Γραβιέρα μαζί με αντζούγιες, χοιρινό παστό με λακέρδα, τυροπιτάκια με τζατζίκι, παστουρμάς με χταπόδι, ντομάτα κομμένη στα οκτώ, αγγούρι σε ραβδάκια, καυτερές πιπεριές τουρσί μαζί με φέτα, τυροκαυτερή με ντολμαδάκια και ό,τι άλλο αγαπάει η καρδιά μας, αρκεί να τις απολαμβάνουμε με καλή παρέα.
Οι μεζέδες δεν είναι απλώς γεύσεις αντίθετες, αντικρουόμενες, αταίριαστες, και μπερδεμένες μεταξύ τους. Είναι πολλά περισσότερα από ένα ασύντακτο γεύμα. Γύρω τους έχει χτιστεί μια ολόκληρη φιλοσοφία καθώς αποτελούν μια κοινωνική εμπειρία όπου οι άνθρωποι μοιράζονται μεταξύ τους το ίδιο φαγητό, από το ίδιο πιάτο, ενώ πίνουν και ταυτόχρονα συζητούν.
Η ιστορία του μεζέ
Ετυμολογικά η λέξη “μεζέ” προέρχεται από την πέρσικη λέξη «meze»(μεζέ), η οποία παράγεται από το αραβικό «mazah» (مزاح) που σημαίνει «απόλαυση» ή «διασκέδαση». Οι όροι και οι έννοιες που χρησιμοποιούνται στη γαστρονομία έχουν εξελιχθεί και τροποποιηθεί με τον πέρασμα του χρόνο. Στα αρχαία ελληνικά η λέξη που χρησιμοποιούταν για να περιγράψει ένα παρόμοιο γεύμα ήταν «ὄψον». Αναφερόταν σε μικρές μερίδες ψητών που συνοδεύονταν από κρασί και η έννοιά του είχε παρόμοιο κοινωνικό χαρακτήρα με τους μεζέδες, όπου οι άνθρωποι μοιράζονταν και απολάμβαναν τα φαγητά μαζί.
Το μοίρασμα
Ο μεζές είναι ένας τύπο γεύματος άρρηκτα συνδεδεμένος με την ιστορία της Ελληνικής ταβέρνας, εκεί όπου αποτελούσε πάντοτε αναπόσπαστο κομμάτι της «ιεροτελεστίας» ως συνοδευτικό του κρασιού, του ούζου, της μπίρας ή του τσίπουρου. Σκοπός της ύπαρξής του δεν είναι απαραίτητα η θρέψη. Αντίθετα, ανέκαθεν λειτουργούσε ενισχυτικά, έτσι ώστε να τραβάει περισσότερο αλκοόλ.
Χαρακτηριστικό γνώρισμα του μεζέ είναι η απόλαυση του μοιράσματος αυτών των μικρών γεύσεων όπου τα πιάτα σερβίρονται στο κέντρο του τραπεζιού για να μπορούν όλοι να τσιμπολογούν με ή χωρίς οδοντογλυφίδα.
Ποικιλίες μεζέ
Τα φαγητά που αποτελούσαν τους μεζέδες δεν είχαν ποτέ κανόνες και περιορισμούς. Ό,τι υπήρχε διαθέσιμο. Στα καπηλειά και τα καφενεία, που δεν είχαν οργανωμένο μαγειρείο, οι μεζέδες περιλάμβαναν τρόφιμα φτηνά και διατηρημένα όπως ελιές, σαρδέλα παστή, παστουρμά, κάποιο τυρί και λίγο ψωμί.
Ωστόσο, όσο λιτή ήταν η ποικιλία του μεζέ τα παλιά χρόνια, τόσο χορταστική είναι στις μέρες μας, όπου πλέον το μικρό πιατάκι έγινε μεγάλη πιατέλα και το περιεχόμενο διαμορφώνεται ανάλογα με την περιοχή, την εποχή και τις τοπικές παραδόσεις.
Πλέον, οι ποικιλίες των μεζέδων προσφέρουν μια πληθώρα γεύσεων, υλικών και συνδυασμών, επιτρέποντας στους ανθρώπους να δοκιμάσουν μικρές μερίδες ποικίλων γευστικών επιλογών, πάντοτε… φαινομενικά αταίριαστων. Περιλαμβάνουν αλείμματα και σαλάτες όπως τζατζίκι, τυροκαυτερή, μελιτζανοσαλάτα, τηγανητά όπως πατάτες, τυροπιτάκια και κεφτεδάκια, κρεατικά όπως σουβλάκια ή γουρουνοπούλα, θαλασσινά αλίπαστα, αλλαντικά, τοπικές σπεσιαλιτέ και άλλα πολλά σε αμέτρητες παραλλαγές. Όλα συνοδεύουν ή συνοδεύονται καλά με κρασί, μπίρα, τσίπουρο ή ούζο. Είναι απλώς θέμα γούστου και επιλογή της παρέας.
