Σε όλους μας έχει τύχει να έχουμε όρεξη για κάτι γλυκό ή για junk food, χωρίς ωστόσο να πεινάμε πολύ. Ή να πεινάμε μεν αλλά να μη σταματάμε να τρώμε όταν έχουμε χορτάσει. Διερευνώντας τους λόγους που μας ωθούν σε αυτό, βρέθηκα μπροστά στον όρο «hanger».
Πρόκειται για έναν νεολογισμό, που προστέθηκε πριν από λίγα χρόνια στο Oxford English Dictionary, «παντρεύοντας» δυο όρους: hunger (πείνα) και anger (= θυμός). Όταν αυτοί οι όροι συνδυάζονται προκύπτει το «hanger». Δεν υπάρχει ακριβής μετάφραση του όρου στα ελληνικά. Πώς θα το απέδιδα; Πείνα λόγω θυμού, τρώγοντας από θυμό ή ακόμη οργή που προκαλείται από την πείνα. Πρόκειται ουσιαστικά για έναν φαύλο κύκλο που συνδέει την πείνα με τον θυμό και αντιστρόφως.
Πώς γεννήθηκε ο όρος; Τι σημαίνει; Και πώς μπορούμε να τον παρακάμψουμε και να τρώμε σωστά; Ή να τρώμε χαρούμενα εντέλει και όχι θυμωμένα; Ή να μη θυμώνουμε όταν πεινάμε; Τα τελευταία χρόνια η έρευνα τόσο στην ψυχολογία και στην ψυχιατρική όσο και στη διατροφή έχει παρουσιάσει πολλές φορές παραδείγματα συναισθηματικής πρόσληψης τροφής. Μάλιστα έχει προκύψει και ολόκληρος κλάδος της Ψυχιατρικής, η Διατροφική Ψυχιατρική, που μελετά ενδελεχώς το ζήτημα. Σύμφωνα με αυτή, υπάρχουν τροφές που μας προκαλούν θετικά συναισθήματα και άλλες που μας «ρίχνουν» ψυχολογικά.
Ωστόσο, ο όρος hanger δεν συνδέεται ακριβώς με τα παραπάνω. Εδώ τα πράγματα είναι πιο απλά. Σύμφωνα με κάποιες έρευνες που έχουν γίνει επί του θέματος -και είχαν βεβαίως και ως αποτέλεσμα τη «γέννηση» του όρου- το απλό αίσθημα της πείνας μάς προκαλεί αρνητικά συναισθήματα. Πιο συγκεκριμένα, όταν πεινάμε πολύ -και είναι άδειο το στομάχι μας για αρκετές ώρες- νιώθουμε εκνευρισμό και δεν αντιδρούμε πολύ ψύχραιμα. Αυτό έχει παρατηρηθεί και σε μικρά παιδιά. Οι γονείς σίγουρα θα έχετε εντοπίσει συμπτώματα γκρίνιας και υπερέντασης -μεγαλύτερης από τη συνηθισμένη- όταν πλησιάζει η ώρα του φαγητού. Εκεί, αν είστε εκτός σπιτιού, μην κάνετε το λάθος να δώσετε γλυκά. Γιατί η υπερένταση μάλλον θα πολλαπλασιαστεί αντί να σβήσει. Οι λόγοι προφανείς, αλλά θα το εξηγήσουμε και στη συνέχεια γιατί το γλυκό δεν ενδείκνυται για τη συγκεκριμένη περίσταση.
