H Αλεξάνδρα Τσιαντή, τρίτη γενιά μιας παλιάς αγροτικής οικογένειας, εγκατέλειψε την καριέρα της στην πρωτεύουσα για να επιστρέψει στη γη της, δημιουργώντας την Trinity Farm, το πρώτο ελληνικό πιστοποιημένο αγρόκτημα βιοδυναμικής καλλιέργειας.
Ας ξεκινήσουμε κάπως παράδοξα. Πώς κυλάει μια απλή τυπική μέρα σας στο κτήμα;
Δεν υπάρχει τυπική μέρα με τη συνηθισμένη έννοια, ούτε ωράριο, ούτε καν με την έννοια των διακοπών ή αργιών, με εξαίρεση τις πολύ μεγάλες αργίες. Και βέβαια για τη δουλειά με τα ζώα δεν ισχύει ούτε αυτό. Η συμμετοχή μου περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες σε όλα τα επίπεδα, από τον προγραμματισμό των καλλιεργειών, την παρακολούθηση, τις εμπορικές δραστηριότητες μέχρι τις γραφειοκρατικές διαδικασίες μεταξύ άλλων. Μια μέρα μου μπορεί να είναι αποκλειστικά αφιερωμένη σε εργασίες πεδίου, όπως η προετοιμασία του εδάφους, η σπορά, το σκάλισμα, η συγκομιδή κ.λπ. Μια άλλη μέρα μου μπορεί να είναι αποκλειστικά αφιερωμένη στη διάθεση των προϊόντων ή στις εργασίες γραφείου. Προσπαθώ να είμαι πανταχού παρούσα. Το ημερήσιο πρόγραμμα σχεδιάζεται από την προηγούμενη μέρα ή μέρες πριν, αν χρειάζεται να γίνει συντονισμός με άλλα άτομα. Δεν είναι ασυνήθιστο, βέβαια, ο προγραμματισμός να ανατρέπεται γιατί προκύπτουν έκτακτα. Όσον αφορά στις καλλιέργειες που έχουν αποφασιστεί (είδη, έκταση και θέση), ο σχεδιασμός ξεκινάει από το τέλος του καλοκαιριού. Στη συνέχεια, με βάση το βιοδυναμικό καλλιεργητικό ημερολόγιο (ημερολόγιο σποράς λαχανικών ανά μήνα), γίνεται ένα γενικό πλάνο για το πότε θα γίνει η σπορά τους, η ετοιμασία εδάφους, πιθανή λίπανση/ζιζανιοκτονία, πάντα με φυσικά μέσα.
Το σπίτι σας πού βρίσκεται;
Ζω κυρίως στο κτήμα, με σύντομες περιόδους διαμονής στην πόλη. Η ζωή στο κτήμα είναι ενδιαφέρουσα. Κάθε μέρα μπορεί να είναι διαφορετική. Οι εναλλαγές των εποχών, το τοπίο που αλλάζει μέρα με τη μέρα, αφού στο κτήμα υπάρχουν πάντα οι καλλιέργειες σε διαφορετικά στάδια εξέλιξης. Τα ζώα έχουν τις δικές τους ανάγκες, απαιτούν καθημερινή φροντίδα, αλλά προσφέρουν και αυτά μοναδικές στιγμές χαράς και ικανοποίησης: τα μαθήματα που μας δίνουν με την υπομονή και τη στωικότητά τους, ο ενθουσιασμός τους όταν μεταφερθούν σε σημεία που η βοσκή είναι περισσότερο της αρεσκείας τους, τα αρνάκια που ανακαλύπτουν τη ζωή και μεγαλώνουν ελεύθερα και χαρούμενα. Ένα από τα ομορφότερα συναισθήματα είναι να κρατάς ένα αρνάκι στην αγκαλιά σου. Η απόλυτη ψυχοθεραπεία! Υπάρχουν διαστήματα με εντατικούς ρυθμούς, διαστήματα πιο ήσυχα, μπορεί να υπάρχουν και κάποιες μέρες απραξίας όπου κλείνομαι μέσα και απλά αφουγκράζομαι τον ήχο της βροχής. Και όταν σταματήσει η βροχή, απολαμβάνω τη μυρωδιά του βρεγμένου χώματος και την αίσθηση ότι τα φυτά μου έχουν ξεδιψάσει. Μερικές φορές, όμως, μια ξαφνική βροχή μπορεί να μας βρει να τρέχουμε πανικόβλητοι να συμμαζέψουμε ό,τι μπορεί να είναι εκτεθειμένο και κινδυνεύει.
