Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2023 στο επιστημονικό περιοδικό Nutrients, ως Food noise (διατροφικός θόρυβος) ορίζεται: η διαρκής και εμμονική ενασχόληση με το φαγητό.
Πόσες φορές έχετε πιάσει τον εαυτό σας να μετράει αντίστροφα μέχρι το επόμενο γεύμα, να χαζεύει φωτογραφίες φαγητού στο Instagram ή να αναζητά ιδέες στο TikTok; Το κινητό σας έχει τουλάχιστον μία εφαρμογή για παραγγελία φαγητού και μία για θερμιδομέτρηση; Σκέφτεστε συνέχεια το φαγητό ακόμα και όταν δεν πεινάτε; Δεν είστε μόνοι.
Ζούμε σε μία εποχή που η τροφή δεν είναι απλώς ανάγκη. Tο μυαλό μας κατακλύζεται από σκέψεις για το τι, πότε, πού, πώς και πόσο θα φάμε. Βασανιζόμαστε από υπερβολικές σκέψεις γύρω από το φαγητό και το στομάχι γουργουρίζει σαν να θέλει κι αυτό να συμμετέχει στον διάλογο. Αυτός ο αδιάκοπος εσωτερικός μονόλογος, γνωστός και ως Food Noise, δεν είναι απλώς ένδειξη πείνας. Είναι μία κατάσταση που μπορεί να επηρεάζει την ψυχική μας υγεία και τις διατροφικές συνήθειες.
Τι σημαίνει food noise;
Στα ελληνικά μεταφράζεται ως «διατροφικός θόρυβος», δεν σημαίνει όμως τnν φασαρία σε ένα γεμάτο εστιατόριο, ούτε το κρατς που κάνει το φύλλο της σπανακόπιτας ή ο ήχος του λίπους που στάζει στα αναμμένα κάρβουνα – αν και μπορεί να συνδέεται. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2023 στο επιστημονικό περιοδικό Nutrients, ως διατροφικός θόρυβος ορίζεται «η διαρκής και εμμονική ενασχόληση με το φαγητό». Αυτή η κατάσταση μπορεί να ενεργοποιηθεί από εσωτερικά ερεθίσματα, όπως το γουργούρισμα του στομαχιού όταν πεινάμε ή από εξωτερικά, όπως η μυρωδιά ενός φρεσκοψημένου φαγητού.
πηγή: George Washington University’s Redstone Global Center for Prevention and Wellness / Weight Watchers Clinic 2024
Πότε γίνεται πρόβλημα;
Ο διατροφικός θόρυβος μπορεί να εξελιχθεί σε πρόβλημα όταν καταλαμβάνει υπερβολικό χώρο και χρόνο στη ζωή μας και σε σημαντικές δραστηριότητες όπως είναι η εργασία ή το διάβασμα. Εάν αποφεύγουμε τις κοινωνικές συναναστροφές, τις εξόδους με φίλους, τα οικογενειακά τραπέζια, αποκλειστικά για να αποφύγουμε το φαγητό, στο οποίο δεν μπορούμε να αντισταθούμε, τότε υπάρχει πρόβλημα. Όταν χρησιμοποιούμε το φαγητό για να καλύψουμε συναισθηματικά κενά, όπως όταν καταναλώνουμε αμήχανα ένα σνακ για να αντιμετωπίσουμε το άγχος, τη λύπη ή άλλα συναισθήματα ενώ δεν πεινάμε, τότε μάλλον υπάρχει πρόβλημα.
Σημεία των καιρών
Ας είμαστε ειλικρινείς, είναι γεγονός ότι οι διαφημίσεις τροφίμων συμβάλλουν στον διατροφικό θόρυβο. Άλλωστε είναι γνωστό ότι η βιομηχανία τροφίμων επενδύει στο food marketing, δημιουργώντας συνεχώς νέες στρατηγικές για να προσελκύσει την προσοχή μας. Ο καταιγισμός μηνυμάτων, για οποιαδήποτε ποιότητα τροφίμων, από υπερ-επεξεργασμένα σνακ έως και υπερ-θρεπτικά προϊόντα με ισχυρισμούς υγείας, δυσκολεύει το πώς μπορούμε να διακρίνουμε τις πραγματικές ανάγκες του οργανισμού μας. Ακόμα και τα διαφημιστικά μηνύματα για «βιολογικά», «φυσικά» ή «υγιεινά» τρόφιμα συχνά μας προκαλούν σύγχυση και δυσκολευόμαστε να διακρίνουμε την πραγματική ανάγκη από την επιθυμία.
