Έξι κυρίες που τόλμησαν να αναζητήσουν την επαγγελματική καταξίωση στο εξωτερικό μοιράζονται μαζί μας την ιστορία τους.
Λίζα Κερμανίδου
Head Pastry Chef στο Pantechnicon, Λονδίνο
«Το πιο σημαντικό εφόδιο που πρέπει να έχει μια γυναίκα πριν μπει σε μια κουζίνα είναι οι σπουδές. Νιώθω τυχερή που δούλεψα ελάχιστα στην Ελλάδα κι έπειτα σπούδασα και δούλεψα στο εξωτερικό. Μπορώ να πω ότι στην Ελλάδα υπήρχε σεξισμός και διαφορετική αντιμετώπιση, σε αντίθεση με την Αγγλία που βρίσκομαι τα τελευταία 8 χρόνια, όπου με σκληρή δουλειά και υπομονή μού δόθηκαν σημαντικές ευκαιρίες ώστε να ηγούμαι σήμερα της ομάδας του Pantechnicon. Αντίστοιχες ευκαιρίες θέλω να δίνω και εγώ, καθώς επιλέγω η ομάδα μου να απαρτίζεται κατά κύριο λόγο από γυναίκες. Παρατηρώ, όμως, ότι ακόμα και εδώ ως γυναίκα πρέπει να παλέψεις διπλά για να αποδείξεις την αξία σου. Μεγαλωμένη με αρχέτυπα δυναμικών γυναικών, έμαθα να θέτω τα όριά μου και να μην επιτρέπω να με αντιμετωπίζουν διαφορετικά βάσει του φύλου μου. Σπουδαίο ρόλο για μένα παίζει η πειθαρχία, η ομαδικότητα και η προσήλωση στον στόχο. Το να εμπνέεσαι ένα γλυκό, να το βλέπεις να παίρνει μορφή και, ταυτόχρονα, να βλέπεις την ομάδα σου να εξελίσσεται και να δένεται, είναι τα στοιχεία που αποτελούν τη κινητήριο δύναμη που με κάνει να συνεχίζω.»
Ιωάννα Νεράντζη
Sommelier στη Βρετανική Λέσχη 67 Pall Mall
«Η αγάπη μου για το κρασί αλλά και την πολύωρη μελέτη με έκαναν να ξεχωρίσω σε έναν ιδιαίτερα απαιτητικό για μια γυναίκα -και όχι μόνο- τομέα. Γενικά, θεωρώ ότι ο μαγικός κόσμος του κρασιού με επέλεξε. Ξεκίνησα την πορεία μου στην εστίαση 13 χρόνια νωρίτερα και από τη Θεσσαλονίκη έφτασα στο Λονδίνο. Δεν μπορώ να πω ξεκάθαρα ότι επέλεξα πότε θα ξεκινήσω να σερβίρω κρασί και να το ταιριάζω με φαγητό. Είναι μια αγάπη που αναπτύχθηκε μέσα από τα χρόνια στους χώρους εστίασης και από την αγάπη μου για τα βιβλία. Πάντα έψαχνα τρόπους να κάνω το σερβίρισμα ενός τραπεζιού αξέχαστο. Αρκετά δύσκολο να επιτευχθεί δίχως την παρουσία κρασιού. Δεν ήταν ακριβώς προγραμματισμένο να δουλέψω στο εξωτερικό. Κάποιες φορές εμπιστεύεσαι τη ζωή έτσι όπως έρχεται, με θετική νοοτροπία και απλά ακολουθείς. Το πιο συγκινητικό πράγμα σε σχέση με το κρασί αλλά μάλλον και με τη γυναικεία δύναμη που ακόμα κρατάω μέσα μου μου το είπε ένα θαμώνας στη λέσχη: “Κορίτσι μου, η ισορροπία, η δυναμική και ο χαρακτήρας είναι το μυστικό. Και όποιος τα συνδυάζει ταξιδεύει στον χρόνο”.»
Ελένη Μανούσου
Executive Chef στο Nobu/ Marbella, Ισπανία
«Όταν ξεκίνησα να σπουδάζω δεν υπήρχαν πολλές γυναίκες σεφ στην Ελλάδα. Στο εξωτερικό, όμως, ήταν κάπως πιο εξελιγμένα τα πράγματα. Αν και ακόμα υπάρχει αντιμετώπιση της γυναίκας ως κατώτερη στον χώρο εργασίας, σε γενικές γραμμές έχουν καλυτερέψει πολύ τα πράγματα. Η προσωπική μου εμπειρία είναι ότι πολλοί άντρες δεν ανέχονται τις γυναίκες σε υψηλόβαθμες θέσεις. Η κλασική φράση “πήγαινε πλύνε κάνα πιάτο” για κάποιους είναι καραμέλα. Θα πρέπει να δείξουμε πυγμή και δύναμη σε αυτό που επιλέξαμε να κάνουμε. Γιατί ακόμα υπάρχουν προκαταλήψεις και στερεότυπα που πρέπει να καταρριφθούν. Για παράδειγμα, όταν αποφασίσει μια γυναίκα να κάνει οικογένεια. Είναι μια δύσκολη δουλειά και σε συνδυασμό με την κουζίνα που απαιτεί πολλές ώρες εργασίας με μεγάλη καταπόνηση του σώματος, τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα. Η στήριξη της οικογένειάς μου ήταν πάντα σημαντικός παράγοντας στο να συνεχίζω να προσπαθώ για την αγάπη στην τέχνη που επέλεξα. Γιατί για εμένα είναι έρωτας η μαγειρική, αγάπη, συναίσθημα. Ό,τι κάνεις πρέπει να βγαίνει από την καρδιά σου.»
