Ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ, πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Academic Dean του Perrotis College, Δρ. Αθανάσιος Τσαυτάρης, μιλά στο Olivemagazine.gr για το πρώτο Διεθνές Συνέδριο με θέμα «Επιτραπέζια ελιά: αναζητώντας την καινοτομία-ανακαλύπτοντας νέες τάσεις» που πραγματοποιείται 24 – 26 Μαΐου στις εγκαταστάσεις του Perrotis College στο campus της Αμερικανικής Γεωργικής Σχολής.
Ο κ. Αθανάσιος Τσαυτάρης
Κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν…
«Μέχρι σήμερα γνωρίζαμε ότι τα «ζυμωμένα» γαλακτοκομικά προϊόντα όπως το γιαούρτι, το αριάνι, το ξινόγαλο, το κεφίρ κ.λ.π είναι πολύ καλή πηγή για κάποιες τέτοιες οικογένειες προβιοτικών μικροβίων. Βλέπουμε πλέον όμως ότι η ελληνική ζυμωμένη ελιά, αλλά και τα τουρσιά γενικότερα, είναι επίσης εξαιρετική πηγή προβιοτικών. Αυτό θέλουμε να αναδείξουμε και γι’ αυτό θα εστιάσουμε σε αυτήν και όλη την αλυσίδα παραγωγής της μέχρι τον τελικό καταναλωτή. Θα δώσουμε λοιπόν έμφαση σε μία άλλη διάστασή της και τη δυνατότητα που έχει ο καλλιεργητής παρακολουθώντας τη διαδικασία της ζύμωσης να ενημερωθεί και για τα προβιοτικά που περιέχει τεκμηριώνοντάς τα προκειμένου να λειτουργήσει η παραγωγή του ως μια μορφή φυσικού φαρμάκου η δράση του οποίου θα συμπληρώνει αυτή του γιαουρτιού ή του ξινόγαλου», αναφέρει ο κ. Τσαυτάρης.
Στην ομιλία του θα επικεντρωθεί στις πρόσφατες εξελίξεις στις γονιδιωματικές επιστήμες και τις εφαρμογές τους στις ελιές ενώ θα δοθεί επίσης έμφαση στην προβιοτική δράση της επιτραπέζιας ελιάς και στο γεγονός ότι η κατανάλωσή της μπορεί να λειτουργήσει προληπτικά σε διάφορες ασθένειες. «Το συνέδριο αφορά την ελιά σαν σύνολο και οι ενότητες που περιλαμβάνει καλύπτουν μια ευρεία γκάμα θεμάτων που αγκαλιάζουν σφαιρικά όλες τις δυνατές πτυχές του πολύτιμου καρπού. Θα γίνουν ιδιαίτερες αναφορές στις ευεργετικές επιδράσεις της ελιάς και των παράγωγων ελιάς στη διατροφή μας. Ωστόσο, στο συγκεκριμένο συνέδριο, όπως υποδηλώνει και ο γενικός του τίτλος, θα δοθεί βάση στην επιτραπέζια ελιά και στις πρόσφατες προόδους των λεγόμενων «γονιδιωματικών τεχνολογιών» καθώς και τα λεγόμενα προβιοτικά φιλικά βακτήρια, τα οποία υπάρχουν και στην επιτραπέζια ελιά.
Η δική μου ομιλία έχει να κάνει με τις γενικότερες εξελίξεις στις γονιδιωματικές τεχνολογίες. Έχοντας δηλαδή πλέον διαβάσει πλήρως το γενετικό υλικό πολλών ειδών φυτών-συμπεριλαμβανομένης και της ελιάς- μπορούμε να αξιοποιήσουμε τη συνολική γνώση σε όλα τα βήματα της παραγωγικής διαδικασίας όχι μόνο για τη βελτίωση των φυτών, την παραγωγή νέων ποικιλιών κ.λ.π. Εντοπίσαμε δηλαδή τις δυνατότητες που έχει το DNA να πάει την αλυσίδα από τον γενότυπο (σ.σ την ποικιλία, το χωράφι) μέχρι τον τελικό αποδέκτη που είναι ο καταναλωτής. Μπορεί δηλαδή πλέον βλέποντας κανείς το DNA του καρπού και του προϊόντος να εντοπίσει χαρακτηριστικά όπως η ποικιλία, η περιοχή παραγωγής κ.ά. Χρησιμοποιώντας στην πράξη τέτοιου τύπου πληροφορίες μας δίνεται η δυνατότητα όχι μόνο ανάδειξης και τεκμηρίωσης της ποιότητας αλλά και της διασφάλισής της».
