Κοσμοπολίτικο και εξωτικό, φίνο και αρωματικό, το λικέρ μπανάνα έχει γράψει τη δική του ιστορία στα κλαμπ, τις βεγγέρες, τα σουαρέ και τα μπουζουξίδικα μιας άλλης εποχής. Άλλοτε με υποκίτρινο χρώμα, άλλοτε με έντονο κίτρινο και κάποιες φορές με πράσινο χρώμα, αυτό το λικέρ με την αγνώστου προελεύσεως καταγωγή έχει νοστιμεύσει βασιλικά τραπέζια, έχει γίνει καλωσόρισμα και δείγμα φιλοξενίας, έχει τραγουδηθεί από τον Στέλιο Καζαντζίδη και πρόσφατα μάθαμε πως η γεύση του παρέσυρε μέχρι και τη «Μαρία που έγινε Κάλλας».
Στην τηλεοπτική σειρά της ΕΡΤ «Η Μαρία που έγινε Κάλλας», στο ένατο επεισόδιο με τίτλο «Λικέρ μπανάνα», η Μαρία παρασύρεται από τη γεύση του λικέρ μπανάνα: «το καινούριο ποτό που έφεραν οι Εγγλέζοι με την απελευθέρωση» όπως αναφέρει ο φίλος της, με αποτέλεσμα το επόμενο πρωί να εμφανιστεί αργοπορημένη στις εξετάσεις. Ωστόσο, θα πρέπει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο περιστατικό αποτελεί μυθοπλασία της σειράς και δεν υπάρχουν ιστορικές αναφορές που να συνδέουν τη Μαρία Κάλλας με το λικέρ μπανάνας στην πραγματική της ζωή.
Ετυμολογία
Η λέξη «λικέρ» προέρχεται από τη λατινική λέξη liquorem, που σημαίνει «υγρό, ρευστό, χυμός». Αρχικά, η έννοια της λέξης αναφερόταν σε οποιαδήποτε υγρή ουσία, ενώ η στενότερη έννοια του «ποτού που έχει υποστεί ζύμωση ή απόσταξη» εμφανίστηκε περίπου το 1300. Η εξέλιξη της λέξης στη γαλλική γλώσσα ως liqueur προσέδωσε έναν πιο συγκεκριμένο χαρακτήρα, αναφερόμενο σε ποτά εμπλουτισμένα με εκχυλίσματα φρούτων και βοτάνων. Η διαδικασία εκχύλισης αρωμάτων και γεύσεων στο αλκοόλ, γνωστή ως liquifacere στα λατινικά, αποτέλεσε τη βάση για τη δημιουργία ποτών όπως το λικέρ μπανάνα.
Το λικέρ μπανάνα έχει τη δική του ιστορία
Η ακριβής προέλευσή του δεν είναι σαφώς καταγεγραμμένη, καθιστώντας δύσκολο να προσδιοριστεί ποιος το παρασκεύασε πρώτος και σε ποια περιοχή. Ωστόσο, γνωρίζουμε ότι τα λικέρ γενικότερα, έχουν τις ρίζες τους στη μεσαιωνική Ευρώπη. Η έννοια του «ποτού που έχει υποστεί ζύμωση ή απόσταξη» (ιδίως κρασί) καταγράφηκε για πρώτη φορά γύρω στο 1.300 όπου μοναχοί και αλχημιστές δημιουργούσαν φυτικά και φρουτώδη εκχυλίσματα με αλκοόλ για ιατρικούς σκοπούς, κυρίως για την καταπολέμηση της ελονοσίας και τις στομαχικές διαταραχές.