Πώς έχουν διαμορφωθεί τα ενδιαφέροντα και οι προτεραιότητές σας από τότε που επιλέξατε να αφοσιωθείτε στην αγροτική ζωή;
Ο πυρήνας είναι πάντα το κτήμα. Έχω μάθει να σέβομαι τη φύση και τους ρυθμούς της, να βιώνω την υπομονή και την προσμονή. Να αποδέχομαι αυτά που δεν μπορώ να αλλάξω, όπως όταν μια πρωτοφανής χαλαζόπτωση τον Ιούνιο του 2022 προκάλεσε τεράστιες ζημιές. Να προσπαθώ να μετατρέπω ένα πρόβλημα σε πλεονέκτημα. Να εκτιμώ τη ζωή σε όλο της το μεγαλείο: τους σπόρους να αποκτούν ζωή, τα αρνάκια που γεννιούνται. Να εκτιμώ τα απλά καθημερινά πράγματα και να αντλώ χαρά από αυτά. Να είμαι λιγότερο καταναλωτική, έχοντας συνειδητοποιήσει ότι το νόημα της ζωής βρίσκεται στο είναι και όχι στο φαίνεσθαι. Να ευγνωμονώ την αυτάρκεια που μας παρέχει το κτήμα (γάλα, κρέας, όσπρια, κηπευτικά, αλεύρι, άρα ψωμί και ζυμαρικά, και άλλα). Να αποζητώ την ποιότητα παντού και πάντα. Να αποφεύγω τη σπατάλη κάθε είδους και να αναζητώ τρόπους χρήσης και επανάχρησης σε όλα. Επιπλέον, έχω εξοικειωθεί με την απώλεια, γιατί, ναι, ενίοτε χάνουμε ζώα ή καλλιέργειες. Εκτός από τη διατροφή, είμαι σε μια συνεχή και σταδιακή διαδικασία αφαίρεσης χημικών ουσιών από τη ζωή μου και αναζήτησης φυσικών εναλλακτικών – προϊόντα περιποίησης, καθαρισμού, ακόμα και ένδυσης.
Έχετε μοιράσει τις αρμοδιότητες με την αδερφή σας;
Στο κτήμα μας, υπήρχαν από την αρχή δύο παράλληλες και διακριτές διαδρομές. Η γη όπου εφαρμοζόταν η βιοδυναμική γεωργία, και η γη όπου εφαρμοζόταν η συμβατική γεωργία από τον πατέρα μας. Εδώ και μερικά χρόνια, και συγκεκριμένα με αφορμή την ασθένεια του πατέρα μας, τον οποίο χάσαμε πριν από μια 8ετία περίπου, η αδελφή μου ανέλαβε τις δικές του δραστηριότητες.
Είστε το πρώτο ελληνικό πιστοποιημένο αγρόκτημα βιοδυναμικής καλλιέργειας.
Ειμαστε το πρώτο ελληνικό πιστοποιημένο αγρόκτημα βιοδυναμικής καλλιέργειας για ετήσιες καλλιέργειες. Υπάρχουν και άλλα ελληνικά αγροκτήματα που εφαρμόζουν τη βιοδυναμική καλλιέργεια και έχουν πιστοποιηθεί – ήταν μικρός ο αριθμός τους αρχικά, αλλά σήμερα έχουν αυξηθεί.
