Επιδεικνύοντας το πιο λαμπερό του πρόσωπο ήδη από τις αρχές Νοεμβρίου, στολισμένο, απαστράπτον, γιορτινό κι εντυπωσιακό όσο ποτέ, το Λονδίνο ζει σε πλήρως χριστουγεννιάτικους ρυθμούς, με την κάθε μέρα να εντείνει τη μαγεία και να ανεβάζει τη διάθεση. Εκδηλώσεις κάθε είδους και μια ασύγκριτη ποικιλία από καλλιτεχνικά δρώμενα καλύπτουν κάθε προτίμηση, τα καταστήματα με τους εκθαμβωτικούς τους στολισμούς και τις ατέλειωτες προτάσεις δώρων είναι αξιοθέατα από μόνα τους και οι υπαίθριες αγορές, πολυσύχναστες όσο ποτέ, αποτελούν υποχρεωτική στάση για αγορές, για ένα ολόφρεσκο και χορταστικό σνακ από οποιαδήποτε κουζίνα τραβά η όρεξή σας και για ένα πρώτο ποτό πριν τη βραδινή έξοδο.
Το κρύο και το καθημερινό ψιλόβροχο δεν πτοούν κανένα, αντίθετα τα όμορφα ξύλινα σαλέ μοιάζουν ιδανικό καταφύγιο από το μουντό καιρό και με τις γαργαλιστικές μυρωδιές από τις λιχουδιές που προσφέρουν και που οι περισσότερες ετοιμάζονται επί τόπου, προσελκύουν χιλιάδες ντόπιους κι επισκέπτες όλες τις ώρες της μέρας. Λιγότερο παραδοσιακές από αυτές της κεντρικής και βόρειας Ευρώπης, οι αγορές που έχουν ξεπροβάλει σε κάθε περιοχή του Λονδίνου, παραμένουν πιστές στον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα του και δη της κουζίνας του, εκπροσωπώντας γεύσεις από κάθε γωνιά της γης και βάζοντας σε πειρασμό ακόμη και τον πιο εγκρατή. Όσοι λοιπόν βρεθείτε την περίοδο των γιορτών στη βρετανική πρωτεύουσα, βάλτε στο πρόγραμμα μια βόλτα στις υπαίθριες αγορές, από τις κεντρικές των Leicester και Trafalgar Square ως τις παραποτάμιες Southbank και Borough Market – που ούτως ή άλλως αποτελεί τον απόλυτο προορισμό των απανταχού foodies – και ενδώστε στις παρακάτω χαρακτηριστικές, λιγότερο ή περισσότερο χριστουγεννιάτικες γεύσεις.
Μια γιορτινή πρόποση
Το καλύτερο αντίδοτο στο κρύο δεν είναι άλλο από μια κούπα ζεστό κόκκινο κρασί, αρωματισμένο με κανέλα, γαρύφαλλο και άλλα γλυκά μυρωδικά που του δίνουν τη χαρακτηριστική του γεύση και κάνουν τον αέρα να μοσχοβολά. Πρόκειται για το γνωστό κόκκινο μπαχαρένιο κρασί Glühwein, που στη Βρετανία θα το βρείτε ως Mulled wine. Αν βρεθείτε στην πολύβουη περιοχή του Southwark, περάστε οπωσδήποτε από τον πάγκο του Borough Wines στην αγορά Borough Market, για τη δική τους συνταγή που εμπλουτίζει το κρασί με 17 μπαχαρικά, από κάρδαμο και αστροειδή γλυκάνισο ως τζίντζερ και μοσχολέμονο.
