Στον κουκλίστικο Καλόξυλο στη Νάξο, στην καρδιά της εύφορης Αξιώτικης κοιλάδας, μαγειρεύουμε και καθόμαστε στο τραπέζι παρέα με ντόπιους κι επισκέπτες από κάθε γωνιά της γης.
Ακαταμάχητος πόλος έλξης για εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτες από όλα τα μέρη του κόσμου, η αγαπημένη Νάξος με τις απέραντες χρυσαφένιες αμμουδιές και τα διάφανα, σχεδόν εξωτικά νερά, τη μυθική Πορτάρα, τους Κούρους και το δαιδαλώδες ενετικό κάστρο, συναρπάζει εξίσου με την κορυφαία κουζίνα της, ένα ξεχωριστό κεφάλαιο της Κυκλαδικής γαστρονομίας. Με σπουδαία κτηνοτροφική παράδοση, πεντανόστιμα κρεατικά, ντόπια αλλαντικά και τυριά ΠΟΠ να πρωταγωνιστούν στα αξιώτικα τραπέζια και να συνοδεύονται από ζουμερά λαχανικά από μποστάνια του νησιού και ίσως τις νοστιμότερες πατάτες της χώρας μας, κάθε γεύμα αποτελεί μια γιορτή γεύσης που τιμά την εντοπιότητα και τις παραδοσιακές συνταγές.
Νόστιμα, αυθεντικά πιάτα μπορεί να γευτεί κανείς παντού στη Νάξο και ιδιαίτερα στα γραφικά χωριά, άλλα ορεινά κι άλλα κρυμμένα στις εύφορες κοιλάδες της. Σε ένα μάλιστα από αυτά, η τοπική γαστρονομική παράδοση ζωντανεύει μ΄ένα τρόπο ξεχωριστό, που μας κάνει κοινωνούς και συμμέτοχους όχι μόνο δοκιμάζοντας, αλλά και μαθαίνοντας να μαγειρεύουμε δίπλα σε έμπειρες Αξιώτισες μαγείρισσες και γνωρίζοντας τελικά τη Νάξο μέσα από τις γεύσεις της.
Η ιδέα και η τοποθεσία
Oδηγώντας μόλις 15χλμ. από τη Χώρα, φτάνουμε καταμεσής της κοιλάδας της Τραγαίας, στο πανέμορφο Χαλκί και σε έναν από τους οικισμούς του, τον γοητευτικό, αυθεντικό και καλά φυλαγμένο από τις τουριστικές μάζες, Καλόξυλο. Περιτριγυρισμένος από μουριές, συκιές, αχλαδιές, δαμασκηνιές κι ένα μεγάλο ελαιώνα, με ασπρισμένα στενά και κατάλευκα σπίτια που αντανακλούν το αστραφτερό κυκλαδίτικο φως και με κατοίκους που σε χαιρετούν πρόθυμα σαν διασταυρωθείς μαζί τους, είναι το σκηνικό που διάλεξε η Κατερίνα Ανδριέλου για να υλοποιήσει την ιδέα της για μια συμμετοχική εμπειρία μαγειρικής τοπικών συνταγών αλλά και δοκιμής τους επί τόπου, σε μια αληθινή αξιώτικη κουζίνα.
Επιλογή καθόλου τυχαία, αφού για τη γλυκύτατη νεαρή φιλόλογο η επιστροφή στον τόπο της μετά τα χρόνια διδασκαλίας στην Αθήνα, έγινε από αγάπη για τη Νάξο και τη γαστρονομική κουλτούρα της. Το εγχείρημά της το ονόμασε VIOMA και πρόκειται όντως για μια υπέροχη βιωματική εμπειρία, μέσω της οποίας η Κατερίνα πετυχαίνει να κάνει το φαγητό την αφορμή που αναδεικνύει την ουσία της ελληνικής φιλοξενίας και κουλτούρας, ενώ μοιράζεται μαζί μας τα μυστικά της ανεξερεύνητης κουζίνας των Κυκλάδων, τις εκλεκτές γεύσεις και τα προϊόντα τους.
