Στα Κύθηρα το λένε χριστόψωμο, στη Ζάκυνθο κουλούρα. Από αρχές του μήνα οι κουζίνες γεμίζουν αλεύρι, τα παιδιά τριγυρνούν γύρω από το τραπέζι κλέβοντας αμύγδαλα και καρύδια και οι φούρνοι παίρνουν φωτιά.
«Γλυκάνισο να βάλεις και λίγο πετιμέζι που τα νοστιμίζει», έλεγαν οι παλιές. Και κάθε τέτοια εποχή, πριν αρχίσουν οι μεγάλες φούριες του Δωδεκαήμερου, έμπαιναν πλώρη τα ζυμώματα για τα χριστουγεννιάτικα ψωμιά.
Αφράτα, μυρωδάτα και γιορτινά. Μια αρχαία γνώση που πήγαινε από γενιά σε γενιά και τα χέρια έφευγαν χωρίς να καταλάβει κανείς πώς δούλευαν. Και κάθε μέρα γέμιζαν οι λαμαρίνες και έκαιγαν τα ξύλα στον ξυλόφουρνο και τα παιδιά προσπαθούσαν να κόψουν ένα κομμάτι μέχρι που έπεφτε το άγριο βλέμμα και έπαιρναν εκείνο το παραπονεμένο ύφος του απαγορευμένου.
Γιατί τα χριστόψωμα και οι κουλούρες είναι παράδοση. Μεγάλη παράδοση και διαφορετική από τόπο σε τόπο. Με τα μπαχάρια και τα μυρωδικά. Το αγνό αλεύρι και το φρέσκο γάλα. Και όπου υπήρχε και λίγο λάδι από την παραγωγή.
Και αυτά τα χριστόψωμα και οι κουλούρες συνεχίζουν ακόμα και σήμερα σε όλη την Ελλάδα. Εύκολες συνταγές, γρήγορες, για ανθρώπους και τότε και τώρα της πολύ δουλειάς, που χρόνο δεν έχουν για χάσιμο. Ένα-δυο καλά -και όταν λέμε καλά εννοούμε καλά- υλικά, αλεύρι πρώτης ποιότητας, γερά χέρια και ένα ροδοκόκκινο ψωμί που είναι πάντα ευλογία για το καλό που έρχεται.
Χριστόψωμο, Κύθηρα: στο νησί φτιάχνουν δύο χριστόψωμα, ένα Χριστούγεννα και ένα Πρωτοχρονιά και προτιμούσαν πετιμέζι αντί ζάχαρη που ήταν πιο άφθονο, παρόλο που δίνει πιο σκούρο χρώμα στο ψωμί. Η βασική συνταγή απαιτεί 1.300 κιλό Αλεύρι για Όλες τις Χρήσεις ΓΙΩΤΗΣ, 3 φακελάκια Μαγιά Στιγμής ΓΙΩΤΗΣ ή ανάλογη ποσότητα Φρέσκια Μαγιά ΓΙΩΤΗΣ, 1/2 κουτ. γλυκού Μπέικιν Πάουντερ ΓΙΩΤΗΣ, 2 ½ κουτ. γλυκού αλάτι, 100 γρ. ζάχαρη ή 150 ml πετιμέζι, ξύσμα από 1 πορτοκάλι, 1 κουτ. γλυκού κανέλα, 4 κουτ. σούπας σουσάμι, 2-3 κουτ. σούπας ελαιόλαδο, καρύδια και σουσάμι για το στόλισμα.
Κουλούρα Πρωτοχρονιάς, Πύλος: η βασική ζύμη του ψωμιού μόνο που αντί για νερό χρησιμοποιούν νερό που έχει βράσει μέσα 1 ξύλο κανέλας και 1 φύλλο δάφνης. Από πάνω το στολίζουν με αμύγδαλα και καρύδια ή με ρόδια για να έχουν τύχη όλη τη χρονιά.
Ζακυνθινή κουλούρα: γλυκό ψωμί που κόβεται παραμονή Χριστουγέννων χύνοντας κρασί και λάδι μέσα από την τρύπα πάνω από τη φωτιά για υγεία της οικογένειας. Γίνεται με 1 ½ κιλό Αλεύρι για Όλες τις Χρήσεις ΓΙΩΤΗΣ, 3 φακελάκια Μαγιά Στιγμής ΓΙΩΤΗΣ ή ανάλογη ποσότητα Φρέσκια Μαγιά ΓΙΩΤΗΣ, 200 ml ελαιόλαδο, 2 ½ κουτ. γλυκού αλάτι, 350 γρ. ζάχαρη, 3 πορτοκάλια χυμό και ξύσμα, 1 κουτ. σούπας γλυκάνισο βρασμένο και σουρωμένο, 1 κουτ. σούπας κανέλα, 1 κουτ. γλυκού γαρίφαλο, 1 κουτ. γλυκού μαστίχα κοπανισμένη, 250 γρ. καρύδια χοντροκομμένα, 150 γρ. αμύγδαλα ασπρισμένα και κομμένα και 400 γρ. σταφίδες ξανθές. Από πάνω αλείφεται με 5 κουτ. σούπας γάλα χλιαρό, 1 κουτ. σούπας σουσάμι και κουφέτα.
Καραβάγια, Θράκη: καθημερινό ψωμί μόνο που από πάνω φτιάχνουν σταυρό από ζύμη και βάζουν μέσα νόμισμα. Το κόβουν παραμονή Χριστουγέννων γύρω από εννιά φαγητά που τοποθετούν στο τραπέζι όσα και τα εννιάμερα της Παναγίας.
Καλά ζυμώματα με προϊόντα ΓΙΩΤΗΣ!