Το mulled wine συναγωνίζεται επάξια και ο ζεστός μηλίτης – warm cider, το αλκοολούχο ποτό που μοιάζει με τη μπύρα, φτιάχνεται κυρίως από μήλα και στη γιορτινή του εκδοχή αρωματίζεται με πλήθος μπαχαρικών και σερβίρεται μ’ ένα στικ κανέλας. Αναμφίβολα είναι το ποτό που προτιμούν όλοι για μια απογευματινή βόλτα στις αγορές, χωρίς να λείπει φυσικά η κρύα μπύρα, οι πάγκοι με cocktails, αλλά και τα σπιτικά λικέρ, ειδικά αυτά στην Trafalgar Square Market από καρπούς μακαντέμια, κεράσια, φρούτα του δάσους και στην πολύ βρετανική γεύση sticky toffee. Για τα παιδιά και όσους αποφεύγουν το αλκοόλ ή δεν αντιστέκονται στη σοκολάτα, ένα αχνιστό σοκολατένιο ρόφημα αντικαθιστά με τον πιο γευστικό τρόπο τον καφέ ή το τσάι και συνοδεύεται συνήθως από άφθονα μίνι marshmallows, που πιο πολύ πάντως συμβάλουν στην εμφάνιση παρά στη γεύση. Μια εξαιρετική εκδοχή θα δοκιμάσετε στην αγορά του Southbank, με το πηχτό, λαχταριστό ρόφημά σας να ετοιμάζεται από σταγόνες αληθινής σοκολάτας γάλακτος, σκούρας, ή λευκής, στην αναλογία της προτίμησής σας.
Γεύσεις χριστουγεννιάτικες, παραδοσιακές, διεθνείς κι εξωτικές
Αυθεντική βρετανική κουζίνα δύσκολα θα συναντήσετε σε ολόκληρο το Λονδίνο, πόσο μάλλον στις υπαίθριες γιορτινές αγορές, θα βρείτε ωστόσο όλα εκείνα τα στοιχεία που κάνουν το φαγητό στη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή μητρόπολη μια άκρως συναρπαστική γευστική περιπέτεια. Όχι ότι απουσιάζουν εντελώς οι αγγλικές προτάσεις: οι άκρως χορταστικές, συχνά βαριές πίτες με συμπαγή ζύμη και κύριο συστατικό το κρέας είναι ένα νόστιμο γεύμα από μόνες τους έστω και στο χέρι, με την πλούσια γέμιση να μαγειρεύεται συνήθως με μπύρα, πατάτες και λαχανικά. Δημοφιλέστερες οι Steak and Ale, Kidney pie και Chicken and leak – Μοσχάρι με μπύρα, Πίτα νεφρών και Κοτόπουλο με πράσα -, εξαιρετικές και ολόφρεσκες οι «Mrs King’s Pork Pies» στη Borough Market με παράδοση και συνταγές 170 ετών -, ενώ τα περίφημα Sausage rolls, πίτες σφολιάτας με ντόπια λουκάνικα είναι πραγματικά σκέτη λιχουδιά.
Στην ίδια αγορά και μόνο, θα βρείτε και τον γκουρμέ συνδυασμό από φρέσκα όστρακα της επιλογής σας με ένα ποτήρι Prosecco στο χέρι, αλλά και μια εξαιρετικά μεγάλη ποικιλία βρετανικών τυριών, πολλά από τα οποία διατίθενται σε αεροστεγείς συσκευασίες που μπορείτε να πάρετε μαζί σας για το δικό σας γιορτινό τραπέζι, καθώς και υπέροχα χειροποίητα chutneys για να τα συνδυάσετε.
Την τιμητική της έχει και η γαλοπούλα, που στις αγορές θα βρείτε σαν γέμιση σε πλούσια wraps, μαζί με cranberry sauce και τα ανάλογα συνοδευτικά – trimmings -, που θα σας δώσουν μια καλή ιδέα των γεύσεων που πρωταγωνιστούν στο βρετανικό χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Ακόμη πιο λαχταριστά τα burgers με αρνίσιο μπιφτέκι, pulled pork – καταπληκτικά αυτά της αγοράς του Spitalfields – , με καραμελωμένο μπέικον, ή με παχιές φέτες αλατισμένου μοσχαριού με τουρσί και δυνατή μουστάρδα, ψήνονται ολομερής και γίνονται πραγματικά ανάρπαστα.
