Το βορειότερο νησί των Κυκλάδων έχει μια χαρακτηριστική ομορφιά, όπως όλα τα «αδελφάκια» του, η οποία εντοπίζεται στα σπιτάκια και τις μικρές εκκλησιές, στους περιστερώνες και τα τρεχούμενα νερά, στο όμορφο φυσικό τοπίο, στις γνωστές και άγνωστες -πραγματικά υπέροχες- παραλίες και, φυσικά, στις τοπικές συνταγές.
Το τοξωτό γεφύρι στη Χώρα
Γνωρίζοντας το νησί
Ξημερώματα Σαββάτου και το ξυπνητήρι χτυπάει στις 06:05. Ενώ ο υγιώς διασκεδάζων κόσμος τέτοια ώρα ετοιμάζεται για έναν τελευταίο γύρο ποτών ή έστω γυρίζει σπίτι για ύπνο, εγώ σηκώθηκα και οδήγησα μέχρι το λιμάνι της Ραφήνας να πάρω το καράβι για την Άνδρο. Μόλις 2 ώρες αργότερα περπατούσα στο λιμάνι της, το Γαύριο! Ήδη, πριν μπει το καράβι στο λιμάνι και κοιτώντας από μακριά τα λευκά σπιτάκια ξέρεις ότι είσαι στις Κυκλάδες. Όμορφο το λιμάνι του Γαυρίου, μικρό, καθαρό, περιποιημένο, με τουριστικά μαγαζιά κατά μήκος της ακτής και τα απαραίτητα γραφεία ενοικίασης αυτοκινήτων. Δεν υπάρχουν πολλά να δεις μέσα στον οικισμό βέβαια, ένα πέρασμα αρκεί για να καταλάβεις ότι αποτελεί ουσιαστικά την αφετηρία για μια περιήγηση στο νησί!
Σημαντικό: η Άνδρος χρειάζεται μέσο μετακίνησης, είναι πολλά τα όμορφα μέρη που πρέπει να ανακαλύψεις και πολλά τα χιλιόμετρα που θα χρειαστεί να καλύψεις!
Το Μπατσί νωρίς το πρωί, πριν ξεκινήσει η κίνηση…
Φεύγοντας από το Γαύριο, σε πολύ κοντινή απόσταση, βρίσκεται το χωριουδάκι του Αγίου Πέτρου, χαρακτηριστικό και αξιοθέατο του οποίου είναι ένας πύργος που χρονολογείται από την ελληνιστική περίοδο και εικάζεται ότι υπήρξε παρατηρητήριο. Συνεχίζοντας το ταξίδι σου, θα σε μαγέψει η όμορη και χαλαρωτική διαδρομή με το καταπράσινο τοπίο από τη μία και τη θάλασσα να λαμπυρίζει από την άλλη! Επόμενος σταθμός το Μπατσί, που μαζί με τη Χώρα είναι τα πιο τουριστικά μέρη του νησιού. Η παραλία του δεν είναι ότι πιο όμορφο έχει να επιδείξει το νησί αλλά τα πολυάριθμα εστιατόρια, ταβέρνες, καφετέριες και μπαράκια που συναντάς εκεί συγκεντρώνουν όλες τις ώρες τουρίστες όλων των ηλικιών. Στα νότια του Μπατσίου βρίσκεται και η Παλαιόπολη, η παλιά πρωτεύουσα της Άνδρου. Αξίζει μια επίσκεψη στο μικρό χωριουδάκι που βρίσκεται εκεί, χτισμένο στην πράσινη πλαγιά του βουνού, ενώ τα ευρήματα των ανασκαφών της Παλαιόπολης μπορείς να τα θαυμάσεις στο Αρχαιολογικό Μουσείο.
Το όμορφο εκκλησάκι του Αγ. Κυπριανού στην ομώνυμη παραλία
Πιο νότια βρίσκεις το Κόρθι και τη γύρω περιοχή: ένα μέρος νοσταλγικό που θυμίζει εποχές ήρεμων διακοπών, όπου όλα μοιάζουν να κυλούν αργά και απλά… Συμπαθητικά ταβερνάκια και προσεγμένα ενοικιαζόμενα δωμάτια, όλα υπό τη σκιά του Πάνω Κάστρου. Εκεί κοντά βρίσκεται και η πιο διάσημη παραλία του νησιού με το παρεξηγημένο όνομα “της Γριάς το Πήδημα”. Ο θρύλος λέει ότι οι Τούρκοι, μην μπορώντας να καταλάβουν το κάστρο του Κορθίου, έστειλαν το βράδυ μια ηλικιωμένη γυναίκα μαζί με την έγκυο κόρη της να ζητήσουν φιλοξενία από τους Έλληνες που ήταν ταμπουρωμένοι μέσα στα τείχη του κάστρου. Το βράδυ, λοιπόν, η ηλικιωμένη γυναίκα άνοιξε κρυφά την πόρτα και οι Τούρκοι μπήκαν μέσα σκοτώνοντας όλους τους κατοίκους. Η γυναίκα, όμως, μετανιωμένη για την πράξη της, αυτοκτόνησε πηδώντας στη θάλασσα, κοντά στην ομώνυμη παραλία.
