Πασχαλινό ημερολόγιο 2025: Έθιμα και 3 συνταγές για τη Μεγάλη Τετάρτη

Τη Μεγάλη Τετάρτη το πρωί πραγματοποιείται η προηγιασμένη Θεία Λειτουργία και το απόγευμα το Μυστήριο του Αγίου Ευχελαίου, κατά τη διάρκεια του οποίου ο παπάς διαβάζει επτά Ευαγγέλια και επτά ευχές για να ευλογήσει το ελαιόλαδο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία ψυχικών και σωματικών ασθενειών. Μετά την ακολουθία του Ευχελαίου, ο ιερέας σταυρώνει έναν-έναν τους πιστούς με το ευλογημένο λάδι στο μέτωπο, στα μάγουλα, στο στόμα και τα χέρια.

Επίσης, τη Μεγάλη Τετάρτη εκτός από το ευχέλαιο, στην εκκλησία «αναπιάνουν» (δηλ. ανανεώνουν) το προζύμι για το ψωμί. Ευλογούνται επίσης το αλεύρι, το αλάτι και τα αυγά για να αποκτήσουν νέα δύναμη για την υπόλοιπη χρονιά. Ιδιαίτερη σημασία δίνονταν στην παρασκευή του προζυμιού της χρονιάς.

Στην Αθήνα, η εκκλησάρισσα πήγαινε από σπίτι σε σπίτι, μάζευε αλεύρι και το ζύμωνε χωρίς προζύμι. Ο παπάς ακουμπούσε απάνω τον σταυρό με το Τίμιο Ξύλο και το ζυμάρι ανέβαινε. Στην Κρήτη, καταγράφεται ανάλογη συνήθεια τη Μεγάλη Παρασκευή, την ώρα που ο παπάς διαβάζει το πρώτο Ευαγγέλιο: «Καινουργιώνεται το προζύμι», όπως λένε. Με το προζύμι της Μεγάλης Τετάρτης ζυμώνουν τα κουλούρια του Πάσχα: κουτσούνες, κουζουνάκια, καλαθάκια, αυγούλες, παύλους κ.ά.

3 συνταγές για τη Μεγάλη Τετάρτη

Λιγκουίνι ολικής άλεσης με πέστο ελιάς και λεμόνι

Συνταγή, Φωτογραφία: Εύα Μονοχάρη
40 λεπτά | Εύκολο | Συνταγή για 4 άτομα

Υλικά
500 γρ. λιγκουίνι ολικής άλεσης
50 γρ. κουκουνάρι
200 γρ. πράσινες ελιές, χωρίς κουκούτσι
1 σκελίδες σκόρδο
8 γρ. φύλλα βασιλικού, πλυµένα και στεγνωµένα
1 κουτ. γλυκού ταχίνι
1 ½ κουτ. γλυκού ξύσµα λεµονιού
1 κουτ. γλυκού χυµό λεµονιού
αλάτι, µαύρο πιπέρι
µαύρο σουσάµι, για το σερβίρισµα

Διαδικασία
Βράζουµε τα λιγκουίνι (ή όποιο άλλο ζυµαρικό θέλουµε) σε µια µεγάλη κατσαρόλα µε άφθονο αλατισµένο νερό. Σουρώνουµε κρατώντας λίγο από το νερό που έβρασαν.

Ταυτόχρονα ξεκινάµε µε το πέστο καβουρδίζοντας ελαφρά το κουκουνάρι σε αντικολλητικό τηγάνι. Στο µπλέντερ βάζουµε το κουκουνάρι, τις ελιές, το σκόρδο, τον βασιλικό, το ταχίνι, το ξύσµα και τον χυµό λεµονιού, φρεσκοτριµµένο πιπέρι, αλάτι και πολτοποιούµε. Προσθέτουµε λίγο από το νερό που βράσαµε τα ζυµαρικά ώστε να αραιώσουµε το πέστο, το προσθέτουµε στα ζεστά λιγκουίνι και ανακατεύουµε.

Σερβίρουµε τη µακαρονάδα µε λίγο µαύρο σουσάµι, επιπλέον ξύσµα λεµονιού αν θέλουµε και φρεσκοτριμμένο πιπέρι.