«Αναζητώντας την καινοτομία-ανακαλύπτοντας νέες τάσεις»
Φιλοδοξία του συνεδρίου είναι να καταστεί βήμα διαλόγου, ανταλλαγής απόψεων κι επιστημονικών ανακοινώσεων για την ελιά ενώ στις εκδηλώσεις θα συμμετέχουν σημαντικοί ομιλητές από όλο τον κόσμο και ειδικοί του κλάδου τόσο από τον ακαδημαϊκό, όσο κι από τον επιχειρηματικό τομέα. Εκτός από τη γενετική βελτίωση του καρπού, η πλούσια θεματολογία του συνεδρίου περιλαμβάνει εκτενείς αναφορές και σε άλλες, εξίσου σημαντικές εξελίξεις στο χώρο της καλλιέργειας ελιάς. «Δεν κάνουμε λόγο πλέον μόνο για βιολογική καλλιέργεια και μη. Στις υπάρχουσες μεθόδους προστίθεται και η λεγόμενη “καλλιέργεια ακριβείας” που περιλαμβάνει χρήση ψηφιακών τεχνολογιών για εξαιρετικά ακριβείς μετρήσεις στο έδαφος, προκειμένου να καταμετρούνται οι ποσότητες λιπάσματος ή άλλων στοιχείων που χρειάζονται σε τμήματα των καλλιεργήσιμων εκτάσεων για βελτιστοποίηση της παραγωγής», αναφέρει ο κ. Τσαυτάρης.
Εποικοδομητικές ομιλίες σε ένα συνέδριο με διεθνείς προδιαγραφές
«Το συνέδριο δεν θα καλύψει μόνο το σύνολο της αλυσίδας παραγωγής και ακριβώς γι’ αυτό το σκοπό συνεργαζόμαστε με εξειδικευμένη ερευνητική και επιστημονική ομάδα. Επιστήμονες, ερευνητές, αγρότες, παράγοντες από μεταποιητικές βιομηχανίες, εξαγωγείς, καταναλωτές κ.ά θα συμμετάσχουν ως ομιλητές αλλά και ακροατές, κάτι που συνεπώς σημαίνει ότι το συγκεκριμένο συνέδριο δεν απευθύνεται μόνο στον επιστημονικό κόσμο αλλά σε όλους όσους εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα με τον κόσμο της ελιάς. Πρόεδρος της διοργανωτικής επιτροπής είναι ο κ. Γεωργιάδης Αλέξανδρος, πρόεδρος της Krinos Foods στον Καναδά, το «παρών» θα δώσουν κορυφαίοι επιστήμονες απ’ όλο τον κόσμο καθώς και η ΠΕΜΕΤΕ (Πανελλήνια Ένωση Μεταποιητών, Τυποποιητών και Εξαγωγέων Επιτραπέζιας Ελιάς), της οποίας πρόεδρος είναι ο κ. Νέλος Γεωργούδης. Επίσης, στο πλαίσιο, του συνεδρίου, θα τιμηθούν πρωτοπόροι άνθρωποι που σε όλα τους τα βήματα έλαβαν καινοτόμες πρωτοβουλίες. Πρόκειται για μια συμβολική κίνηση που αποσκοπεί στη δημιουργία προτύπων. Επίσης, ένα μέρος του συνεδρίου αφορά προϊόντα και υποπροϊόντα ελιάς τα οποία συνήθως αγνοούνται, κάτι που είναι λάθος γιατί όλα είναι αξιοποιήσιμα. Θα υπάρχουν λοιπόν παρουσιάσεις της λεγόμενης “κυκλικής οικονομίας” οι οποίες θα εστιάσουν ακριβώς σε αυτό το κομμάτι», σημειώνει ο κ. Τσαυτάρης.