Η Χώρα της Άνδρου είναι απλά πανέμορφη!
Μεγαλύτερη και ομορφότερη στάση στο νησί, η Χώρα. Τι να πρωτοπεί κάποιος γι αυτή την όμορφη πόλη με τα υπέροχα καπετανόσπιτα και τα πλακόστρωτα στενάκια που όσο και να τα περπατήσεις δεν τα χορταίνεις; Χτισμένη ανάμεσα στις παραλίες Νειμποριό και Παραπόρτι, η πρωτεύουσα της Άνδρου έχει μια αρχοντιά που σε κερδίζει από την πρώτη ματιά, ενώ η πληρότητα της σε ταβέρνες, καφετέριες, μπαράκια και μαγαζιά ικανοποιεί και τον πιο απαιτητικό. Εκεί θα πας για να δοκιμάσεις νόστιμα πιάτα και εξαιρετικά γλυκά, να πιεις το ποτό σου, να αγοράσεις παραδοσιακά τοπικά προϊόντα και σουβενίρ και, φυσικά, για να επισκεφτείς τα εξαιρετικά μουσεία του νησιού: το Αρχαιολογικό, το Σύγχρονης Τέχνης, το Ναυτικό και το Λαογραφικό. Extra tip: Αγαπημένη βραδινή βόλτα από την πολύβουη πλατεία Καΐρη μέχρι την πλατεία που δεσπόζει το άγαλμα του Αφανή Ναύτη, περνώντας από πλακόστρωτα στενά όπου δεσπόζουν πανέμορφα σπίτια! Ιδανικό σημείο για φωτογραφίες και βραδινή ρομαντζάδα, ενώ ακούς τον ήχο των κυμάτων που σκάνε στα βράχια ακριβώς κάτω από την πλατεία. Ακριβώς δίπλα, σε ένα μικρό νησάκι που ενώνεται με τη στεριά με ένα τοξωτό γεφύρι, βρίσκεται και το κάστρο της Χώρας.
Το άγαλμα του Αφανή Ναύτη στη Χώρα
Η Άνδρος βέβαια έχει πολλά περισσότερα μέρη που αξίζει να επισκεφτείς και γενικά, πρέπει να έχεις αρκετές μέρες στη διάθεσή σου για να γυρίσεις όλο το νησί και να το ευχαριστηθείς. Πάρε λοιπόν ένα χάρτη και πέρασε από το Βραχνό, ένα χωριό σκαρφαλωμένο στην πλαγιά του βουνού, με θέα στη Χώρα. Συνέχισε για τους Μένητες, ένα μικρό χωριό πνιγμένο στο πράσινο με πολλά νερά και μεγάλα πλατάνια, περπάτησε στο χωριό των καπεταναίων τις Στενιές (που είναι γεμάτο όμορφα αρχοντικά) και σκαρφάλωσε μέχρι τη Μονή Παναχράντου, που βρίσκεται ψηλά στις βόρειες πλαγιές του βουνού Γερακώνες.
Η όμορφη παραλία με το παρεξηγημένο όνομα “της Γριάς το Πήδημα”
Που θα κάνεις τις βουτιές σου
Η Άνδρος διαθέτει πανέμορφες παραλίες για όλα τα γούστα, άλλες οργανωμένες κι άλλες όχι, άλλες προσβάσιμες και γι άλλες θα χρειαστείς ή τζιπ ή καραβάκι για να φτάσεις. Οι πιο γνωστές και οργανωμένες είναι η Χρυσή Άμμος, ο Άγιος Πέτρος, το Κυπρί, το Μπατσί, ο Χαλκολιμνιώνας, το Κόρθι, το Νειμποριό. Στις πιο απομονωμένες ο Φελλός κι ο Πίσω Λιμιώνας, ο Άγιος Κυπριανός, η Αγία Μαρίνα και η Πλάκα. Όσο για τα Πίσω Γιάλια, της Γριάς το Πήδημα, ο Ζορκός και τα Άχλα θα σας ταλαιπωρήσουν λίγο στην πρόσβαση αλλά πραγματικά θα είναι μέγα λάθος να μην τις επισκεφθείτε!
