Μιλήσαμε με γεωπόνους, παραγωγούς και σεφ και καταγράψαμε τα 5 βασικά σημεία που πρέπει να λάβουμε υπόψη για την υγεία και την ανάπτυξη των λαχανικών μας. Η καλλιέργεια μποστανιών σε βεράντες και αυλές συνδυάζει πολλά οφέλη. Παράγει τρόφιμα που είναι υγιεινά και φρέσκα, συνδέει τους ανθρώπους με τη φύση και προάγει την αειφορία και τη βιωσιμότητα. Ανεξάρτητα από το αν ζείτε σε ένα διαμέρισμα ή σε ένα σπίτι με μεγάλο κήπο, η δυνατότητα να φυτέψετε και να φροντίσετε τα δικά σας λαχανικά, βότανα ή ακόμα και φρούτα, η εξέλιξη του κήπου από τη σπορά μέχρι τη συγκομιδή και η παρατήρηση της ανάπτυξής τους είναι μια δημιουργική διέξοδος που συνδυάζει φυσική δραστηριότητα και ικανοποίηση.
Έδαφος και υπόστρωμα
Όλα εξαρτώνται από τις ρίζες των φυτών. Πρέπει να δημιουργηθεί καλή βάση που θα έχει καλή απόδοση, γι’ αυτό και η επιλογή του υποστρώματος είναι εξαιρετικά σημαντική. Ορισμένα είδη χρειάζονται καλή αποστράγγιση, ενώ άλλα προτιμούν πιο πλούσιο έδαφος. Προτιμήστε υποστρώματα πλούσια σε οργανική ύλη και ενισχύστε τα με ειδικά μείγματα σύμφωνα με τις ανάγκες τους. Για παράδειγμα, το μείγμα κομπόστ με κοκοφοίνικα και προσθήκη μικρής ποσότητας ελαφρόπετρας είναι ιδανικό για τις γλάστρες ή τα παρτέρια, όπως και εκείνο με τσόφλια αυγών και φλούδες από μπανάνες. Και τα δύο μπορείτε τα φτιάξετε μόνοι σας, όμως θα βρείτε και έτοιμα τυποποιημένα kit που κυκλοφορούν στο εμπόριο. Να θυμάστε μόνο ότι κάθε χρόνο το κομπόστ πρέπει να συμπληρώνεται.
Φως και προσανατολισμός
Τα φυτά χρειάζονται φως για τη φωτοσύνθεση, αλλά δεν πρέπει να είναι εκτεθειμένα στον καυτό ήλιο. Μελετήστε τον προσανατολισμό της βεράντας ή του κήπου και επιλέξτε το σημείο όπου θα τοποθετηθούν οι γλάστρες ή τα παρτέρια. Θα πρέπει να προσδιορίσετε τις ανάγκες του κάθε φυτού και στη συνέχεια να ορίσετε τα σημεία όπου θα τα φυτέψετε. Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα, ειδικά κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, έχουμε υπερβολική ζέστη και τα αρωματικά φυτά αναπτύσσονται καλύτερα σε σκίαση.
Νερό και πότισμα
Το κατάλληλο πότισμα και η σωστή ποσότητα νερού, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε φυτού, είναι κρίσιμης σημασίας. Κάποια φυτά χρειάζονται συχνό πότισμα, ενώ άλλα χρειάζονται λιγότερο. Πρέπει να γίνεται συχνά έλεγχος για τη σωστή λειτουργία του ποτιστικού συστήματος ώστε να αποφεύγεται η σπατάλη και τα φυτά να ποτίζονται όσο χρειάζονται. Αν προσέξουμε το νερό στο έδαφος και την υγρασία στην ατμόσφαιρα, περιορίζουμε αυτόματα και τις εντομολογικές και μυκητολογικές προσβολές.
