Η γαστρονομία της Κω είναι πλούσια όσο και η μορφολογία του νησιού. Ως ένα από τα πιο εύφορα μέρη της Ελλάδας, χάρη στο πλούσιο ηφαιστειακό της έδαφος και στο άφθονο νερό, το νησί είναι καταπράσινο και διαθέτει ένα τοπίο με διαφορετική ανά περιοχή χλωρίδα. Έτσι εξηγείται η πλούσια παραδοσιακή τοπική κουζίνα.
Η τοπική γαστρονομία του νησιού περιλαμβάνει παραδοσιακές συνταγές και βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στη μεσογειακή διατροφή, αξιοποιώντας τα φρέσκα τοπικά προϊόντα και τις πρώτες ύλες. Φανταστείτε ότι η συγκομιδή σταφυλιών και ελιάς είναι μερικές από τις παλαιότερες και πιο αγαπημένες παραδόσεις στην ελληνική ύπαιθρο και το ίδιο ισχύει και για την Κω! Ωστόσο, τα φρέσκα τοπικά προϊόντα και οι πλούσιοι καρποί της Κωακής γης έχουν πολλές φορές επισκιαστεί από την αρνητική επικαιρότητα του νησιού.
Το νέκταρ των Θεών
Υπάρχουν 3000 μελισσοκόμοι στην Κω. Μεταξύ των οποίων η Διονυσία Ανθούλη που ανήκει σε τρίτη γενιά οικογένειας μελισσοκόμων. Μας υποδέχτηκε στο χώρο της τοπικής εταιρείας που πήρε το πολύ απλό όνομα Μέλισσα και βρίσκεται στον Κέφαλο λέγοντας τα εξής για την παραγωγή μελιού στο νησί: «Αν ο καιρός βοηθήσει μπορούμε να φτάσουμε σε παραγωγή 200 τόνων θυμαρίσιου μελιού το χρόνο. Υπάρχουν διαφορετικά είδη μελιού όπως είναι το μέλι από ρείκι (στα Βόρεια λέγεται Σουσούρα, ένας άγριος θάμνος με μωβ λουλούδια που δίνει το πιο δυναμωτικό μέλι που δίνουμε στην περιοχή με πολύ μεγάλη περιεκτικότητα σε γύρη, το τρώμε κρυσταλλωμένο), μέλι από θυμαριά, πεύκο… Από μια κυψέλη τρώμε το μέλι, τη γύρη, τον βασιλικό πολτό. Όλα αυτά τα προϊόντα μάς βοηθούν στο να μείνουμε υγιείς. Κάποιες κυψέλες βγάζουν βασιλικό πολτό. Ξεγελάμε τις μέλισσες ότι θέλουμε καινούργιες βασίλισσες οπότε αυτές αρχίζουν να παράγουν βασιλικό πολτό».
Το θυμάρι ευδοκιμεί λοιπόν στο νησί, μαζί με άλλα ενδημικά λουλούδια και βότανα, επιτρέποντας στους μελισσοκόμους να παράγουν μέλι υψηλής θρεπτικής αξίας. Πέρα από θυμαρίσιο μέλι, μέλι από πεύκο και ρείκι, οι τοπικοί μελισσοκόμοι πωλούν επομένως γύρη, βασιλικό πολτό και κρασί από μέλι, σε συνεργασία με τα τοπικά οινοποιεία. Το κερί μέλισσας χρησιμοποιείται σε φυσικά αρωματικά κεριά και φυσικές κρέμες που καταπραΰνουν το ξηρό δέρμα ή βοηθούν σε πιθανά εγκαύματα – αποτελούν δε μια υπέροχη επιλογή δώρου φτιαγμένου με φυσικά συστατικά αποκλειστικά από την Κω! Οι επισκέπτες μπορούν να προμηθευτούν μέλι και μελισσοκομικά προϊόντα στην τοπική αγορά ή να τα δοκιμάσουν από πρώτο χέρι στις επισκέψιμες μονάδες παραγωγής μελιού. Όπως κάναμε εμείς στη Μέλισσα.
Από τους επαγγελματίες σεφ μέχρι τις νοικοκυρές του νησιού, όλοι οι άνθρωποι της Κω χρησιμοποιούν μέλι στη μαγειρική, στο τσάι ή στα παραδοσιακά τους επιδόρπια. Το τοπικό μέλι συνοδεύει τα παραδοσιακά κατημέρια, τους λουκουμάδες, τον παραδοσιακό μπακλαβά ή τις χειροποίητες τυρόπιτες και είναι μια εξαιρετική εναλλακτική λύση αντί της ζάχαρης, καθώς περιέχει μια ποικιλία από θρεπτικά συστατικά και αντιοξειδωτικά που βελτιώνουν την υγεία της καρδιάς και συμβάλλουν στην επούλωση εγκαυμάτων και πληγών.
Ελαιόλαδο, ο υγρός «χρυσός»
Το ελαιόλαδο, ή υγρός «χρυσός» όπως το αποκαλούσε ο Όμηρος, αποτελεί βασικό πυλώνα της θρυλικής ανά τον πλανήτη πλέον, μεσογειακής διατροφής. Οι θεραπευτικές ιδιότητες του ελαιολάδου της Κω αναγνωρίστηκαν σύντομα από τον Ιπποκράτη, ο οποίος ανέδειξε πρώτος τη δύναμη της μητέρας φύσης και έθεσε τα θεμέλια της σύγχρονης ιατρικής. Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο της Κω προσφέρεται σε ένα ευρύ φάσμα αρωμάτων και γεύσεων, είναι θρεπτικό, έχει συνδεθεί εδώ και καιρό με τη μακροζωία και αποτελεί κύριο συστατικό στις θεραπείες του δέρματος και των μαλλιών.