Τους δε συμμετέχοντες σ΄ αυτό το concept μαγειρικής και γευσιγνωσίας, Έλληνες και επισκέπτες από κάθε γωνιά της γης, ενώνουν οι θελκτικές νοστιμιές της Νάξου και η αναζήτηση της παράδοσης και εμπειριών αυθεντικών, που δύσκολα συναντάς στην καθημερινότητά σου. Εν ολίγοις, πέρα από τις μαγειρικές τεχνικές που παρακολουθούν και στις οποίες συνδράμουν, έχουν την ευκαιρία να γευτούν και τοπικές συνταγές, κάτι που επεκτείνει την εμπειρία από την κουζίνα στην τραπεζαρία και σ΄ένα πλουσιοπάροχο τραπέζι, έτοιμο να υποδεχθεί ταξιδιώτες όλου του κόσμου.
Η μαγειρική εμπειρία
Όπως είθισται σε κάθε ελληνικό σπίτι, τους επισκέπτες υποδέχεται ένα γλυκό κέρασμα που συνοδεύει το εγκάρδιο καλωσόρισμα. Μια από τις καυτές μέρες του φετινού Ιουλίου λοιπόν που επισκεφθήκαμε το VIOMA, μας υποδέχθηκε η Κατερίνα και η μητέρα της Μαρία, έμπειρη μαγείρισσα και γνώστης των πεντανόστιμων συνταγών του νησιού, με έναν περιποιημένο μπουφέ μ ένα σωρό καλούδια: λουκουμάκια και αποξηραμένες φλούδες κίτρου που αφθονεί στο νησί, χειροποίητα κουλουράκια, τσουρέκι, φρέσκα φρούτα, σπιτική βυσσινάδα της κυρίας Μαρίας, αλλά και οι φρεσκοσιδερωμένες, κεντητές ποδιές μας για να στρωθούμε γρήγορα στη δουλειά.
Μαζί μας μια οικογένεια Αμερικανών από τη Φλόριντα που επισκέπτονταν τη Νάξο για πρώτη φορά, αλλά είχαν διαβάσει το εγκωμιαστικό άρθρο του National Geographic για τον Καλόξυλο και το Vioma, που προέκυψε όταν δύο Αμερικανίδες δημοσιογράφοι έτυχε να συμμετάσχουν και να ενθουσιαστούν με τις μαγειρικές διδασκαλίες της Κατερίνας. Όλοι μαζί λοιπόν, έχοντας νοιώσει καλοδεχούμενοι κι αφήνοντας κατά μέρος την αρχική αμηχανία, υπό τις οδηγίες της Κατερίνας και της Μαρίας, ετοιμάσαμε κλασσικό μοσχαράκι κοκκινιστό και αλείψαμε με ελαιόλαδο μελιτζάνες που ψήσαμε στο φούρνο, ως βασικά συστατικά για τον περίφημο «Καλόγερο», ένα εμβληματικό τοπικό πιάτο που συνδυάζει κρέας, καλοκαιρινά λαχανικά και βέβαια τα καταπληκτικά τυριά της Νάξου.
Ανταλλάσσοντας εμπειρίες, εικόνες και χαρακτηριστικά για τις πατρίδες μας, αλλά κυρίως ακούγοντας και μαθαίνοντας για την κουζίνα, τα προϊόντα και τη ζωή στη Νάξο, γεμίσαμε τα μισά των ψημένων μελιτζάνων μας με το μοσχαράκι που μοσχοβολούσε απ’ τα μπαχάρια, το κρασί και το σκόρδο, καλύψαμε με μια γενναιόδωρη δόση ολόφρεσκης, αφράτης ξινομυζήθρας, μια φέτα φρέσκιας γραβιέρας, λίγη φρέσκια ντομάτα – η προσωπική νότα της κυρίας Μαρίας στη συνταγή -, ολοκληρώσαμε με μια δόση κανέλας και βάλαμε το ταψί ξανά στο φούρνο ώσπου να λιώσουν τα τυριά.