Μeze ή Tapas
Συχνά παρομοιάζονται με τα ισπανικά τάπας ή τα «pintxos» που σερβίρονται συνήθως περισσότερο ως ορεκτικά στο μπαρ και λιγότερο ως κυρίως πιάτα στην ταβέρνα. Η ελληνική φιλοσοφία του μεζέ έχει περισσότερα κοινά με το σκανδιναβικό «smorgasbord» – ένα είδος σουηδικού μπουφέ με ζεστά ή κρύα φαγητά και στο βαθμό που ολόκληρο το γεύμα αποτελείται μόνο από μικρές μερίδες. Το κοινό στοιχείο του ελληνικού μεζέ σε σχέση με τον σκανδιναβικό, είναι η μεγάλη λίστα επιλογών.
10 ελληνικά προϊόντα για ποικιλίες μεζέδων
Ντολμαδάκια γιαλαντζί
Τα ντολμαδάκια γιαλαντζί που παράγει η εταιρία ΕΟΝ είναι σπιτικά και χειροποίητα, ψημένα και τυποποιημένα σε φυσικό ζωμό από ελαιόλαδο, λεμόνι και μυρωδικά. Το εξαιρετικά τρυφερό και μεταξένιο φύλλο τους συλλέγεται με τα χέρια τον Μάιο. Παρασκευάζονται με ιδιαίτερη φροντίδα και αγάπη βάσει παλιάς, παραδοσιακής συνταγής σε μεγάλες γάστρες στον φούρνο. Χρησιμοποιούμε το λαδολέμονο μέσα στο οποίο μαγειρεύονται ως φυσικό συντηρητικό αλλά και για να μπορούν να ζεσταθούν διατηρώντας την υγρασία και τη φρεσκάδα τους, όπως ακριβώς τη στιγμή που μαγειρεύτηκαν. Τα ντολμαδάκια γιαλαντζί ΕΟΝ τρώγονται εξίσου ευχάριστα, ζεστά ή κρύα και αποτελούν τον κατεξοχήν ελληνικό, παραδοσιακό μεζέ. Παράγονται στη Θεσσαλονίκη και μπορείτε να μάθετε περισσότερα στο https://www.eonflavours.com/.
Χταποδοσαλάτα
Η Ελληνική Γαστρονομία Παλτσίδη Α.Ε. ιδρύθηκε το 1975 παρουσιάζοντας νέες γεύσεις ορεκτικών στο καταναλωτικό κοινό. Από τότε μέχρι σήμερα έχει εξελιχθεί σε μια από τις πιο δυναμικές μονάδες παραγωγής, επεξεργασίας και διάθεσης ready-to-eat τροφίμων με έμφαση στους ελληνικούς μεζέδες. Στη γκάμα των προϊόντων έχει αλείμματα και σαλάτες όπως τζατζίκι, καπνιστή μελιτζανοσαλάτα, τσιροσαλάτα κτλ. καθώς και αλίπαστα όπως σκουμπρί, ρέγγα, αντζούγιες και χταπόδι πλοκάμι, ψιλοκομμένο σε μικρές ροδέλες, βρασμένο και μαριναρισμένο σε βότανα και μυρωδικά. Δείτε την πλήρη γκάμα των ουζομεζέδων στο https://www.paltsidis.gr/.
Πολυπιάτα
Με έδρα την Κοζάνη, η εταιρία Pitenis ιδρύθηκε το 1973 και έκτοτε εξειδικεύεται στην παραγωγή μεζέδων για όλα τα γούστα. Έτοιμες σαλάτες όπως τυροκαυτερή, ρώσικη, μαγιονέζα με Κρόκο Κοζάνης και εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, πιπεριές γεμιστές με τυρί, διάφορα μαριναρισμένα θαλασσινά και τουρσιά. Η νέα πρότασή τους περιλαμβάνει τα «πολυπιάτα» μεζέδων. Πρόκειται για μια συσκευασία που αποτελείται από πέντε διαφορετικούς μεζέδες κατάλληλους για να συνοδεύσουν ούζο ή τσίπουρο. Το πολυπιάτο είναι μια ιδανική λύση για πικνίκ με παρέα και μεζέδες στην εκδρομή και περιέχει λιαστή ντομάτα, λευκό τυρί, Μακεδονικό πιπεράκι γεμιστό με τυρί, γλυκόξινο πιπεράκι cherry γεμιστό με τυρί και ελιά πράσινη εκπυρηνωμένη. Μάθετε περισσότερα στο https://pitenis.gr/.