Πώς θα ησυχάσει το μυαλό μας;
Ο διατροφικός θόρυβος δεν σταματά μαγικά πατώντας ένα κουμπί. Για να μειωθεί η υπερβολική ενασχόληση με το φαγητό, θα πρέπει να υιοθετήσουμε πρακτικές που προάγουν την ισορροπία και τη συνειδητή κατανάλωση. Μια βασική στρατηγική είναι η ενσυνείδητη διατροφή (mindful eating), δηλαδή να απολαμβάνουμε κάθε γεύμα χωρίς περισπασμούς, μακριά από την τηλεόραση ή το κινητό. Επίσης, βοηθά να δίνουμε λίγο χρόνο στο μυαλό μας, ώστε να αναγνωρίζουμε αν πεινάμε πραγματικά ή αν οι σκέψεις μας προέρχονται από συναισθηματική ανάγκη. Η δημιουργία ενός σταθερού προγράμματος μπορεί να περιορίσει τις εμμονικές σκέψεις, ενώ η αποφυγή υπερβολικής έκθεσης σε διαφημίσεις και περιεχόμενο φαγητού στα social media μπορεί να μειώσει τους εξωτερικούς «θορύβους». Τέλος, η συνεργασία με ειδικούς, όπως διατροφολόγους ή ψυχολόγους, μπορεί να βοηθήσει να εντοπίσουμε βαθύτερες αιτίες και να χτίσουμε υγιείς συνήθειες που μειώνουν το στρες γύρω από τη διατροφή.
Ο Διατροφικός θόρυβος στο μικροσκόπιο
Αν και δεν υπάρχει ακόμη επίσημα ο κλινικός όρος «Food Noise», αυτό το φαινόμενο η επιστήμη το αναγνωρίζει εδώ και χρόνια και το τεκμηριώνει μέσω των γιατρών και των ασθενών, με άλλους όρους όπως «ηδονική πείνα» (hedonic hunger) ή «διατροφικός προβληματισμός» (food preoccupation). Αυτό που κάνει το «Food Noise» ιδιαίτερα σημαντικό είναι η σύνδεσή του με τη σύγχρονη κουλτούρα και τις κοινωνικές αντιλήψεις γύρω από το σώμα και τη διατροφή. Σε μία εποχή που οι αποκλίσεις στην εξωτερική εμφάνιση γίνονταν αντικείμενο χλευασμού (body shaming) και η παχυσαρκία παραμένει ταμπού στις συζητήσεις μας, η επιστημονική κατανόηση του διατροφικού θορύβου κατάφερε να ανοίξει έναν πιο ουσιαστικό διάλογο, φέρνοντας στο προσκήνιο ένα θέμα που επηρεάζει βαθιά την καθημερινότητά μας. Μάλιστα, η αύξηση της χρήσης ενέσιμων φαρμάκων κατά του διαβήτη που χρησιμοποιούνται για αδυνάτισμα έκανε τη συζήτηση πιο έντονη και πιο ανοιχτή.
Παράλληλα, η πρόσφατη διαδικτυακή έρευνα που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της Weight Watchers και της STOP Obesity Alliance του Πανεπιστημίου George Washington ενίσχυσε ακόμα περισσότερο αυτή τη συζήτηση. Εξετάζοντας τις συμπεριφορές 1.174 Αμερικανών με διαφορετικούς σωματότυπους, άνοιξε νέες προοπτικές για την κατανόηση της σχέσης μας με το φαγητό.
Δείτε επίσης
Μήπως τρώμε ό,τι βλέπουμε; Πώς ένα απλό post μπορεί να επηρεάσει το φαγητό μας
Τι είναι η όρεξη; Μια συναρπαστική επιστημονική ανάλυση
Μήπως η φασαρία είναι το μυστικό για να μην τρώμε τηγανητές πατάτες;
Το άρθρο της εβδομάδας