Εκτός από το κυρίως πιάτο που μάθαμε να φτιάχνουμε, δοκιμάσαμε και τις ικανότητές μας στο μαγείρεμα ενός αγαπημένου ορεκτικού της Νάξου, τους κολοκυθοκεφτέδες που θα βρείτε σε κάθε μενού ταβέρνας και εστιατορίου στο νησί. Τρίψαμε λοιπόν κρεμμύδι και άφθονα κολοκύθια, στύψαμε και ξαναστύψαμε, τα αφήσαμε σε τουλπάνι, τα αναμείξαμε με αυγό και τυρί, τα πλάσαμε σε ομοιόμορφα μπαλάκια και ολοκληρώσαμε το ψήσιμο, που θα έκανε τους κολοκυθοκεφτέδες μας ελαφρύτερους από το τηγάνισμα.
Όσο για το γλυκό που θα έκλεινε το μάθημα μαγειρικής, τη μέρα εκείνη ο μπακλαβάς είχε την τιμητική του, με αλλεπάλληλες στρώσεις φύλλου να απλώνονται στο μεγάλο τραπέζι κι εμείς γύρω του να μην προλαβαίνουμε να γεμίζουμε με το μείγμα από καρύδια, να στρίβουμε σε μπαστούνια και να βλέπουμε το μεγάλο, στρογγυλό ταψί μας να γεμίζει σιγά σιγά.
Κι όσο οι μυρωδιές πλημύριζαν διαδοχικά κουζίνα και τραπεζαρία μεγαλώνοντας την όρεξή μας, όλοι μαζί με την ηρεμία και την άνεση που αισθάνεσαι όταν πια νοιώθεις μέλος της οικογένειας, βοηθήσαμε στο κόψιμο των πεντανόστιμων τυριών της Νάξου που θα συνδυάζονταν με την απίθανη μαρμελάδα σύκου της κας Μαρίας στο πλατό μας, ετοιμάσαμε μια θεαματική σαλάτα και στρώσαμε το τραπέζι που θα φιλοξενούσε το πλούσιο, εντελώς σπιτικό γεύμα μας. Η εμπειρία ήδη ήταν συναρπαστική όχι μόνο για τους νέους Αμερικανούς φίλους μας, αλλά και για εμάς, για όσα είχαμε ετοιμάσει σαν ομάδα μέσα σε λίγες μόνο ώρες.
Το απολαυστικό γεύμα
Όταν περήφανοι για το λουκούλλειο γεύμα που είχαμε ετοιμάσει, καθίσαμε όλοι μαζί στο περιποιημένο τραπέζι – ο Daniel, η Lucy και οι τρεις κόρες τους από τις ΗΠΑ, οι οικοδέσποινές μας Κατερίνα και Μαρία, αλλά και η υπογράφουσα – , συνειδητοποιήσαμε και συμφωνήσαμε για την αξία και τη σημασία του οικογενειακού τραπεζιού, της εμπειρίας του να βρισκόμαστε όλοι μαζί, οικογένεια και φίλοι, του να μοιραζόμαστε και να απολαμβάνουμε το φαγητό μας. Όχι τρώγοντας μηχανικά μπροστά στην τηλεόραση ή δουλεύοντας, όχι με βιασύνη αλλά με συνειδητότητα, έστω κι αν οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής του καθενός από μας τείνουν να μας αποτρέψουν από κάτι τέτοιο.
Κι αυτό το εν πολλοίς διατυπωμένο μεν, αλλά πάντα επίκαιρο και πολύ ουσιαστικό συμπέρασμα, ήταν ένα ακόμη μάθημα που πήραμε στην όμορφη, παραδοσιακή κουζίνα της Κατερίνας και της Μαρίας. Μαζί φυσικά με τα μυστικά, τις συνταγές, τα κορυφαία προϊόντα της κουζίνας της Νάξου, την ιστορία και τα κρυφά αξιοθέατα του μοναδικού Καλόξυλου, στοιχεία που θα μας κάνουν να ανυπομονούμε για την επιστροφή μας στο αγαπημένο Κυκλαδονήσι.
Για κρατήσεις θέσεων για τις βιωματικές μαγειρικές εμπειρίες και τις γευστικές περιηγήσεις που κατά καιρούς οργανώνει το Vioma, επισκεφθείτε το www.vioma.gr ή επικοινωνήστε με την κα Ανδριέλου στο info@vioma.gr και στο 6979753722.
