Αν υπάρχει ένα βότανο που φέρει πάνω του αιώνες ιστορίας, αυτό είναι το ginseng (τζίνσενγκ). Η ρίζα, με το χαρακτηριστικό σχήμα που θυμίζει κάπως το ανθρώπινο σώμα, καλλιεργείται εδώ και δύο χιλιάδες χρόνια στην Κίνα και στην Κορέα. Για αιώνες θεωρούταν πολύτιμο τονωτικό αγαθό της φύσης και ήταν βασικό συστατικό στην ιατρική που ισορροπούσε το σώμα και το πνεύμα. Στα κείμενα της δυναστείας Χαν αναφέρεται ως φάρμακο για την κόπωση και την αδυναμία, ενώ ανά τους αιώνες αποτελούσε περιζήτητο αγαθό, τόσο ώστε να προσφέρεται ως δώρο μεταξύ ηγεμόνων.
Η επιστημονική του ονομασία είναι «Panax», που στα ελληνικά μεταφράζεται ως «πανάκεια» και προσδιορίζει τις θεραπευτικές ιδιότητες της ρίζας που συμβάλουν σε όλες τις παθήσεις. Σήμερα, η αντίληψη αυτή έχει μετριαστεί, αλλά το ginseng εξακολουθεί να μελετάται εκτενώς και να χρησιμοποιείται ως διατροφικό συμπλήρωμα με συγκεκριμένες, πια ιδιότητες.
Το ginseng από την παραδοσιακή στην παγκόσμια αγορά
Παραδοσιακά, το ginseng φυτρώνει σε δασώδεις περιοχές με ψυχρό κλίμα. Η άγρια μορφή του, που συλλεγόταν από μοναχούς και βοτανοσυλλέκτες, έχει σχεδόν εξαφανιστεί λόγω της υπερεκμετάλλευσης. Πλέον, η καλλιέργεια γίνεται σε ειδικά διαμορφωμένα χωράφια, συνήθως υπό σκίαση, καθώς το φυτό δεν αντέχει το άμεσο ηλιακό φως.
Η ρίζα για να αναπτυχθεί και να αποκτήσει εμπορική αξία χρειάζεται τουλάχιστον τέσσερα έως έξι χρόνια ανάπτυξης. Η πρώιμη συγκομιδή δίνει μια μικρότερη, πιο αδύναμη ρίζα, ενώ όσο μεγαλύτερη είναι η ηλικία, τόσο πιο υψηλή είναι και η περιεκτικότητα σε δραστικές ουσίες. Αυτός είναι και ο λόγος που οι παλαιότερες ρίζες μπορεί να πωλούνται σε τιμές που θυμίζουν σπάνια μπαχαρικά.
Στη Βόρεια Αμερική αναπτύχθηκε το είδος Panax quinquefolius, το οποίο έχει διαφορετικό προφίλ δράσης. Οι Κορεάτες, ωστόσο, εξακολουθούν να θεωρούν το δικό τους ginseng ως το αυθεντικό και πιο «δυνατό». Εξίσου δημοφιλές είναι και το κόκκινο τζίνσενγκ (Red Ginseng). Πρόκειται για την επεξεργασμένη ρίζα του φυτού Panax ginseng, η οποία έχει υποστεί επεξεργασία με ατμό μετά τη συγκομιδή της προκειμένου να μετατραπεί από λευκό σε κόκκινο τζίνσενγκ, αυξάνοντας την περιεκτικότητά του σε βιοδραστικές ουσίες.
Το ginseng πέρασε από τα μοναστήρια και τις τοπικές αγορές σε μια βιομηχανία δισεκατομμυρίων. Στην Κορέα υπάρχει κρατικός οργανισμός που πιστοποιεί την ποιότητα και την προέλευση, ενώ στη Βόρεια Αμερική οι καλλιεργητές έχουν δημιουργήσει δίκτυα για την προστασία του wild ginseng. Ταυτόχρονα, η παγκόσμια ζήτηση οδήγησε σε πληθώρα προϊόντων: από τσάγια και κάψουλες μέχρι καραμέλες και ενεργειακά ποτά.
Η θρεπτική και θεραπευτική αξία
Η φαρμακολογική αξία του ginseng αποδίδεται κυρίως στις ginsenosides, μια ομάδα σαπωνινών με αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Έρευνες τις συνδέουν με βελτίωση της συγκέντρωσης, ενίσχυση του ανοσοποιητικού, καλύτερη διαχείριση της κόπωσης και ρύθμιση των επιπέδων σακχάρου. Θρεπτικά, η ίδια η ρίζα δεν αποτελεί «βόμβα» θερμίδων ή μακροθρεπτικών. Περιέχει μικρές ποσότητες βιταμινών του συμπλέγματος Β, ανόργανα στοιχεία όπως κάλιο και μαγνήσιο, καθώς και πολυσακχαρίτες που δρουν υποστηρικτικά.
