Η Λέσβος έχει μια πλούσια γαστρονομική παράδοση και δίνει πολλές αφορμές για να διοργανωθούν μεγαλύτερα ή μικρότερα φεστιβάλ με το φαγητό στο επίκεντρό τους. Αυτή τη φορά, η πρόσκληση μού ήρθε από το Attica Slow Food και τον εκπρόσωπό του Γρηγόρη Χριστοδούλου. Βρεθήκα στη Σκάλα Ερεσού το Σαββατοκύριακο 15-16 Σεπτεμβρίου, σε ένα γαστρονομικό φεστιβάλ με έμφαση στο βράσμα, ένα αποκλειστικά ντόπιο προϊόν.
Το χαρακτηριστικό γλυπτό της Σαπφούς, μπροστά στην παραλία της Σκάλας Ερεσού
Τι είναι το βράσμα;
Το βράσμα είναι ένα ντόπιο προϊόν, που παρασκευάζεται από τα σύκα. Επειδή ο συγκεκριμένος καρπός φύεται σε αφθονία στη Λέσβο και ειδικά στην περιοχή της Ερεσού, οι ντόπιοι τον χρησιμοποιούσαν παραδοσιακά σε πολλές παρασκευές. Το βράσμα είναι ουσιαστικά πετιμέζι, όχι από τα σταφύλια, αλλά από τα σύκα. Στην παραδοσιακή κουζίνα της Λέσβου το χρησιμοποιούν ως σιρόπι σε διάφορα γλυκά, ενώ μπορεί να αξιοποιηθεί και πιο δημιουργικά και σε αλμυρές συνταγές, σε κυρίως και σε σαλάτες, αντί για μπαλσάμικο.
Το συγκεκριμένο προϊόν φτιάχνεται αποκλειστικά με σύκα του νησιού και στόχος του φεστιβάλ αυτού ήταν το προβάλλει, αναδεικνύοντας τις πολλαπλές χρήσεις του στην κουζίνα -μέσα από συνταγές που παρουσιάστηκαν και προσφέρθηκαν στον κόσμο-, τη μεστή γεύση του, αλλά και τη θρεπτική του αξία.
Αλμυρή παρασκευή με βράσμα
Το απόγευμα του Σαββάτου η εκδήλωση του φεστιβάλ ήταν αφιερωμένη στο βράσμα και πραγματοποιήθηκε στο ξενοδοχείο Aeolian Village, έναν από τους χορηγούς της εκδήλωσης. Την παρουσίαση ανέλαβε η Γεωργία Κοφινά, καθηγήτρια μαγειρικής στο Alpine College και μέλος του Slow Food. Η βραδιά ξεκίνησε με λίγη θεωρία. Η Γ. Κοφινά μάς μίλησε -στα ελληνικά και τα αγγλικά- για το παραδοσιακό αυτό προϊόν της Λέσβου, που προέρχεται από τα σύκα της περιοχής, ενώ παράλληλα μοιράστηκε μαζί μας τις ευεργετικές ιδιότητες του συγκεκριμένου φρούτου.
Στη συνέχεια, περάσαμε στο πιο πρακτικό μέρος της βραδιάς, στη μαγειρική. Μαζί με τη Μαρίνα Ζουρίδη, που ειδικεύεται στην εκπαίδευση παιδιών και σε θέματα οικιακής οικονομίας, ετοίμασαν μια πολύ ξεχωριστή, παραδοσιακή συνταγή: κεφτέδες ούζου με σάλτσα ντομάτας και βράσμα.
Οι παραδοσιακές χάχλες
Τα κεφτεδάκια σερβιρίστηκαν πάνω σε χάχλες, άλλο ένα τοπικό προϊόν. Είναι παραδοασιακός τραχανάς στεγνωμένος στον ήλιο, σε σχήμα που μοιάζει με καλαθάκι. Οι χάχλες πλάθονται με τα χέρια και έχουν πάρει το όνομά τους από το σχήμα τους, που μοιάζει με βαρκούλα. Τρώγονται και σκέτες σαν παξιμαδάκια, μπορούν όμως και να ψηθούν λίγο στον φούρνο.
Στη συγκεκριμένη περίσταση χρησιμοποιήθηκαν ως φωλίτσες για τα κεφτεδάκια και μαζί με τη σάλτσα από το βράσμα έδωσαν έξτρα νοστιμιά στο πιάτο!