Η εξάπλωσή του οφείλεται στην Αικατερίνη των Μεδίκων η οποία όταν παντρεύτηκε τον Ερρίκο Β’ της Γαλλίας, εισήγαγε την κουλτούρα της κατανάλωσης λικέρ στη γαλλική αυλή, δημιουργώντας μία νέα μόδα για την αριστοκρατία της εποχής. Αυτή η μόδα διατηρήθηκε με την πάροδο των αιώνων, καθιερώνοντας το λικέρ ως ένα ευγενές ποτό που φυλάσσεται σε περίτεχνες κρυστάλλινες καράφες και σερβίρεται σε κρυστάλλινα, κολονάτα ποτήρια. Με την πάροδο του χρόνου, η παραγωγή λικέρ εξελίχθηκε και άρχισαν να παρασκευάζονται νέες συνταγές με μεγαλύτερη ποικιλία φρούτων, βοτάνων και μπαχαρικών, όλα με σκοπό την απόλαυση.
Το λικέρ με γεύση μπανάνα έκανε την εμφάνισή του στα τέλη του 19ου αιώνα, όταν οι μπανάνες άρχισαν να κατακτούν τις αγορές της Ευρώπης και της Αμερικής. Η παραγωγή του έχει ισχυρούς δεσμούς με τη γαλλική παράδοση, όπου εταιρείες όπως οι Marie Brizard, Lucas Bols, και DeKuyper ανέπτυξαν μοναδικές συνταγές. Παρασκευάζονταν με τη μέθοδο της εκχύλισης ώριμων μπανανών σε καθαρή αλκοόλη, ενώ η προσθήκη ζάχαρης εξισορροπούσε τη γεύση και έδινε βάθος στο τελικό προϊόν. Μάλιστα, οι ποτοποιοί προτιμούσαν ώριμες μπανάνες από τροπικές περιοχές και εμπλούτιζαν τη γεύση τους με συστατικά όπως βότανα, χυμό ανανά, κακάο και βανίλια.
Στη δεκαετία του 1850, καταγράφονται αναφορές για ένα μπράντι μπανάνας παλαιωμένο σε δρύινα βαρέλια που έδινε ένα αρωματικό και δυνατό ποτό το οποίο εξελίχθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα σε αυτό που σήμερα γνωρίζουμε ως Crème de Banane. Τη δεκαετία του 1930, το λικέρ έγινε ιδιαίτερα δημοφιλές σε κοκτέιλ όπως το «Banana Bliss» και το «Waterloo», ενώ στη δεκαετία του 1980 τα τεχνητά συστατικά και η υπερβολική ζάχαρη αλλοίωσαν την ποιότητά του.
Το λικέρ μπανάνα της φιλοξενίας και της διπλοπενιάς
Στη λογοτεχνία, το λικέρ μπανάνα αναφέρεται από τους περιηγητές ως κέρασμα και ως δείγμα φιλοξενίας, όπου σερβίρεται σε κολονάτα ποτήρια, συνοδευόμενο από γλυκό σταφύλι («οδοιπορικά της ρωμιοσύνης», ο περιηγητής Χατζηφώτης Μ. Ιωάννης). Ενώ, στο βιβλίο «Η ζωή μου ένα τραγούδι», του Πάνου Γεραμάνη που περιγράφει τις συνήθειες στα μπουζουξίδικα του παρελθόντος, το λικέρ μπανάνα συγκαταλεγόταν στα «ευγενή ποτά» μαζί με την μαυροδάφνη, το τζιν ή άλλα λικέρ όπως πίπερμαν, τσέρι, κουαντρό, που συνόδευαν τη διασκέδαση. Ο Στέλιος Καζαντζίδης τραγουδούμε: «Θα πιούμε και ουίσκι, θα πιούμε και σαμπάνια, θα πιούμε τζιν και φρούμελ, θα πιούμε και μπανάνα να μεθύσουμε και να ξενυχτίσουμε να θυμηθούμε τα παλιά».