Πώς μπορείτε να το καταναλώσετε
Η πιο διαδεδομένη χρήση είναι σε μορφή εκχυλίσματος ή σκόνης, αλλά η ρίζα μπορεί να αξιοποιηθεί και πιο «μαγειρικά». Στην Κορέα συνηθίζεται το samgyetang, μια παραδοσιακή σούπα με κοτόπουλο γεμιστό με ρύζι, σκόρδο, jujube και ρίζα ginseng. Θεωρείται πιάτο που δίνει δύναμη τους ζεστούς μήνες, όταν το σώμα εξαντλείται από τη ζέστη.
Η γεύση του είναι ιδιαίτερη, ελαφρώς πικρή, με γήινο χαρακτήρα και επίγευση που θυμίζει κάπως το πικραμύγδαλο. Για αυτό και ταιριάζει καλύτερα σε παρασκευές με σκόρδο, τζίντζερ ή μέλι, που εξισορροπούν την ένταση. Μπορείτε να το βράσετε και να το απολαύσετε ως αφέψημα. Να προσθέσετε σκόνη ή εκχύλισμα σε smoothies, χυμούς ή ακόμα και στον καφέ. Να το προσθέσετε σε σούπα με κρέας ή σε συνταγές με ζωμούς για noodles.
Τι να προσέξουμε
Παρότι το ginseng έχει μακρά ιστορία χρήσης, δεν σημαίνει ότι μπορεί να καταναλώνεται χωρίς μέτρο. Οι ειδικοί συστήνουν ημερήσια πρόσληψη γύρω στα 200–400 mg τυποποιημένου εκχυλίσματος ή περίπου 1–2 γραμμάρια αποξηραμένης ρίζας σε αφέψημα. Η υπερβολή μπορεί να φέρει ανεπιθύμητες παρενέργειες, όπως αϋπνία, ερεθισμούς ή ταχυκαρδία, γι’ αυτό και προτείνεται η κατανάλωση να γίνεται σε «κύκλους» διάρκειας δύο με τριών μηνών, με διαλείμματα ενδιάμεσα. Δεν συνιστάται σε εγκύους, θηλάζουσες και άτομα με σοβαρά καρδιολογικά προβλήματα ή υπέρταση, ενώ όσοι λαμβάνουν αντιπηκτικά ή αντιδιαβητικά φάρμακα χρειάζεται να συμβουλευτούν γιατρό. Στην καθημερινή κουζίνα το ginseng μπορεί να προστεθεί σε ασιάτικες συνταγές.
Πού θα το βρούμε
Στα ενημερωμένα καταστήματα με μπαχαρικά, θα βρείτε ginseng σε μορφή σκόνης και, αν η τύχη είναι με το μέρος σας, σε κομμάτια αφυδατωμένης ρίζας. Στο εμπόριο θα βρείτε μεγάλη ποικιλία σε προϊόντα που περιέχουν ginseng. Από συμπλήρωμα διατροφής και καραμέλες, μέχρι ενεργειακά ποτά και έτοιμα μείγματα για αφεψήματα.
Από την έρευνά μας στα ράφια της αγοράς, ξεχωρίσαμε τα παρακάτω:
Σε αφέψημα, συσκευασμένο σε ατομικά φακελάκια. JungKwanJang, Κορεατικό κόκκινο τζίνσενγκ. Το βρήκαμε στο gr.iherb.com
Σε εκχύλισμα για ροφήματα, smoothies αλλά και μαγειρευτά. Το βρήκαμε στο herbstore.gr
Σε μορφή σκόνης μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε ως συμπλήρωμα διατροφής είτε ως ενισχυτικό της γεύσης και της θρεπτικής αξίας. Μπορείτε να αραιώσετε μία κουταλιά της σούπας σε ένα ποτήρι νερό για να τονωθείτε πριν ή μετά το γυμναστήριο. Το βρήκαμε στο togiatrosofi.gr
Διαβάστε επίσης
Γκουαρανά: Πού θα βρείτε το φυσικό υποκατάστατο του καφέ που βάζουν στα ενεργειακά ποτά
Wasabi: Τι κρύβεται πίσω από τη γεύση του και πού το βρίσκουμε