«Δεν πρέπει να ποντάρουμε στη μαζική αλλά στην ποιοτική παραγωγή»
Η αναγνώριση του ελληνικού ελαιολάδου και των προϊόντων ελιάς σε διεθνές επίπεδο δεν είναι αυτή που αρμόζει στην εξαιρετική ποιότητά του. Ο κ. Τσαυτάρης, χρησιμοποιώντας τις ιδιότητες του επιστήμονα, ελαιοπαραγωγού αλλά και του τέως υπουργού επεξηγεί ότι έχει στο παρελθόν ασχοληθεί εντατικά με το συγκεκριμένο ζήτημα. «Κάναμε και εξακολουθούμε να κάνουμε συστηματικά λάθη. Αναφέρω το χαρακτηριστικό παράδειγμα των ελαιοτριβείων στα οποία οι φάσεις διαχείρισης του καρπού και η έκθεση του προϊόντος σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, επιδρούν αρνητικά σε ευεργετικά για τον οργανισμό συστατικά του ελαιολάδου όπως είναι η ελαιοκανθάλη, η ελαιοπαΐνη κ.ά. Η αλλαγή της κλασικής διαδικασίας προϋποθέτει να παράγουμε μικρότερες ποσότητες ελαιολάδου και αν θέλουμε το τελικό προϊόν να είναι ένα έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, που αποδίδει διατροφικά στο έπακρο, πρόκειται ουσιαστικά για κάτι που πρέπει και μπορεί να γίνει. Έχουν ήδη γίνει περίπου 30 μεταποιητικές μονάδες όπου εφαρμόζεται το συγκεκριμένο σύστημα και τα αποτελέσματα είναι κάτι παραπάνω από ενθαρρυντικά. Η χώρα μας δεν θα πρέπει να ποντάρει στη μαζική αλλά την ποιοτική παραγωγή προκειμένου να αναδειχθεί και η αξία αυτών που παράγουμε. Επίσης, είναι πολύ βασικό να παρατηρούμε τον τρόπο που λειτουργούν οι παραγωγοί που ήδη εστιάζουν στην υψηλή ποιότητα και να υιοθετούμε τις μεθόδους που ακολουθούν προκειμένου να την εξασφαλίσουν».
Η νοθεία, τα «premium» ελαιόλαδα και οι εξαγωγές
Δεν θα μπορούσαμε στην κουβέντα μας να μην αναφέρουμε το κομμάτι της νοθείας του ελαιολάδου που ενίοτε λαμβάνει διαστάσεις μάστιγας. «Έχουμε ανά διαστήματα αντιμετωπίσει αρκετές περιπτώσεις νοθείας που πλέον, λόγω των αυστηρών μέτρων που ακολουθούνται, έχουν περιοριστεί σημαντικά, ωστόσο, πάντα υπάρχουν. Αυτό που πρέπει να κάνουμε εμείς ως καταναλωτές είναι να είμαστε πιο “υποψιασμένοι” ελέγχοντας τα πιστοποιητικά ποιότητας του προϊόντος που έχουμε κάθε φορά στα χέρια μας», αναφέρει ο κ. Τσαυτάρης.
Σχετικά με τη σημαντική προσπάθεια που γίνεται στο κομμάτι της δημιουργίας υψηλής ποιότητας ελαιολάδου και προϊόντων ελιάς που λανσάρονται σε συσκευασίες με ιδιαίτερα προσεγμένο σχεδιασμό, αλλά και τον προβληματισμό της πιθανής μετατροπής του σε προϊόν πολυτελείας ο κ. Τσαυτάρης επισημαίνει: «Όντως, γίνονται πραγματικά αξιόλογες και συστηματικές προσπάθειες, ωστόσο ένας τέτοιος προβληματισμός είναι εύλογος. Θα πρέπει όμως να αντιμετωπίσουμε το θέμα με ανοιχτό μυαλό και να κατανοήσουμε το σκοπό διοργάνωσης ενός συνεδρίου που δεν απευθύνεται μόνο στο ελληνικό αλλά και το διεθνές κοινό. Θα μιλήσουμε για τη μάχη που δίνουμε-και κερδίζουμε- για την επιτραπέζια ελιά και των προϊόντων ελιάς και στη διεθνή αγορά. Ήδη Αμερική και Καναδάς μιλούν για την προβιοτική αξία της επιτραπέζιας ελιάς και στο προσεχές μέλλον έχουν ακόμα πολλά να ειπωθούν.
Χορηγός επικοινωνίας του συνεδρίου «Επιτραπέζια ελιά: αναζητώντας την καινοτομία-ανακαλύπτοντας νέες τάσεις» είναι το περιοδικό Olive και το Olivemagazine.gr. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στην ιστοσελίδα http://www.perrotiscollege.edu.gr/
