H Nutrition, Health & Wellness Coach Ιωάννα Κύπριου αναλύει τους υποσυνείδητους λόγους που μας κάνουν να τρώμε, ως πρώτη προϋπόθεση για να αναπτύξουμε μια βιώσιμη και ισορροπημένη διατροφική σχέση με το φαγητό.
Το φαγητό είναι πρωταρχικό στη ζωή ενός ανθρώπου, είναι από τα λίγα μη διαπραγματεύσιμα πράγματα. Κινούμαστε, κοινωνικοποιούμαστε, κοιμόμαστε και τρώμε. Τρώμε για προφανείς λόγους. Γιατί χρειαζόμαστε καύσιμο. Το φαγητό προσφέρει ενέργεια, δύναμη, διάθεση για άθληση, κίνηση, διασκέδαση.
Και μερικές φορές τρώμε για λιγότερο προφανείς, υποσυνείδητους λόγους. Όπως από φόβο, άγχος, στρες, ή αναβλητικότητα. Όποιο κι αν είναι το υποκείμενο κίνητρο, το βασικό σημείο είναι ό,τι υπάρχει λόγος. Εάν κατανοήσεις τη βαθύτερη αιτία, κάθε ενέργεια αποκτά νόημα. Κάθε ενέργεια είναι μια προσπάθεια επίλυσης ενός προβλήματος. Και η κατανόηση της υποκείμενης λογικής καθιστά ευκολότερη την αλλαγή αυτής της ενέργειας.
Όσον αφορά το φαγητό, τρώμε τόσο για βιολογικές όσο και για ψυχολογικές αιτίες.
1. Βιολογικές ανάγκες (όπως η διατήρηση της φυσικής μας λειτουργίας)
2. Ψυχολογικές ανάγκες (όπως μετά από ένα αγχωτικό γεγονός)
Και οι δύο είναι έγκυρες και κατανοητές ανάγκες.
Είτε οδηγείσαι από βιολογικούς είτε από ψυχολογικούς λόγους, χρειάζεται να κατανοήσεις ποιο πρόβλημα προσπαθούν να λύσουν οι πράξεις σου. Αν τρως για βιολογικές ανάγκες σημαίνει ότι τρως σύμφωνα με τα σήματα της πείνας και της όρεξης.
Για παράδειγμα, η φυσική πείνα μπορεί να μοιάζει με:
• αίσθηση κενού στο στομάχι
• χαμηλή ενέργεια ή κόπωση
• αίσθηση κρύου ή ασάφεια στη σκέψη
• συναισθηματική ένταση
Η προσοχή στις λεπτομέρειες του πώς βιώνουμε την βιολογική πείνα απαιτεί την ακρόαση του σώματος. Είναι μια σύνθετη τέχνη το να μάθεις να ακούς. Δεν είναι πάντα ξεκάθαρο και εύκολο.
Η ψυχολογική πείνα έχει να κάνει με τα σημάδια άγχους, της κόπωσης ή της έλλειψης ύπνου. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ίσως το φαγητό να μην είναι η καλύτερη ενέργεια για να ικανοποιήσεις αυτές τις ανάγκες.
Πώς θα το καταλάβεις;
Για να ενισχύσεις τις ικανότητές σου στο να διαβάζεις τα σήματα του σώματος και να αναγνωρίζεις την πείνα, μπορείς να εξασκηθείς ρωτώντας τον εαυτό σου ερωτήσεις. Επιμένουν και εντείνονται τα σήματα πείνας ή εξασθενούν; Προσπάθησε να περιμένεις και να παρατηρήσεις τι συμβαίνει.
Μονάχα μια ισορροπημένη σχέση με το φαγητό είναι βιώσιμη. Η αίσθηση ηρεμίας με τις διατροφικές σου επιλογές δεν σχετίζεται τόσο με το αν είναι σωστές ή λάθος, αλλά με τη συνολική ισορροπία που επιτυγχάνεις. Καθώς αποκτάς μεγαλύτερη επίγνωση των κινήτρων σου, μπορείς να δημιουργήσεις πιο θετικές εμπειρίες φαγητού, χωρίς να αισθάνεσαι μεταμέλεια ή ντροπή. Ισορροπία σημαίνει όχι ακραίες προσεγγίσεις όπως «το φαγητό είναι απλώς θρεπτικό καύσιμο, χωρίς καμία συναισθηματική επιρροή». Παράλληλα, αν επιδιώξεις να τρέφεσαι μόνο για βιολογικούς λόγους και να αγνοήσεις την ψυχολογική διάσταση, πιθανόν να συναντήσεις αρκετές δυσκολίες. Το φαγητό είναι στενά συνδεδεμένο με την αίσθηση της απόλαυσης. Θα χρειαστεί συνειδητή προσπάθεια για να καταπιέσεις αυτά τα συναισθήματα άνεσης, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε άγχος, περιορισμό ή σύγχυση.
Η άλλη ακραία συμπεριφορά είναι όταν τρώμε για λόγους κυρίως ψυχολογικούς και συναισθηματικούς. Μέσα από την επιστήμη της διατροφής γνωρίζουμε ότι ορισμένες τροφές και οι ποσότητες θρεπτικών συστατικών επιδρούν στη σκέψη, τη διάθεση και την απόδοση. Αυτά τα αποτελέσματα δεν είναι πάντα άμεσα αντιληπτά. Αν καθοδηγείσαι αποκλειστικά από τα συναισθήματά σου τη συγκεκριμένη στιγμή, μπορεί να παραβλέψεις τις μακροπρόθεσμες συνέπειες που έχουν ορισμένοι τρόποι διατροφής στη ζωή σου.
Η σωστή απάντηση είναι αυτή που λειτουργεί καλύτερα για εσένα. Πρέπει να έχεις απόλυτη επίγνωση του λόγου που κρύβεται πίσω από κάθε σου πράξη, να τρως σύμφωνα με τις πραγματικές σου ανάγκες, ώστε να μην νιώθεις καμία τύψη ή ενοχή, παρά μόνο ευφορία και πληρότητα.
Από την Ιωάννα Κύπριου
Nutrition, Health & Wellness Coach