Γαστρονομικό οδοιπορικό
Το πιο διάσημο πιάτο της Άνδρου: η φρουτάλια ή φουρτάλια
Στην κουζίνα της Άνδρου
* Ένα από τα πιο γνωστά πιάτα του νησιού είναι η τοπική εκδοχή της ομελέτας, που λέγεται φρουτάλια ή φουρτάλια. Γίνεται με αβγά, πατάτες, ντόπια λουκάνικα και ψιλοκομμένο φρέσκο δυόσμο. Τηγανίζεται ολόκληρη -και όχι scrambled- και αναποδογυρίζεται προσεκτικά για να ψηθεί και από την άλλη σε σκεπασμένο τηγάνι, μέχρι να προκύψει μια καλοσχηματισμένη, αφράτη και λαχταριστή ομελέτα.
* Σε πολλά μέρη του νησιού κάνουν νόστιμους χορτοκεφτέδες και πατατοκεφτέδες, κολοκυθανθούς τηγανισμένους με κουρκούτι και πολύ ωραίο κοκκινιστό κοκκόρι με μακαρόνια.
* Διάσημο εποχικό πιάτο του νησιού είναι ο λαμπριάτης, το πασχαλινό αρνάκι ή κατσικάκι που γίνεται γεμιστό με τη συκωταριά ψιλοκομμένη, κρεμμυδάκια, αβγά και τυρί, ενώ γνωστά είναι και τα αποκριάτικα αβγοκαλάμαρα, οι ντόπιες δίπλες δηλαδή.
Τα αμυγδαλωτά πριν “τυλιχτούν” στη ζάχαρη…
* Από πλευράς ζαχαροπλαστικής το νησί έχει να επιδείξει τα περίφημα αμυγδαλωτά, αρωματισμένα με ανθόνερο. Μάλιστα, ορισμένοι ζαχαροπλάστες ενισχύουν τη γεύση τους προσθέτοντας μερικά πικραμύγδαλα ή εσάνς πικραμυγδάλου. Εκτός από αμυγδαλωτά, στην Άνδρο βρίσκετε και υπέροχες νουγκατίνες -στο νησί έχουν παράδοση στα γλυκά με βάση το αμύγδαλο -γεμιστά καλτσούνια, παστισάκια (ένα είδος μπισκότου με αμύγδαλα), παστέλια με σουσάμι ή καρύδια και γλυκά του κουταλιού.
* Τέλος, ένα ακόμα προϊόν που θα βρείτε κυρίως σε χωριά γύρω από την περιοχή του Γαυρίου είναι το πόντζι, η ανδριώτικη εκδοχή του ρακόμελου με τοπικό μέλι που μοσχοβολάει θυμάρι!
Τα παραδοσιακά βολάκια ωριμάζουν όμορφα στοιβαγμένα
Ντόπια τυριά & αλλαντικά
Το πιο γνωστό τυρί της Άνδρου είναι η πετρωτή: ένα φρέσκο τυρί από αγελαδινό γάλα χωρίς καθόλου αλάτι. Σε πιο εξελιγμένη μορφή, η πετρωτή άλμης συντηρείται και ωριμάζει σε άλμη (όπως λέει και το όνομά της) ακολουθώντας την παράδοση από την εποχή που δεν υπήρχαν ψυγεία. Αντίστοιχα, υπάρχει και το βολάκι, το οποίο ξεκινώντας από τη βάση της πετρωτής, αλέθεται, αλατίζεται, πλάθεται σε βολάκια και ωριμάζει ανάλογα. Υπάρχει όμως και ένα τελευταίο στάδιο κατά το οποίο τα βολάκια αλέθονται ξανά για δεύτερη φορά, μπαίνουν σε τενεκέδες και ωριμάζουν για 40-50 μέρες σε ελεγχόμενες συνθήκες, μέχρι να δώσουν την υπέροχη, πικάντικη κοπανιστή της Άνδρου. Στο νησί θα βρείτε επίσης γραβιέρα αγελαδινή και γίδινη, φέτα, γραβιέρα λαδιού και γραβιέρα κρασιού, αρμεξιά, μαλαξιά και μανούσο, ένα μαλακό, λευκό τυρί, με αλμυρή γεύση και πλούσιο σε λιπαρά που παράγεται σε εξαιρετικά μικρές ποσότητες.
Οι Κυκλάδες έχουν παράδοση και στα αλλαντικά και η Άνδρος δεν αποτελεί εξαίρεση. Εκεί παράγονται εξαιρετικά καπνιστά και πικάντικα χοιρινά λουκάνικα, που ξεχωρίζουν για τη γεύση τους, στην οποία κυριαρχεί η ρίγανη και ο γλυκάνισος με τα οποία αρωματίζονται, αλλά και για το γεγονός ότι συντηρούνται σε χοιρινό λίπος (γλίνα). Δίπλα τους και η κλασική κυκλαδίτικη λούζα από χοιρινό κρέας.