Γίγαντες με πιπεριές Φλωρίνης
Η ιστορία της οικογένειας Ναουμίδη ξεκινάει το 1972, σε ένα εστιατόριο στην περιοχή της λίμνης Βεγορίτιδας στο Αμύνταιο της Φλώρινας. Εκεί, για τις ανάγκες των μεζέδων του εστιατορίου έψηναν μεταξύ άλλων και πιπεριές, ώσπου τελικά κατέληξαν να τις καλλιεργούν. Με σπόρο από την αυθεντική πιπεριά του Άγιου Παντελεήμονα έχουν δημιουργήσει μία μεγάλη γκάμα προϊόντων που συνδυάζονται με πολλούς τρόπου. Το βαζάκι με τους γίγαντες με πιπεριές Φλωρίνης παράγεται με χειροποίητο τρόπο και δεν περιέχει χημικά συντηρητικά. Εκτός από τους γίγαντες Πρεσπών και τις πιπεριές Φλωρίνης περιέχει ντομάτα, καρότο, κρεμμύδι, άγριο σκόρδο, σέλινο, αλάτι, πιπέρι, λεμόνι και εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Σερβίρεται κρύο ή ζεστό ως ορεκτικό και μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στο https://www.piperiesflorinis.gr/.
Μανιτάρια μαρινάτα
Η εταιρία Δίρφυς Μανιτάρια επιλέγει μανιτάρια δικής τους παραγωγής, σε νεαρό τρυφερό στάδιο προκειμένου να τα μαρινάρει σε μια σπιτική μαρινάδα που φτιάχνουν με λευκό κρασί, ξίδι, λουίζα, φρέσκια ρίγανη, φλούδες λεμονιού και πορτοκαλιού. Μετά το μαρινάρισμα, τα μανιτάρια τοποθετούνται στο βάζο, συμπληρώνουμε με ελαιόλαδο και ηλιέλαιο και παστεριώνονται. Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται ένας πολύ νόστιμος μεζές που είναι έτοιμος για κατανάλωση, κατευθείαν από το βάζο. Ταιριάζει πολύ με πράσινες σαλάτες ή ομελέτες, καταναλώνεται μόνος του ως ένα εξαιρετικό ορεκτικό με ούζο, τσίπουρο ή κρασί. Το προϊόν μπορεί να αντικαταστήσει τις κονσέρβες αφού συντηρείται σε θερμοκρασία δωματίου για 2 χρόνια, ενώ δεν περιέχει χημικά συντηρητικά ή ενισχυτικά γεύσης. Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στο https://www.manitariadirfis.gr/.
Πρόβειο προσούτο
Τρίτη γενιά κρεοπωλών, με μεγάλη παράδοση στην εκτροφή, σφαγή και επεξεργασία κρέατος, η δραστηριότητά του αλλαντοποιείου των αδερφών Τριδήμα ξεκινά επίσημα το 2014, με το πρώτο κρεοπωλείο στο Γαύριο της Άνδρου. Στο εργαστήριό τους, παράγουν παραδοσιακά ανδριώτικα λουκάνικα βασισμένα στην οικογενειακή συνταγή, λούζα καπνιστή και αέρος, σαλάμι πρόβειο και χοιρινό, Ανδριώτικη τζιλαδιά ή αλλιώς πηχτή και το μοναδικό πρόβειο προσούτο. Πρόκειται για επιλεγμένα τεμάχια πρόβειου μπουτιού που έχει ωριμάσει στο ανδριώτικο βοριαδάκι σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον στο οποίο προσομοιώνονται οι συνθήκες της σπηλιάς, εξασφαλίζοντας με αυτό τον τρόπο μοναδικό άρωμα, τρυφερή υφή και εξαιρετική γεύση. Καταναλώνεται ωμό, κομμένο σε πολύ λεπτές φέτες και είναι ιδανικός μεζές για τσίπουρο ή κρασί. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στο https://afoi-tridima.gr/.