Αλλά και όσοι προτιμούν τα hot dog αντί των burger, έχουν κάθε λόγο να κατευθυνθούν στις κεντρικές χριστουγεννιάτικες αγορές των Trafalgar και Leicester Square, όπου τα ξύλινα σαλέ με τις μεγάλες πυροστιές μας μεταφέρουν στις αντίστοιχες αγορές της Γερμανίας. Χιλιάδες XL λουκάνικα ψήνονται και καταναλώνονται καθημερινά – απλά ή πικάντικα, χοιρινά ή μοσχαρίσια, μπαίνουν καυτά σε αφράτα, μακρόστενα ψωμάκια και συνοδεύονται από ξινολάχανο, γλυκιά σάλτσα cranberry, μουστάρδα ή κέτσαπ.
Όσο για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές κουζίνες, και εδώ οι επιλογές αφθονούν, με ουρές να σχηματίζονται σε πάγκους γνήσιας ιταλικής πίτσας και ζυμαρικών ή πεντανόστιμης ισπανικής paella. Ευτυχώς τα γιγάντια τηγάνια της Borough Market φροντίζουν να μη μείνει κανείς πεινασμένος, παρά την τεράστια ζήτηση, ενώ στη Leicester Square Christmas Market, τα φρέσκα fettuccine του «The Cheese Wheel», με σάλτσα τρούφας, πέστο, με ραγού, καπνιστή πανσέτα ή μανιτάρια, ετοιμάζονται μέσα σε ρόδες παρμεζάνας, εκμηδενίζοντας κάθε αντίσταση. Και οι γαλλικές γεύσεις έχουν φυσικά μεγάλη ζήτηση, πλούσιες κις λωρέν –ατομικές ή σε κομμάτια – γίνονται πακέτο ή ζεσταίνονται και καταναλώνονται επί τόπου, μύδια συνοδεύονται από φρεσκοτηγανισμένες πατάτες και τα extra loaded Raclette Sandwiches αποδεικνύονται εντελώς εθιστικά.
Όσο για τις γεύσεις του κόσμου, απλά σκεφθείτε έναν προορισμό όπου θα θέλατε να ταξιδέψετε νοερά με τις γεύσεις του και αναζητήστε τον ανάλογο πάγκο. Ινδικές τριγωνικές πίτες, οι γνωστές samosas, σε vegan εκδοχή λαχανικών ή με γέμιση από αρνί και άφθονα καρυκεύματα, κάρυ από ήπιο ως καυτερό, κορεάτικες μπουκιές κοτόπουλου σε τραγανή, καυτερή κρούστα, καντονέζικα noodles και πλούσιες γλυκόξινες σάλτσες με κομμάτια χοιρινού, κινέζικα dumplings στολισμένα σαν χιονάνθρωποι, χρυσαφένια, τραγανά φαλάφελ, λιβανέζικα shawarma που μόλις βγήκαν από τις ψησταριές, πανάλαφρα bao buns και αργεντινές empanadas, είναι μερικές από τις γεύσεις που θα σας συναρπάσουν με τη νοστιμιά τους. Για τις τελευταίες, τις καταπληκτικές πίτες που γεμίζονται μεταξύ άλλων με σπανάκι-ρικότα, μοτσαρέλα-μοσχάρι ή πικάντικο λουκάνικο chorizo, αναζητήστε το μικροσκοπικό Porteña στη Borough Market, όπου καθώς θα περιμένετε τη σειρά σας, θα παρακολουθήσετε επί τόπου και την παρασκευή τους.
Τα πιο γλυκά Χριστούγεννα
Το Porteña δεν είναι δημοφιλές μόνο για τις αλμυρές πίτες του, εξίσου ανάρπαστα γίνονται τα χειροποίητα μπισκότα τους, γεμιστά με το περίφημο σπιτικό dulce de leche, που έχει υφή σαν μαλακή καραμέλα βουτύρου. Όπως φαντάζεστε, οι χριστουγεννιάτικες αγορές ξεχειλίζουν εξίσου από γλυκούς πειρασμούς, που μας κάνουν εύκολα να αγνοήσουμε θερμίδες και δίαιτες. Κορυφαίοι στα cupcakes οι Βρετανοί, τα στολίζουν αυτή την εποχή με βρώσιμα σοκολατένια κουδουνάκια με glitter, στεφανάκια και γκι από ζαχαρόπαστα, τα μεταμορφώνουν σε πρόσωπα χιονάνθρωπου ή του Άι Βασίλη, σωστά έργα ζαχαροπλαστικής τέχνης. Προσπεράστε τα ομολογουμένως υπέροχα carrot και Victorian sponge cakes, αλλά μόνο για χάρη των παραδοσιακών, εξίσου γευστικών κέικ gingerbread, που θα σας πλημμυρίσουν αρώματα μπαχαρικών, όπως και τα αντίστοιχης γεύσης μπισκότα που μοσχοβολούν τζίντζερ και παίρνουν σχήματα έλατου, νιφάδας, τάρανδου και αστεριού.