Λαχταριστές νουγκατίνες από το ζαχαροπλαστείο Λυγίζος
Από που θα κάνουμε τα ψώνια μας
Για τα καλύτερα παραδοσιακά γλυκά ή αλλιώς αμυγδαλωτά, παστιτσάκια, καλτσούνια αλλά και νουγκατίνες, μιλφέιγ και παγωτό θα πας στη Χώρα, στο ζαχαροπλαστείο Λυγίζος και στον Λάσκαρη και τα δύο στον πεζόδρομο, καθώς και στον Ερμή στην πλατεία Καΐρη. Λίγο έξω από τη Χώρα πάλι, στη Μεσσαριά βρίσκεται και το ζαχαροπλαστείο Ζαϊρης με εκπληκτικά παγωτά.
Για λογιών λογιών παραδοσιακά προϊόντα, από τυριά και αλλαντικά μέχρι κρασιά και γλυκά του κουταλιού θα περάσεις από το Παραδοσιακό Παντοπωλείο Άνδρου και τη Ροδοζάχαρη στη Χώρα.
Που θα φας τα καλύτερα
10 λεπτά από το Γαύριο, στον Άνω Φελό βρίσκεται ο Κόσσης, μια οικογενειακή ταβέρνα που απευθύνεται σε κρεατοφάγους. Σερβίρουν δικά τους κρέατα, δικά τους ντόπια τυριά και λαχανικά από τον μπαχτσέ τους και χειροποίητα λουκάνικα με γλίνα. Γνωστοί και για τον κοκκινιστό κόκορα με τη μακαρονάδα (τηλ. 6980038908, 6972002975). Λίγο μετά το λιμάνι, ακριβώς μπροστά στο φυσικό ορμίσκο Στιβάρι, βρίσκεται η ταβέρνα Βιομήχανος, με ωραία μαγειρευτά όπως κόκορα κοκκινιστό, ενίοτε σούβλες και πολύ καλά ψητά ψάρια και κρέατα. (τηλ. 22820 42300, 22820 42168)
Αν πας για μπάνιο ή βραδινή έξοδο στο Μπατσί, αξίζει να περάσεις από το εστιατόριο Ammos, μπροστά στην παραλία για φρέσκα ψάρια, θαλασσινά και δροσερές σαλάτες. (τηλ. 22820 42409)
Εξαίσια τοπική κουζίνα, ψητό γουρουνόπουλο που λιώνει στο στόμα, φοβερή θέα και μαγευτικό ηλιοβασίλεμα θα βρείτε στο Μπαλκόνι του Αιγαίου στο Άνω Απρόβατο (τηλ. 22820 41020). Εκεί κοντά είναι και ο Μπελαλής, ένα από τα αγαπημένα στέκια των ντόπιων του νησιού. Δυνατό «χαρτί», τα εξαιρετικής ποιότητας υλικά του και οι παραδοσιακές συνταγές που χρησιμοποιεί. Ο κοκκινιστός κόκορας με μακαρόνια είναι το κάτι άλλο! (τηλ. 22820 42026)
Νόστιμα πιάτα και υπέροχη θέα στη Χώρα θα γευτείς στο εστιατόριο Παρέα, στην πλατεία Καΐρη, με μεγάλο κατάλογο που τιμά την παραδοσιακή κουζίνα και καλύπτει όλα τα γούστα. Στα συν και το πολύ φιλικό σέρβις (τηλ. 22820 23721). Πολύ προσεγμένα πιάτα όπως χταπόδι με βινεγκρέτ ούζου, μαύρο ντάκο από χαρούπι με ντομάτα, κάππαρη και ντόπιο τυρί και σαγανάκι με γλυκό κουταλιού σταφύλι, δοκιμάζεις και στο πολύ όμορφο εστιατόριο Ενδοχώρα (τηλ. 22820 23207).
Λίγο έξω από τη Χώρα, στην Υψηλού, σε σημείο με πανοραμική θέα βρίσκεται η παραδοσιακή ταβέρνα Ασημόλευκα με πολύ προσεγμένη κουζίνα και ειδίκευση στα μαγειρευτά και τα κρεατικά (τηλ. 22820 24150).
Στις Στενιές τέλος, συναντάς το εστιατόριο-snack bar Γυάλια με πεντανόστιμες σαλάτες, όπως η τούρτα παντζαριού, πολλά ορεκτικά, φρέσκα ψάρια και πολύ καλές μακαρονάδες θαλασσινών (τηλ. 2280 24452).