Η επιστήμη πίσω από το λικέρ μπανάνα
Στις αρχές του 20ού αιώνα, καταγράφηκαν περιπτώσεις αλλεργικών αντιδράσεων που αποδόθηκαν στην κατανάλωση λικέρ μπανάνας. Ωστόσο, περαιτέρω έρευνες αποκάλυψαν ότι οι αντιδράσεις αυτές δεν οφείλονταν στο ίδιο το φρούτο, αλλά σε χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνταν ως χρωστικές στο λικέρ. Συγκεκριμένα, ορισμένες συνθετικές χρωστικές, όπως οι φθαλοκυανίνες, οι οποίες ανακαλύφθηκαν στις αρχές του 20ού αιώνα, προκαλούσαν αλλεργικές αντιδράσεις σε ευαίσθητα άτομα. Αυτό οδήγησε σε αυστηρότερους ελέγχους και ρυθμίσεις σχετικά με τη χρήση χημικών χρωστικών στα τρόφιμα και τα ποτά, προκειμένου να διασφαλιστεί η δημόσια υγεία. Αρχές του 20ου αιώνα σημειώνονται μία σειρά από αλλεργίες που κατηγορούν το λικέρ μπανάνα, ωστόσο το πρόβλημα τελικά αποδείχθηκε πως ήταν στη χημική ουσία του χρώματος και όχι στο ίδιο το φρούτο.
Μια αργή και μία γρήγορη συνταγή για λικέρ μπανάνα
Οι δύο συνταγές διαφέρουν ως προς τον χρόνο παρασκευής και τη μέθοδο. Η πρώτη συνταγή είναι η παραδοσιακή μέθοδος και απαιτεί υπομονή για να αποδώσει το αλκοόλ τα φυσικά αρώματα της μπανάνας, ενώ η δεύτερη είναι πιο κρεμώδης και έτοιμη σε λίγες ώρες. Διάλεξε ποια σου ταιριάζει.
Λικέρ μπανάνα με ωρίμανση (Παραδοσιακός τρόπος)
Υλικά:
– 3 ώριμες μπανάνες
– 500 ml βότκα, τσικουδιά, τσίπουρο χωρίς γλυκάνισο
– 250 γρ. ζάχαρη
– 250 ml νερό
– 2 σταγόνες κίτρινο χρώμα ζαχαροπλαστικής υδατοδιαλυτό (προαιρετικά)
Εκτέλεση:
1. Καθαρίζουμε τις μπανάνες και τις κόβουμε σε ροδέλες. Τις τοποθετούμε σε γυάλινο βάζο που κλείνει αεροστεγώς.
2. Προσθέτουμε τη βότκα ή την τσικουδιά, φροντίζοντας οι μπανάνες να καλυφθούν πλήρως.
3. Κλείνουμε το βάζο και το αφήνουμε σε σκιερό και δροσερό μέρος για 7-10 ημέρες, ανακινώντας το καθημερινά.
4. Φτιάχνουμε ένα σιρόπι ζάχαρης: βράζουμε το νερό με τη ζάχαρη μέχρι να διαλυθεί τελείως. Το αφήνουμε να κρυώσει.
5. Σουρώνουμε το μείγμα μπανάνας μέσω λεπτού υφάσματος ή φίλτρου και αναμειγνύουμε με το σιρόπι.
6. Μεταφέρουμε το λικέρ σε αποστειρωμένο γυάλινο μπουκάλι. Το αφήνουμε να «ξεκουραστεί» για 5-7 ημέρες πριν το καταναλώσουμε.
Λικέρ μπανάνα στιγμής (γρήγορος τρόπος)
Υλικά:
– 3 ώριμες μπανάνες
– 400 ml γάλα ζαχαρούχο
– 200 ml βότκα
– 1 κουταλάκι εκχύλισμα βανίλιας
Εκτέλεση:
1. Καθαρίζουμε τις μπανάνες και τις πολτοποιούμε στο μπλέντερ μέχρι να γίνουν λεία πάστα.
2. Προσθέτουμε το ζαχαρούχο γάλα, τη βότκα και το εκχύλισμα βανίλιας στο μπλέντερ. Χτυπάμε μέχρι να ενσωματωθούν καλά.
3. Μεταφέρουμε το μείγμα σε μπουκάλι και το τοποθετούμε στο ψυγείο για τουλάχιστον 2 ώρες.
4. Σερβίρεται κρύο, ανακινώντας καλά πριν τη χρήση.
Το άρθρο της εβδομάδας