Εκτός από ευεργετικά λιπαρά οξέα, περιέχει ποσότητες βιταμινών Ε και Κ, ισχυρά αντιοξειδωτικά και παρουσιάζει αξιόλογη αντιφλεγμονώδη δράση. Περιττό να πούμε ότι ο ίδιος ο Ιπποκράτης, χρησιμοποιούσε το ελαιόλαδο για την επούλωση πληγών και τη θεραπεία ασθενειών.
Αξίζει να δοκιμάσετε τη ντόπια ποικιλία που ονομάζεται χαμάδες, ένα ώριμο είδος ελιάς με χαρακτηριστική γεύση. Στην περίοδο της συγκομιδής, οι χαμάδες συνήθως αλατίζονται και καταναλώνονται αμέσως γιατί είναι ήδη αρκετά ώριμες.
Οι επισκέπτες της Κω μπορούν να επισκεφθούν μονάδες εμφιάλωσης ελαιολάδου, να δουν από κοντά πώς επεξεργάζονται οι ελιές, πως προκύπτει η δημιουργία υψηλής ποιότητας έξτρα παρθένου ελαιολάδου και να ενημερωθούν για τη διαδικασία εμφιάλωσης. Το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο της Κω χρησιμοποιείται για τη δημιουργία βιολογικών προϊόντων. Από τα βιολογικά καλλυντικά με βάση το ελαιόλαδο και το δίκταμο, μέχρι τα κλασικά πράσινα σαπούνια, όλα τα προϊόντα από ελαιολάδου προσφέρονται ευρέως στην τοπική αγορά και τα παντοπωλεία του νησιού. Αποτελούν δε σουβενίρ φτιαγμένα από γνήσια προϊόντα της Κω, εύκολα στη μεταφορά.
Couleur locale στα πιάτα σας
Η Κως διαθέτει και μια πλούσια γαστρονομική παράδοση που βασίζεται σε συστατικά υψηλής ποιότητας, αφού τα περισσότερα είναι ντόπια κάνοντας κι έναν μη Κώτη «σωβινιστή» οσον αφορά την τοπική γαστρονομία του νησιού.
Πριν από τη σημαντική και ταχεία ανάπτυξη του τουρισμού, οι κάτοικοι του νησιού απασχολούνταν κυρίως με τον πρωτογενή τομέα, δηλαδή με την κτηνοτροφία, τη γεωργία και την αλιεία. Το κρέας ήταν η βασική πηγή πρωτεΐνης τους, οπότε το αποθήκευαν, το διατηρούσαν και το κατανάλωναν κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Σήμερα, η πρωτογενής παραγωγή ακόμα παίζει σημαντικό ρόλο στη διατροφή των κατοίκων του νησιού, με μια πληθώρα από ντόπια φρούτα και λαχανικά και τοπικά προϊόντα, που είναι ζωτικής σημασίας για την παραδοσιακή κουζίνα του νησιού. Τα πιάτα της Κω παρασκευάζονται από τους πολύτιμους θησαυρούς της Κωακής γης, που προσφέρονται απλόχερα από τα εύφορα εδάφη και την πλούσια θάλασσα του Αιγαίου.
Όπως στα περισσότερα νησιά της Ελλάδας, έτσι και στην Κω, η παραδοσιακή κουζίνα είναι στενά συνδεδεμένη με τις τοπικές παραδόσεις και τις θρησκευτικές γιορτές. Η εύφορη γη του νησιού και το μεσογειακό κλίμα του έχουν συμβάλλει στη δημιουργία αρκετών προϊόντων υψηλής διατροφικής αξίας και στην παραγωγή λίγων, αλλά μοναδικών γηγενών ποικιλιών κρασιού.
Μάλιστα, δεν είναι τυχαίο ότι το διάσημο τοπικό τυρί του νησιού ονομάζεται κρασοτύρι. Το εκλεκτό αυτό προϊόν, που πρόσφατα καταχωρήθηκε ως ΠΟΠ, δηλαδή φέρει Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ονομάζεται τυρί της πόσας ή πόσιας και βυθίζεται σε κόκκινο κρασί για να αποκτήσει την μοναδική, ξεχωριστή του γεύση. Όλοι οι επισκέπτες της Κω απολαμβάνουν αυτή τη νόστιμη λιχουδιά!
Η γαστρονομία αποτελεί αναμφισβήτητα ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα για έναν προορισμό. Ως γνήσιος και άξιος εκπρόσωπος της ελληνικής και μεσογειακής διατροφής, η γαστρονομική παράδοση στην Κω έχει διαμορφωθεί από πολλές κουλτούρες και πολιτισμούς κατά τη διάρκεια των αιώνων. Οθωμανικές επιρροές αναμειγνύονται με συνταγές του Αιγαίου και αυτό είναι μόνο ένα από τα παραδείγματα της τεράστιας γαστρονομικής ποικιλομορφίας του νησιού. Εμπνευσμένες τοπικές συνταγές και σύγχρονες παραλλαγές έρχονται να ολοκληρώσουν αυτό το μαγευτικό γαστρονομικό ταξίδι μέσα από το οποίο οι επισκέπτες καταφέρνουν να πάρουν μια γεύση από την πραγματική ταυτότητα, τις παραδόσεις και το σημαντικότερο, τους ανθρώπους του νησιού.
Μετά από πρόσκληση του Δήμου Κω, της CK Strategies αλλά και της Skyexpress που φρόντισε να μας ταξιδέψει με άνεση και ασφάλεια, είχαμε τη χαρά να βρεθούμε εκεί και να περιηγηθούμε στο νησί της Κω.