Ποια είναι η κύρια αιτία του hanger;
Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα έρευνες πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα, η κύρια αιτία του hanger είναι τα χαμηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Όταν συμβαίνει αυτό, ο οργανισμός μας αντιδρά αυτόματα, μέσω των ορμονών που εκκρίνει. Τα χαμηλά επίπεδα γλυκόζης ειδοποιούν το σώμα να απελευθερώσει δύο ορμόνες που συνδέονται με την ενέργεια και που φωνάζουν «θέλω ενέργεια τώρα», την αδρεναλίνη και την κορτιζόλη. Αυτές οι ορμόνες αυξάνουν με φυσικό τρόπο το σάκχαρο στο αίμα, ώστε το σώμα σας να μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί ακόμη και όταν το σάκχαρο στο αίμα πέφτει. Οπότε έτσι προκαλείται θυμός, συναισθηματικές εκρήξεις, που μπορούν να πυροδοτηθούν από εξωτερικές αφορμές που δεν έχουν να κάνουν καθόλου με την πείνα μας. Σας έχει τύχει να φωνάξετε έντονα σε κάποιον -στο σπίτι ή τη δουλειά- χωρίς να αιτιολογείται λογικά η τόσο ακραία στάση σας; Τότε μπορεί να φταίει η «οργισμένη πείνα σας» ή η «πείνα που προκαλεί οργή».
Πέρα από την έκκριση των ορμονών ωστόσο, η λύση για να ανέβει η γλυκόζη στο αίμα είναι να φάμε κάτι. Το ερώτημα είναι τι. Ποια είναι η τάση; Οι άνθρωποι που αισθάνονται «hangry» επιζητούν κάτι γλυκό: σοκολάτα, μπισκότα, αρτογλυκίσματα… Η κατανάλωσή τους ανεβάζει όντως άμεσα τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, οπότε αισθανόμαστε ανακούφιση και αλλάζει θετικά η διάθεσή μας. Ωστόσο, αυτό δεν κρατάει πάρα πολύ καθώς η ζάχαρη δεν δημιουργεί αίσθημα κορεσμού, με αποτέλεσμα σε λίγο να πεινάμε πάλι και να χαλάει εκ νέου η διάθεσή μας… Αυτός είναι και ένας πολύ σημαντικός λόγος που δεν είναι καθόλου καλή ιδέα να δίνουμε στα παιδιά κάτι γλυκό όταν πεινάνε!
Μια πρόσφατη έρευνα μάλιστα πάνω στο ζήτημα εντόπισε πως το hanger συνδέεται και με τη γενικότερη διάθεσή μας. Δεν αντιδρούν όλοι οι άνθρωποι που πεινούν με τον ίδιο τρόπο. Εκεί μπαίνουμε σε ζητήματα της καθαρής ψυχολογίας και ψυχανάλυσης καθώς οι αντιδράσεις μας συνδέονται με το πόσο συνειδητά πράττουμε και επομένως πόσο συνειδητά τρώμε (mindful eating).
Πώς αντιμετωπίζουμε το θέμα
Τα ερωτήματα που εγείρονται είναι δυο: πώς αντιμετωπίζουμε το συναίσθημα της «οργισμένης πείνας» όταν παρουσιάζεται αλλά και πώς φροντίζουμε να μην «γεννηθεί» αυτό το συναίσθημα.
Η πρόταση των ειδικών είναι ξεκάθαρη: αντιμετωπίζουμε το… κακό από τη ρίζα του. Η σωστή και ισορροπημένη διατροφή είναι το βασικό κλειδί για να μην έχουμε ξεσπάσματα… «οργισμένης πείνας». Η πρακτική του mindful eating, της συνειδητής διατροφής, του διατροφικού προγράμματος είναι ό,τι πρέπει γι’ αυτό. Περισσότερα για το τι είναι το mindful eating θα βρείτε εδώ.
Κι επειδή η καλή μέρα από το πρωί φαίνεται, ένα σωστό ισορροπημένο πρωινό αποτελεί την αρχή του παντός. Χρειάζεται και πρωτεΐνη και -καλούς- υδατάνθρακες και καλά λιπαρά ώστε να κυλήσει όμορφα η μέρα.
Αν πάλι δεν έχετε προλάβει να φάτε σπίτι σας, επενδύστε σε υγιεινά σνακ στο γραφείο με πρωτεΐνη και υδατάνθρακες, αποφεύγοντας ωστόσο τα γλυκά και τους λευκούς υδατάνθρακες.