Θεαματικά και τα πληθωρικά ντόνατς, καλυμμένα με γλάσσο σε έντονα χρώματα, πολύχρωμη τρούφα και πλούσια γέμιση – κλασσική κρέμα βανίλιας custard cream, μαρμελάδα φράουλα ή σοκολατένια πάστα φουντουκιού, αλλά και πιο πρωτότυπα, με γέμιση κρέμας cheesecake από μασκαρπόνε και φραγκοστάφυλα, ή crème brûlée, με φιστίκι, καρύδα ή αλατισμένη καραμέλα -, θα αλλάξουν για πάντα την άποψή σας για τον ταπεινό λουκουμά. Ο απόλυτος προορισμός βρίσκεται και πάλι στη Borough Market και είναι ο πάγκος του Bread Ahead.
Προετοιμαστείτε και εδώ για ουρές κι αν στο μεταξύ τελειώσει η γεύση που θέλατε, μη διστάσετε να δοκιμάσετε τα παραδοσιακά φρεσκοψημένα ταρτάκια mince pies, τόσο συνυφασμένα με τα Χριστούγεννα για τους Βρετανούς, όσο για εμάς οι κουραμπιέδες. Το όνομά τους παραπέμπει σε αλμυρή λιχουδιά, αλλά ο «κιμάς-mince» είναι ένα αλεσμένο, αρωματικό μίγμα από αποξηραμένα φρούτα, άφθονα μπαχαρικά και μπράντι – στην περίπτωση του Bread Ahead περιέχουν ουίσκι.
Μένοντας στα παραδοσιακά γλυκά, δεν γίνεται να παραλείψουμε την περίφημη Christmas pudding, την πλούσια χριστουγεννιάτικη πουτίγκα που θα βρείτε συσκευασμένη σε κάθε αγορά, αν και εδώ υπερτερεί η Borough, φιλοξενώντας μόνο για την περίοδο των γιορτών, τον πάγκο της οικογένειας McLaren. Σύμφωνα με τη μυστική συνταγή τους, τα φρούτα της πουτίγκας μαρινάρονται σε μπράντι, μπύρα Guinness και χυμό εσπεριδοειδών για δύο μέρες. Εντελώς βρετανικά πλέον και τα αμερικανικής καταγωγής fudge, μεγάλα κομμάτια αρκετά μαλακής καραμέλας γάλακτος με μια γενναιόδωρη δόση βουτύρου, σε μια ατελείωτη ποικιλία γεύσεων, από βανίλια και σοκολάτα ως καφέ ή μέντα. Θα διαλέξετε ένα συνδυασμό αυτών που προτιμάτε και θα τα διατηρήσετε φρέσκα για μέρες, όπως και τα μεγάλα marshmallows που τοποθετούνται πάνω σε λεπτή γκοφρέτα, καλύπτονται με σοκολάτα και αποκαλούνται chocolate kiss.
Αν πάλι τα βρετανικά γλυκά σας φαίνονται αρκετά βαριά ή θέλετε ένα καυτό σνακ που θα δώσει μια γλυκιά νότα στη βόλτα σας ανάμεσα στους πολυσύχναστους πάγκους, κρέπες, βάφλες ατομικές ή σε μέγεθος μπουκιάς, λουκουμάδες churros, ακόμη και φρέσκα φρούτα, ετοιμάζονται στη στιγμή, καλύπτονται με σοκολάτα ή σαντιγί και ικανοποιούν τους απανταχού γλυκατζήδες σε κάθε αγορά, από τη Winter Wonderland του Hyde Park ως το γραφικό Greenwich.
Φωτογραφίες: Αριέττα Πούλιου
