Στη Χίο, εκεί όπου η θάλασσα αποτελεί κομμάτι της ταυτότητας και του καθημερινού βιώματος, πραγματοποιήθηκε από τις 13 έως τις 15 Ιουνίου 2025 το 4ο Chios Gastronomy Festival. Με θέμα «Χίος – Το Νησί της Ναυτοσύνης», το φετινό φεστιβάλ ήταν αφιερωμένο στη ναυτοσύνη όχι ως στοιχείο του παρελθόντος, αλλά ως ζωντανή πολιτιστική κληρονομιά. Με αυτό το θέμα προσκάλεσε κατοίκους και επισκέπτες σε ένα τριήμερο ταξίδι γεύσεων και μνήμης, μέσα από μια διαδρομή που συνέδεσε το ιστορικό ναυτικό παρελθόν του νησιού με σύγχρονες αφηγήσεις και παραδοσιακές γεύσεις.
Περισσότερο από ένα γαστρονομικό φεστιβάλ, αποτέλεσε φόρο τιμής σε όσους αποφάσισαν να αφήσουν τη στεριά και να ζήσουν με τη θάλασσα, αλλά και σε όσους έμειναν πίσω να περιμένουν, να θυμούνται και να δημιουργούν. Οι γεύσεις, οι μυρωδιές και οι αφηγήσεις του φεστιβάλ ανασύνθεσαν το συλλογικό βίωμα ενός τόπου βαθιά συνδεδεμένου με τη ναυτοσύνη, με τη φιλοξενία και με τη βαθιά έννοια της επιστροφής.
Όπως σημείωσε η Άννα Καρυστιανού, εκπρόσωπος του Συλλόγου η Μυρωδάτη Χίος που διοργάνωσε το 4o Chios Gastronomy Festival «το φεστιβάλ υπήρξε ένα κάλεσμα στο σπίτι, μια πράξη σύνδεσης, ένα μοίρασμα στιγμών με τη μυρωδιά της φιλοξενίας, τη γεύση της φροντίδας και την επίγευση της ευγνωμοσύνης».
1η μέρα στους Ολύμπους: Γεύσεις, μνήμες και χοροί στη σκιά της ναυτοσύνης
Η πρώτη ημέρα του 4ου Chios Gastronomy Festival ξεκίνησε με αναχώρηση για τα Αρμόλια και τους Ολύμπους, σε μια διαδρομή που ένωσε το φυσικό τοπίο της Χίου με τις γεύσεις και τις ιστορίες της. Το μεσημέρι, το ταξίδι μας ξεκίνησε με μια στάση στην οικοτεχνία «Χιώτικο Κελάρι» της οικογένειας Κωνσταντουλάκη. Εκεί, δοκιμάσαμε μια συνταγή με βάση τα παραδοσιακά ζυμαρικά, ελαφρώς πειραγμένη με στραπατσάδα αντί για σάλτσα.
Στη συνέχεια, αφού φτάσαμε στον παραδοσιακό οικισμό των Ολύμπων, ξεναγηθήκαμε από τον Νίκο Μηλιανό, ο οποίος μας μύησε στα στενά σοκάκια και τις ιστορίες των ναυτικών και των αγροτών του χωριού.
Η καρδιά της ημέρας χτύπησε στο παλιό σχολείο Ολύμπων, όπου στις η συγγραφέας και ποιήτρια Αναστασία Μπάστα μάς μίλησε για τις γυναίκες της ναυτοσύνης.
Στη συνέχεια, η κρητικιά μαγείρισσα Νεκταρία Κοκκινάκη μας μύησε στη θαλασσινή γεύση μαγειρεύοντας χταπόδι με χόνδρο, ενώ ο κρητικός αρτοποιός – μάγειρας Κωστάκης Κωνσταντίνος ετοίμασε κρεατόπιτα και μπουρεκάκια με μυζήθρα αρωματιστά (Τζεβρεμέδες), γεμίζοντας την αυλή του σχολείου με το άρωμα παραδόσεων.
Παράλληλα, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ολύμπων παρουσίασε την τελετουργία του κεφαλόδεσμου της τοπικής γυναικείας φορεσιάς, ένα έθιμο φορτισμένο με νόημα και δεσμούς μνήμης.
Η ημέρα έκλεισε με παραδοσιακούς χορούς από το χορευτικό του συλλόγου Ολύμπων, υπό τους ήχους τραγουδιών όπως «Ένα καράβι από τη Χίο», «Συρτός Χίου», «Κρητικά λεμονιά» και «Νεντουντούσικος».
Το δείπνο μας περίμενε στην πλατεία του Αγίου Γεωργίου Συκούση όπου γευτήκαμε πιάτα από την παραδοσιακή κουζίνα της Χίου όπως τα κουκιά, τους ντολμάδες, τα χερίσια ζυμαρικά και άλλα εδέσματα.