Δήμητρα Σουβλερή
Ιδιοκτήτρια του Alevri, Μαδρίτη
«Από την εμπειρία μου στη Μαδρίτη, είναι σχετικά εύκολο να ανοίξεις ένα κατάστημα, το πάρα πολύ δύσκολο είναι να το διατηρήσεις και να σου αποφέρει κέρδη. Καθένας μας αντιμετωπίζεται από τους άλλους έτσι όπως τους επιτρέπουμε να μας αντιμετωπίσουν. Η συμβουλή που θα έδινα σε νέες επαγγελματίες είναι να μην υπερτερεί η δουλειά της οικογένειας. Οι στιγμές δεν γυρίζουν πίσω. Δεν γινόμαστε πιο νέοι με περισσότερη όρεξη, γινόμαστε πιο σοφοί και πιο προσαρμοστικοί και μπορούμε να διαχειριστούμε τον χρόνο μας καλύτερα μέρα με τη μέρα. Εάν ήταν όλα εύκολα, δεν θα τους δίναμε αξία. Εάν δεν προσπαθούμε αρκετά είναι ίσως γιατί κατά βάθος δεν το θέλουμε τόσο πολύ, οπότε καλό θα ήταν να το αποδεχτούμε και να προχωρήσουμε μπροστά. Αυτό κάνω κι εγώ, γιατί οφείλω να διδάξω στα παιδιά μου πως στη ζωή πρέπει να προσπαθούμε και να παλεύουμε για τα όνειρά μας. Εάν τα καταφέρουμε θα είναι θαυμάσιο, εάν δεν τα καταφέρουμε ας είναι θαυμάσιος ο τρόπος με τον οποίο αγωνιστήκαμε. Δεν είμαι μόνη, μια και ο σύζυγός μου, που είναι η Ιθάκη μου, είναι δίπλα μου στα καλά και στα άσχημα.»
Βασιλική Πιερρακέα
Ιδιοκτήτρια του εστιατορίου Βασιλική Κουζίνα, Μιλάνο
«Έφυγα από την πόλη μου σε ηλικία 18 ετών για να σπουδάσω στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, αλλά μετά από μια συναισθηματική απογοήτευση, πήρα ένα πλοίο και βρέθηκα για πρώτη φορά στην Ιταλία. Ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά. Γιατί η ομορφιά είναι απρόβλεπτη. Ο παππούς μου πάντα μου έλεγε: “Μπες μέσα σε όλα, απλά πρέπει να ξέρεις πότε και πώς να βγεις. Και αν επιστρέψεις και δεν ξέρεις πώς να φας, να πιεις και να αγαπάς ακόμα κι αν κάνεις όλα τα άλλα, απέτυχες για μένα”. Αυτό το πάθος, αυτή η χαμηλή αντίληψη του κινδύνου ακόμα και σήμερα είναι το χέρι που με ωθεί να τολμήσω. Η εστίαση είναι ένας απαιτητικός τομέας από τη φύση του. Πολλές ώρες δουλειάς, αβεβαιότητες και συνεχείς προκλήσεις είναι μερικά μόνο από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όσοι έχουν τις δικές τους επιχειρήσεις. Για τις γυναίκες υπάρχει συχνά ένα άλλο πρόβλημα: να διεκδικήσουν τη θέση τους στην κουζίνα, στη σάλα ή στο τιμόνι της επιχείρησής τους. Είναι απαραίτητο να υιοθετήσουμε δύο διαφορετικές ταυτότητες που μερικές φορές συγκρούονται μεταξύ τους, αυτή του δημιουργού και αυτή του επιχειρηματία.»
Αυγερία Σταπάκη
Chef Owner του εστιατορίου Nisos, ΣΊΚΑΓΟ
«Μια γυναίκα στην κουζίνα, ανεξάρτητα από τη θέση την οποία κατέχει, είναι πολύ δύσκολο να εδραιωθεί μέσα σε ένα ανδροκρατούμενο καθεστώς. Το ίδιο συμβαίνει είτε είναι οινοχόος είτε παραγωγός, σερβιτόρα, ακόμα και επιχειρηματίας. Προσωπικά θεωρώ πως αυτή που επιμένει και ξέρει ουσιαστικά τι αξίζει δεν χάνεται. Δεν αποτελεί απλώς έναν μύθο ότι οι γυναίκες αντιμετωπίζονται πολύ διαφορετικά από τους άντρες. Σήμερα ίσως μας αντιμετωπίζουν περισσότερο με το γάντι, όμως συνήθως πιο υποτιμητικά από τους άντρες συναδέλφους. Πιστεύω σε αυτό που έλεγε η Μάργκαρετ Θάτσερ: “Αν θες κάτι να ακουστεί το λες σε έναν άντρα, αν θέλεις να γίνει το λες σε μια γυναίκα”. Η συμβουλή που θα έδινα σε νέες συναδέλφους είναι πρωτίστως επιμονή και μετά υπομονή γιατί είναι σίγουρο ότι ο επιμένων νικά. Μεγάλο ρόλο στο να δυναμώσω εσωτερικά ως γυναίκα παίζει φυσικά η οικογένειά μου και κυρίως ο πατέρας μου, που με στηρίζει σε ό,τι κάνω και μου δίνει θάρρος να αντιμετωπίσω τις δυσκολίες.»