Παχίδα από τη Θεσσαλία

Συνταγή, Φωτογραφία: Εύα Μονοχάρη
1 ώρα | Εύκολο | Συνταγή για 5-6 άτομα

Υλικά
250 γρ. σιτάρι κομμένο ή
πλιγούρι
¾ κουτ. γλυκού αλάτι
60 γρ. ζάχαρη
100 γρ. καρύδια, ψιλοκομμένα
800 ml νερό

Για το σερβίρισμα
μέλι
καρύδια

Διαδικασία
Στουμπίζουμε καλά στο γουδί το σιτάρι ή το πλιγούρι, ανάλογα τι θα χρησιμοποιήσουμε, να τριφτεί.

Στη συνέχεια, ρίχνουμε το στουπισμένο σιτάρι σε μια κατσαρόλα και το βράζουμε καλά στο νερό μαζί το αλάτι και την κρυσταλλική ζάχαρη. Όταν αρxίσει να χυλώνει η παχίδα, προσθέτουμε μέσα τα περισσότερα ψιλοκομμένα καρύδια και σιγοβράζουμε για λίγα λεπτά ακόμα.

Αποσύρουμε το σκεύος από τη φωτιά και μοιράζουμε την παχίδα σε βαθιά πιάτα, πασπαλίζοντας από πάνω με τα υπόλοιπα καρύδια και περιχύνοντας πλουσιοπάροχα με μέλι.

Μια ωραία ιστορία
Η «παχίδα» ήταν ένα από τα κύρια και πολύ χορταστικά σαρακοστιανά πιάτα για τους Βλάχους της Θεσσαλίας με βασικό υλικό το σιτάρι. Λέγεται μάλιστα ότι την Καθαρά Δευτέρα οι αρραβωνιασμένες κοπέλες στο Λιβάδι Ελασσόνας το πρόσφεραν και ως νόστιμο δώρο στους αρραβωνιαστικούς τους.

Τάκος γεμιστά με ψητό χταποδάκι

Υλικά
4 τορτίγιες καλαµποκιού
4 πιπεριές Φλωρίνης, σε λωρίδες
1 κρεµµύδι, σε λωρίδες
3 σκελίδες σκόρδο, ψιλοκοµµένες
2 κουτ. σούπας µπούκοβο γλυκό
2 κουτ. σούπας κύµινο, σε σκόνη
3 κουτ. σούπας ε.π. ελαιόλαδο
2 λάιµ, κοµµένα στα τέσσερα
2 κουτ. σούπας φρέσκο κόλιανδρο, ψιλοκοµµένο
έτοιμο γουακαμόλε, για το σερβίρισμα

Για το ψητό χταπόδι
1,5 κιλό χταπόδι καθαρό βάρος
1 φύλλο δάφνης
10 κόκκους µαύρου πιπεριού
4-5 κουτ. σούπας ε.π. ελαιόλαδο
1 κουτ. σούπας ξίδι από κόκκινο κρασί

Διαδικασία
Χταπόδι: Προθερµαίνουµε τον φούρνο στους 200ºC στον αέρα. Βάζουµε το χταπόδι σε ένα ταψί µε τη δάφνη, τα πιπέρια, το ελαιόλαδο, το ξίδι και καλύπτουµε µε αλουµινόχαρτο. Ψήνουµε για 1 ώρα. Κόβουµε τα πλοκάµια και τα βάζουµε σε ένα µπολ. Σουρώνουµε το ζουµί από το ταψί και το βάζουµε στο µπολ. Μεταφέρουµε στο ψυγείο.

Προθερµαίνουµε τον φούρνο στους 200ºC. Σε ένα ταψί στρωµένο µε αντικολλητικό χαρτί µεταφέρουµε όλα τα λαχανικά, µαζί µε το σκόρδο, το µπούκοβο και το κύµινο και περιχύνουµε µε ελαιόλαδο. Ανακατεύουµε και ψήνουµε για περίπου 10′.

Γεμίζουμε τα τάκος με τα λαχανικά, το χταπόδι, έτοιμο γουακαµόλε, λίγο λάιµ και αρκετό φρέσκο κόλιανδρο.

Δείτε επίσης

Πασχαλινό ημερολόγιο 2025: Έθιμα και 3 συνταγές για τη Μεγάλη Τρίτη