Τι ακριβώς σημαίνει βιοδυναμική καλλιέργεια;
Η βιοδυναμική γεωργία ήταν στην ουσία η πρώτη οικολογική προσέγγισή της και ξεκίνησε το 1924 από τη Βόρεια Ευρώπη: αγρότες, ανήσυχοι για την υποβάθμιση της ποιότητας των τροφίμων που παρήγαγαν με τη χρήση χημικών λιπασμάτων, προσέγγισαν τον Ρούντολφ Στάινερ, Αυστριακό επιστήμονα και φιλόσοφο. Μετά από μια σειρά διαλέξεών του, ξεκίνησε η βιοδυναμική γεωργία. Ουσιαστικά πρεσβεύει ότι τα υγιή τρόφιμα προέρχονται από ένα υγιές έδαφος. Στόχος είναι η παραγωγή τροφίμων βέλτιστης ποιότητας – αγνά, θρεπτικά, υγιεινά, με διατηρησιμότητα. Το αγρόκτημα είναι ένας ζωντανός οργανισμός και είναι μοναδικό. Κάθε αγρόκτημα πρέπει να είναι αυτόνομο, ανεξάρτητο, με τις ελάχιστες δυνατές εισροές. Οσο περισσότερες εισροές χρειάζεται (θρέψη, φυτοπροστασία, αντιμετώπιση ασθενειών κ.λπ.) τόσο πιο άρρωστο είναι. Ετσι, προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ένα κλειστό σύστημα: τα ζώα τρέφονται με ιδιοπαραγόμενες τροφές και δίνουν την κοπριά για να θρέψουμε τα φυτά, κρατάμε τους δικούς μας σπόρους στον μέγιστο δυνατό βαθμό – εκτός από την περίπτωση που εισάγουμε νέα είδη. Στοχεύουμε στην ισορροπία. Κάθε πρόβλημα που προκύπτει κρούει τον κώδωνα του κινδύνου: προσπαθούμε να το αντιμετωπίσουμε, πάντα με φυσικά μέσα, και ταυτόχρονα να βρούμε το αίτιο. Εφαρμόζουμε τα βιοδυναμικά σκευάσματα, που είναι φυσικά παρασκευάσματα με βάση την κοπριά, βότανα ή ορυκτά. Τα σκευάσματα αυτά προορίζονται για το έδαφος ή τα φυτά – για πρόληψη ή θεραπεία. Παρόλο που η πιστοποίηση προϋποθέτει τη βιολογική πιστοποίηση, οι κανονισμοί είναι πιο αυστηροί από αυτούς για τη βιολογική γεωργία. Υποχρέωσή μας είναι η εφαρμογή των βιοδυναμικών πρακτικών σε όλο το κτήμα, που σημαίνει ότι απαγορεύεται σε μέρος του κτήματος να χρησιμοποιούνται συμβατικές μέθοδοι. Τα ζώα είναι ελεύθερα στην εκδήλωση των φυσικών ενστίκτων τους και οι παραγωγοί διεθνώς εφαρμόζουν τους ίδιους αυστηρούς κανονισμούς. Τα πιστοποιημένα βιοδυναμικά αγροκτήματα παράγουν προϊόντα που φέρουν τη σήμανση «demeter».
Τι είδους προϊόντα παράγετε και μέχρι πού φτάνουν;
Παράγουμε βιοδυναμικά δημητριακά, όσπρια, κηπευτικά και ζωοτροφές. Οι ζωοτροφές προορίζονται κυρίως για τη σίτιση των ζώων μας. Από τα δημητριακά προκύπτουν αλεύρι και ζυμαρικά (πλιγούρι, τραχανάδες). Από τους ανθρώπους που τα γεύονται εισπράττουμε γενικά θετικά σχόλια: τη γήινη γεύση του ψωμιού που δίνει το αλεύρι μας, την πλούσια γεύση του τραχανά μας που φτιάχνεται με τον παραδοσιακό τρόπο, την ιδιαίτερη γεύση του γάλακτος. Παρόλο που τα προϊόντα μας ταξιδεύουν και στο εξωτερικό, όπως στο Βέλγιο και στη Γερμανία, πάντα αποζητούμε την άμεση επαφή με τον καταναλωτή. Έτσι, δίνουμε μεγάλη έμφαση στην απευθείας πώληση με την έννοια του “από το χωράφι στο τραπέζι”. Υπάρχει το ηλεκτρονικό μας κατάστημα, μα πολλοί από τους πελάτες μας προτιμούν να επικοινωνούν απευθείας μαζί μας. Επιδίωξή μας είναι να μεγαλώσει περισσότερο το δίκτυο, κάτι που εφαρμόζεται ευρέως στο εξωτερικό, όπου αγροκτήματα λειτουργούν με συνδρομητές. Έτσι, γνωρίζοντας πόσες οικογένειες θα προμηθεύσουν κάθε χρονιά διευκολύνεται ο προγραμματισμός τους. Είναι αμοιβαία τα οφέλη για καταναλωτή και αγρότη.
Πώς επιλέξατε τις ομολογουμένως πρωτότυπες νέες συσκευασίες σας για άλευρα και όσπρια;
Σε κάθε βήμα βασικό μας μέλημα είναι να επιβαρύνουμε το περιβάλλον στον ελάχιστο δυνατό βαθμό. Η συσκευασία μας είναι 100% ανακυκλώσιμη. Επίσης, μικρύναμε τις συσκευασίες μας, κατά τα ευρωπαϊκά δεδομένα, για να δώσουμε τη δυνατότητα στον κόσμο να αγοράζει σύμφωνα με τις ανάγκες του. Έτσι, αποφεύγεται η σπατάλη τροφίμων.