Ελιές Καλαμών με φλούδα πορτοκαλιού
Η εταιρεία ASTIR είναι μια οικογενειακή επιχείρηση επεξεργασίας και τυποποίησης αγροτικών παραδοσιακών προϊόντων με δραστηριότητα που ξεκινάει το 1993. Η οικογένεια Δρακόπουλου ως διάδοχος της εταιρείας των αδελφών Βρακά, ίδρυσε την πρώτη της μονάδα παραγωγής επιτραπέζιων ελιών στον οικισμό Ελληνοεκκλησιά του δήμου Μεσσήνης. Όλα τα προϊόντα προέρχονται από την ευρύτερη περιοχή της αρχαίας Μεσσήνης, μια περιοχή διάσημη όχι μόνο για την ιστορία της αλλά και την παραγωγή αγροτικών προϊόντων με πλούσια οργανοληπτικά χαρακτηριστικά. Στη γκάμα των προϊόντων υπάρχει μεγάλη ποικιλία από ελιές με διάφορους γευστικούς συνδυασμούς. Ειδικά οι Ελιές Καλαμών που έχουν ζυμωθεί μαζί με φλούδες πορτοκαλιού αποτελούν έναν εξαιρετικό μεζέ με πλούσιο άρωμα και φρουτώδη γεύση. Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στο https://astirbrand.gr/.
Ροδέλες τυριών με γεύσεις
Η «ΤΥΡΟΚΟΜΙΑ ΚΑΪΔΑΝΤΖΗΣ» δραστηριοποιείται στο χώρο της τυροκομίας από το 1950. Πρόκειται για μια οικογενειακή επιχείρηση, που στηρίζεται στο μεράκι και την αγάπη για την παράδοση και το τυρί, καθώς η μία γενιά διαδέχεται την άλλη. Πλέον λειτουργούν σε υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις που ανταποκρίνονται πλήρως στις προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το πάθος τους για την τυροκομία αποτέλεσε το έναυσμα για την παραγωγή και εξέλιξη νέων τυροκομικών προϊόντων, όπως το Γκερεμέζι, το Σταμνοτύρι, το Άληστον, το Καϊδανι και το Άναλο. Ειδικά το γκερεμέζι κυκλοφορεί σε μια συσκευασία που περιέχει έξι ροδέλες μαλακού κορμού τυριού από πρόβειο γάλα με 14,6% λιπαρά. Οι γεύσεις που συμπεριλαμβάνονται είναι: σκέτο, φιστίκι, πάπρικα καπνιστή, μπούκοβο, 4 πιπέρια και βότανα. Μια απολαυστική πρόταση για να συνοδεύσει ποικιλίες μεζέ και κρασί. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στο http://www.kaidancheese.com/.
Καπνιστά θαλασσινά
Η επιχείρηση των αδερφών Καραγκούνη έχει κλείσει πλέον τα 70 χρόνια αδιάκοπης λειτουργίας από τότε που ξεκίνησε το πρώτο παρασκευαστήριό τους στον Βόλο. Σε μια πόλη που φημίζεται για τα τσιπουράδικα και τους μεζέδες, κρατούν ζωντανή την αγάπη για τον τόπο τους, το μεράκι και την υπόσχεση για αυθεντικές ελληνικές γεύσεις. Σήμερα, στις σύγχρονες εγκαταστάσεις που λειτουργούν υπό αυστηρά συστήματα διασφάλισης ποιότητας και ασφάλειας τροφίμων, εξελίσσουν την τεχνογνωσία και διευρύνουν τον κατάλογό τους διατηρώντας αδιαπραγμάτευτα τα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Hellas Meze ονομάζεται η φίρμα τους και περιλαμβάνει μερακλίδικους μεζέδες από φρέσκα ψάρια και μαλάκια, χωρίς συντηρητικά, που φιλετάρονται στο χέρι, παστώνονται και καπνίζονται με φροντίδα. Ο καπνιστός ουζομεζές περιλαμβάνει καπνιστά φιλέτα από τόνο, ρέγκα και σκουμπρί με ρίγανη και πιπεριά σε ηλιέλαιο εξαιρετικής ποιότητας. Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στο https://www.karagounisbros.gr/.
Λαχανομπουκιές γεμιστές τουρσί
Με έδρα την περιοχή του Λαγκαδά της Θεσσαλονίκης, η εταιρία Lagadas Farm καλλιεργεί, παράγει σε ιδιόκτητα χωράφια και μεταποιεί τα δικά τους προϊόντα σε παραδοσιακές αλλά και καινοτόμες γεύσεις και ιδέες. Οι λαχανομπουκίτσες τουρσί, είναι ένα από τα καινοτόμα προϊόντα, αποκλειστικής παραγωγής της εταιρίας τους. Αποτελούνται από φύλλο λάχανου τουρσί, που γεμίζεται με διάφορα λαχανικά τουρσί, όπως καρότο, πιπεριά Φλωρίνης, λάχανο, σέλινο, που μαζί με τον μαϊντανό και το σκόρδο, φτιάχνουν μια γέμιση εξαιρετική. Αποτελεί εξαιρετικό μεζέ για το τσίπουρο ή το ούζο. Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στο https://lagadasfarm.gr/.