2η μέρα στα Καρδάμυλα: Ένα θεατρικό προσκύνημα στη ναυτική ψυχή της Χίου
Η δεύτερη μέρα του 4ου Chios Gastronomy Festival ξεκίνησε με επίσκεψη στο Ναυτικό Μουσείο της Χίου, έναν χώρο αφιερωμένο στην παράδοση της Χίου στη θάλασσα.
Στη συνέχεια, περπατήσαμε στους δρόμους της Χίου, κάναμε μία στάση για παγωτό μαστίχα στον «Κρόνο« και απολαύσαμε θαλασσινούς μεζέδες στο εστιατόριο «Ο Πάσσας» στη Λαγκάδα.
Νωρίς το απόγευμα φτάσαμε στα Καρδάμυλα και περιηγηθήκαμε στο παλιό χωριό των Άνω Καρδαμύλων, έναντόπο βαθιά συνδεδεμένο με την ταυτότητα της ναυτοσύνης.
Η κεντρική εκδήλωση ξεκίνησε το σούρουπο, στο Ανοιχτό Θέατρο Καρδαμύλων, με θερμούς χαιρετισμούς από την πρόεδρο του Συλλόγου «Η Μυρωδάτη Χίος», Άννα Καρυστιανού, και τον Δήμαρχο Χίου, Ιωάννη Μαλιαρή.
Ακολούθησαν ομιλίες με ισχυρό συμβολισμό:
• Ο Σταύρος Μιχαηλίδης μίλησε για τον Σταύρο Λιβανό, εμβληματική παγκόσμια ναυτιλιακή προσωπικότητα των Καρδαμύλων.
• Ο Αλέκος Καραμούζος μετέφερε συγκλονιστικές προσωπικές εμπειρίες ναυτικού, δίνοντας φωνή στις ιστορίες ζωής που γράφτηκαν πάνω στα κύματα.
Το θεατρικό δρώμενο «Νόστιμον Ήμαρ» του Μπάμπη Κοιλιάρη, σε συνεργασία με τους Θεατεργάτες Κορινθίους, έδεσε τη θεματική του ταξιδιού, της επιστροφής και της γεύσης με λόγο και σκηνική ποίηση.
Η βραδιά κορυφώθηκε με παραδοσιακούς χορούς από όλη την Ελλάδα ενώ η γευσιγνωσία και το κέρασμα από τους Συλλόγους ήταν αληθινή πράξη φιλοξενίας.
3η μέρα στις Οινούσσες: Μια θαλάσσια επιστροφή στις ρίζες της ναυτοσύνης και των γεύσεων
Η αυλαία του 4ου Chios Gastronomy Festival έπεσε με τον πιο συμβολικό και συγκινητικό τρόπο: με ένα θαλασσινό ταξίδι προς τις Οινούσσες, Στην Αιγνούσα, το νησί-σύμβολο της ελληνικής ναυτοσύνης. Η ξενάγηση στο Ναυτικό Μουσείο Οινουσσών υπήρξε ένα ουσιαστικό μάθημα ιστορίας: από την ιστιοφόρο εποχή μέχρι τις δυναστείες των εφοπλιστών του 20ού αιώνα, οι Οινούσσες αφηγήθηκαν το δικό τους κεφάλαιο στην παγκόσμια ναυτιλία.
Ακολούθησε η κεντρική εκδήλωση με χαιρετισμό από τον Δήμαρχο Οινουσσών κ. Γεώργιο Δανιήλ, ενώ η ιστορικός Ελένη Ράπτη μίλησε για τη «Ναυσιπλοΐα στην Αρχαία Ελλάδα», τη σχέση της ναυτοσύνης με τις τεχνολογίες, τις κοινωνικές δυναμικές και τις πολιτισμικές αλληλεπιδράσεις μέσα στους αιώνες. Το φεστιβάλ κορυφώθηκε μέσα από τη γλώσσα της γαστρονομίας.
Ο σεφ Στράτος Ιωσηφέλλης και η μαθήτρια Μηνά Μαρκέλλα από το ΕΠΑΣ ΔΥΠΑ Χίου, ετοίμασαν πατατοσαλάτα με μανταρίνι Χίου και λουκάνικο με μανταρίνι, συνοδευμένα από ένα βινεγκρέτ τριαντάφυλλου που κέντρισε τις αισθήσεις.
Η food blogger Μαρία Πανάγου μαγείρεψε κριθαρότο θαλασσινών, γεφυρώνοντας την comfort γεύση με την αλμύρα του Αιγαίου. Ο chef του GastroKale, Bahadir Vasa, παρουσίασε ένα απρόσμενο πάντρεμα της Ανατολής και της νησιωτικής παράδοσης με τραγανές σαρδέλες παναρισμένες με τραχανά.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με γευσιγνωσία και κέρασμα από τους τοπικούς συλλόγους των Οινουσσών, μέσα σε κλίμα συγκίνησης, φιλοξενίας και βαθιάς αναγνώρισης της ναυτικής και γαστρονομικής ταυτότητας του νησιού.