Πείτε μας για τα εκπαιδευτικά σας προγράμματα. Τι ακριβώς περιλαμβάνουν;
Τα προγράμματα αυτά απευθύνονται σε μαθητές, φοιτητές, επαγγελματίες αγρότες αλλά και καταναλωτές. Σκοπό έχουν την παρακολούθηση της παραγωγής τροφής σε όλο τον κύκλο του χρόνου και σε όλα τα στάδια της παραγωγής. Για παράδειγμα, νόημα έχει ο μαθητής να συμμετέχει στην φύτεψη της πατάτας, στη διάρκεια της ανάπτυξής της, στην συγκομιδή και τέλος στην επεξεργασία της, για να έχει μια ολοκληρωμένη εμπειρία για την παραγωγή και την προέλευση της τροφής του. Ειδικά για τα παιδιά, η αντίληψη αυτή πιστεύουμε ότι θα οδηγήσει σε συνειδητοποιημένους ενήλικες που θα κάνουν υγιεινές επιλογές για τους ίδιους και για τις οικογένειές τους. Ακόμα, να εξοικειωθούν με τη γεύση, γιατί ναι, με τον τρόπο που καλλιεργούμε επαναφέρουμε τις ‘παλιές’ γεύσεις – για μένα είναι οι αναμνήσεις των παιδικών μου χρόνων, όπου το κάθε τρόφιμο είχε τη δική του διακριτή γεύση. Επιπλέον, να συνειδητοποιήσει ότι είναι εφικτός ο βιοδυναμικός/ βιολογικός/ αναγεννητικός τρόπος παραγωγής. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία για την περιοχή μας, την περιοχή της Λάρισας, και ό,τι συνεπάγεται αυτή παραγωγικά.
Γιατί να σας επισκεφθεί κάποιος;
Πάντα υπήρχε ενδιαφέρον από τον κόσμο να μας επισκεφθεί. Σήμερα, στοχεύουμε να γίνει το κτήμα μας επισκέψιμο από περισσότερο κόσμο σε πιο συστηματική βάση, ενώ διαθέτουμε και εκπαιδευτικά προγράμματα. Ο επισκέπτης μας θα έρθει σε επαφή με τη φύση στο μοναδικό τοπίο μας, που εναλλάσσεται με τις εποχές, θα κατανοήσει την εναλλακτική μας προσέγγιση στο πλαίσιο της παραγωγής και της εφαρμογής της κυκλικής οικονομίας, θα απολαύσει θρεπτική και υγιεινή τροφή, θα μπορέσει να επιλέξει τη συμμετοχή του σε ενδιαφέρουσες δραστηριότητες.
Το επόμενο διάστημα θα αναπτύξουμε μία σειρά από δραστηριότητες που θα περιλαμβάνουν γνωριμία με τη βιοδυναμική/ αναγεννητική γεωργία, περιηγήσεις αυτόνομες και μη, εκδηλώσεις, γεύματα, εργαστήρια ανάλογα με την εποχή και τις διαθέσιμες πρώτες ύλες μας (αλεύρι, κηπευτικά, γάλα, κλπ), και άλλα. Για όλη αυτήν την ανανέωση συνεργαζόμαστε με μία ομάδα ειδικών, μεταξύ αυτών και με τη GastrologiQ που εξειδικεύεται στην επιστήμη της γαστρονομίας/γαστρονομικό πολιτισμό και τις επικοινωνίες. Ολοι γνωρίζουν για ανθρώπους που ασχολούνται με το μάρκετινγκ, τα σόσιαλ μίντια, τη μαγειρική, αλλά λίγοι γνωρίζουν την επιστήμη της γαστρονομίας, συνεπώς η συγκεκριμένη συνεργασία είναι κάτι πρωτοποριακό και απόλυτα εξειδικευμένο.
Θεωρούμε ότι μπορούμε να αποτελέσουμε πόλο έλξης τόσο της τοπικής κοινότητας όσο και επισκεπτών από την Ελλάδα και το εξωτερικό που αναζητούν εναλλακτικούς προορισμούς, οπότε μείνετε συντονισμένοι γιατί σύντομα θα δείτε πολύ ενδιαφέροντα πράγματα να συμβαίνουν στο κτήμα μας…
info
Τhe trinity farm, Αγία Τριάδα, Φάρσαλα, τηλ.: 24910 91587, 6982449664.