Δείτε παρακάτω και τη συνταγή:
Κεφτεδάκια ούζου από την Ερεσό με σάλτα ντομάτας και βράσμα
Υλικά για 4-5 μερίδες
Για τα κεφτεδάκια:
500 γρ. μοσχαρίσιο κιμά
1 μεγάλο κρεμμύδι τριμμένο
1 αυγό
2-3 φέτες μπαγιάτικου ψωμιού χωρίς την κόρα στραγγισμένες
50 ml ούζο
1-2 κουταλάκια του γλυκού ψιλοκομμένο δυόσμο
1 κουτ. σούπας ρίγανη
¼ κουτ. σούπας κύμινο (προαιρετικά)
1 κουτ. σούπας ελαιόλαδο
αλάτι και πιπέρι
αλεύρι για το αλεύρωμα
λάδι για τηγάνισμα
Για τη σάλτσα:
1 μέτριο κρεμμύδι ψιλοκομμένο
1-2 σκελίδες σκόρδο ψιλοκομμένες
600 γρ. χυμό τομάτας
αλάτι και πιπέρι
4 κουτ. σούπας βράσμα
¼ φλιτζανιού ελαιόλαδο
Διαδικασία:
Ετοιμάζουμε τα κεφτεδάκια: Ανακατεύουμε όλα τα υλικά μαζί εκτός το αλεύρι και το λάδι για τηγάνισμα. Αφήνουμε το μίγμα στο ψυγείο για 30 λεπτά.
Πλάθουμε τα κεφτεδάκια και τα αλευρώνουμε. Βάζουμε το λάδι να κάψει και τηγανίζουμε τα κεφτεδάκια, τα βγάζουμε πάνω σε χαρτί της κουζίνας να στραγγίσουν από το λάδι.
Ετοιμάζουμε τη σάλτσα: Σε μία κατσαρόλα σοτάρουμε το κρεμμύδι και το σκόρδο στο ελαιόλαδο, προσθέτουμε τον χυμό τομάτας και το αλατοπίπερο και ανακατεύουμε μέχρι να πήξει περίπου 20 λεπτά.
Στο τέλος προσθέτουμε το βράσμα. Προσθέτουμε τα κεφτεδάκια και ανακατεύουμε για 3 λεπτά για να πάρουν τα αρώματα της σάλτσας.
Σερβίρουμε πάνω σε χάχλες η δίπλα σε ένα σπυρωτό ρύζι.
Η εκδήλωση της Κυριακής για τα παιδιά του χωριού της Ερεσού
Την επομένη ημέρα, την Κυριακή το πρωί, μαζευτήκαμε όλοι μαζί στη μικρή πλατεία της Σκάλας Ερεσού και με θέα τη θάλασσα του Αιγαίου, Slow Food, Φορέας Ανάπτυξης και Προβολής Ερεσού και η κυρίες Ζουρίδη και Κοφινά για ένα παιχνίδι- μάθημα για τα παιδιά της Ερεσού με θέμα πάλι το βράσμα. Τα μικρής ηλικίας παιδιά ντύθηκαν με ποδιές και καπέλα σεφ, ασχολήθηκαν με τη μαγειρική και έφτιαξαν ένα πολύ ωραίο γλυκό (κάτι σαν εύκολο τσιζκέικ), έμαθαν να στρώνουν ένα επίσημο τραπέζι και τέλος με χαρτοπετσέτες να κάνουν όμορφα σχέδια.
Αφού έπαιξαν και με μερικές γαστρονομικές παροιμίες, τα παιδιά έφυγαν χαρούμενα αφού είχαν φροντίσει να τους δοθούν και κάποια μικρά αναμνηστικά δωράκια, ενώ και οι γονείς που παρακολουθούσαν με ενδιαφέρον και καμάρι τους μικρούς ζαχαροπλάστες, δεν έμειναν παραπονεμένοι, αφού τους κέρασαν το βρασματολουκούμι, ένα γλυκό που θυμίζει μελομακάρονο σε σκούρο μαύρο χρώμα, λόγω του βράσματος.
Παστό ψάρι στο εστιατόριο «Αιγαίο»
Τι κράτησα από την όλη εκδήλωση;
Πρώτα από όλα ένα μπουκαλάκι βράσμα, που μοιράστηκε σε όλους τους παριστάμενους. Κι έπειτα, την υπέροχη, απρόσκοπτη θέα στην παραλία 3 χιλιομέτρων της Σκάλας, την πολύ καλή τοπική κουζίνα και εξυπηρέτηση στο εστιατόριο Αιγαίο (θεϊκά μίνι ντολμαδάκια γιαλατζί και εξαιρετικό παστό σκουμπρί και λακέρδα μεταξύ άλλων….) και τη φιλοξενία της Κατερίνας Δουγαλέρη, που είχε τον γενικό συντονισμό σε τοπικό επίπεδο. Ακόμη, με εντυπωσίασε η χαλαρή διάθεση και ατμόσφαιρα, που αποπνέει και το νησί της «10ης μούσας», όπως αποκαλούσαν τη Σαπφώ κάποιοι συγγραφείς και φιλόσοφοι της αρχαιότητας, αλλά και οι κάτοικοί του, που αφήνουν τα παιδιά τους ελεύθερα σε όλη τη Σκάλα, δεν κλειδώνουν τα αυτοκίνητά τους και είναι απαλλαγμένοι σίγουρα από το άγχος της πόλης…