Προστασία και θρέψη φυτών
Η φυτοπροστασία είναι απαραίτητη για την επιτυχή ανάπτυξή τους και την παραγωγή καρπών. Ανάλογα με τις ανάγκες τους, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε οργανικά ή συμβατικά λιπάσματα ώστε να εξασφαλίσετε ότι λαμβάνουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά. Πιθανόν να μην καλύπτουν άμεσα την ανάγκη των φυτών, όμως σταδιακά ενισχύουν την ποιότητα του υποστρώματος. Να θυμάστε ότι και στο μπαλκόνι υπάρχουν εχθροί, όπως μελίγκρα ή τετράνυχος και μύκητες που μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές ζημιές. Η εμφάνιση εντόμων ή ασθενειών μπορεί να σημαίνει ότι η ισορροπία του νερού έχει διαταραχθεί. Συνεπώς, η εφαρμογή βιολογικής ή συμβατικής φυτοπροστασίας βοηθάει στην ελαχιστοποίηση των επιθέσεων. Επίσης, μια φυσική προστασία είναι να φυτέψουμε δίπλα στα λαχανικά μας κάποια φυτά-φύλακες. Όπως για παράδειγμα ο βασιλικός, ο κατιφές, το σκόρδο και το κρεμμύδι, που έχουν την ιδιότητα να διώχνουν τα ανεπιθύμητα έντομα.
Είδη φυτών
Η επιλογή των φυτών σε σωστή ηλικία και σύμφωνα με την εποχή είναι καίριας σημασίας για την επιτυχή καλλιέργεια στο μπαλκόνι ή σε οποιονδήποτε άλλο χώρο, ανεξάρτητα αν είναι συμβατικά ή βιολογικά, παραδοσιακά ή υβρίδια. Με την επιλογή σπόρων ή νεαρών σπορόφυτων, μπορείτε να διαχειριστείτε καλύτερα την ανάπτυξή τους και να εξασφαλίσετε μια σταδιακή παραγωγή λαχανικών ή φρούτων. Τα φυτά που είναι υπερβολικά μεγάλα μπορεί να εμφανίσουν προβλήματα με τη μεταφύτευση και την προσαρμογή στο νέο περιβάλλον τους. Κατά κανόνα, ένα οικιακό μποστάνι πρέπει να ακολουθεί την εποχικότητα γιατί δεν υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες που έχουν οι επαγγελματίες αγρότες για παράδειγμα όταν φυτεύουν ντομάτα τον χειμώνα.
Ενδεικτικά:
• Αρωματικά Φυτά: Είναι μια εξαιρετική επιλογή για το σπίτι καθώς δεν απαιτούν πολύ χώρο. Ωστόσο, σημαντικό ρόλο παίζει και ο συνδυασμός τους. Για παράδειγμα, η μαντζουράνα θέλει πολύ νερό, ενώ το δίκταμο θέλει λιγότερο, ο δυόσμος χρειάζεται πότισμα 3 φορές την ημέρα, ενώ η ρίγανη χρειάζεται πότισμα 1 με 2 φορές την εβδομάδα.
• Φυλλώδη λαχανικά: οι ρόκες και τα μαρούλια, που δεν χρειάζεται να αφαιρούμε μονομιάς. Κόβουμε τα φύλλα που χρειαζόμαστε για κατανάλωση και αφήνουμε το φυτό να συνεχίσει την ανάπτυξή του.
• Βρώσιμα Άνθη: Είναι εξαιρετικά ευέλικτα φυτά, ομορφαίνουν και νοστιμεύουν τα φαγητά και μπορούν να επιβιώσουν σε ποικίλες συνθήκες φωτισμού και υγρασίας.
• Καρποί και Φρουτόδεντρα: μελιτζάνες, τοματίνια, πιπεριές, που χρειάζονται στήριξη για να σηκώνονται. Επίσης, οπωροφόρα σε νάνες ποικιλίες όπως ροδακινιές, ροδιές, λεμονιές κ.ά.
Ευχαριστούμε τους γεωπόνους Νίκο Μπουκουβάλα (Γεωπονικό Σπίτι στον Μαραθώνα) και Σπύρο Τσαγκαράτο (Κτήμα Ευ Ζην στις Αφίδνες), καθώς και τους σεφ Φάνη Μαϊκαντή, Πέτρο Δήμα και Σταύρο Υφαντίδη.
Κείμενο: Νίκη-Μαρία Κοσκινά, Γιάννα Μπαλαφούτη
