Στην Άνδρο, τα Χριστούγεννα είχαν γεύση, άρωμα και μεγάλη ιστορία. Το παστέλι, όπως και τα ξεροτήγανα, τα καλσούνια, τα παστιτσάκια, ήταν μόνο μερικά από τα παραδοσιακά γλυκίσματα του νησιού για το καθιερωμένο κέρασμα, στις χριστουγεννιάτικες βεγγέρες. Τις απογευματινές επισκέψεις από σπίτι σε σπίτι, τα τραπέζια που άνοιγαν χωρίς πρόσκληση και τις μεγάλες χειμωνιάτικες κουβέντες που κρατούσαν μέχρι αργά.
Το παστέλι της Άνδρου
Η παράδοση θέλει τις νοικοκυρές της Άνδρου να αξιοποιούν τα υλικά του νησιού με τον πιο ντελικάτο τρόπο: φτιάχνοντας ένα ξεχωριστό παστέλι, που δεν μοιάζει με κανένα άλλο. Σε ένα νησί ευλογημένο με πηγές, πράσινο, εσπεριδοειδή και άνθη, οι Ανδριώτισσες ήταν πάντα φημισμένες για τη μαεστρία τους στην κουζίνα. Δεν χαρίζονταν άλλωστε σε δεύτερης ποιότητας υλικά, αντίθετα, μαγείρευαν με ό,τι καλύτερο τους έδινε η εύφορη γη: από αφράτα καρύδια και αγνό μέλι, μέχρι άνθη κάθε είδους ιδιαίτερα από τα εσπεριδοειδή.
Τι ήταν οι χριστουγεννιάτικες βεγγέρες
Οι βεγγέρες ήταν μια άτυπη αλλά βαθιά ριζωμένη κοινωνική συνήθεια. Τις ημέρες των Χριστουγέννων και του Δωδεκαημέρου, οι πόρτες των σπιτιών άνοιγαν για συγγενείς, γείτονες και φίλους. Δεν υπήρχε πρόγραμμα ούτε επίσημο κάλεσμα, υπήρχε μόνο η υποχρέωση της φιλοξενίας και το κέρασμα που τη συνόδευε.
Σε αυτές τις επισκέψεις, το παστέλι της Άνδρου είχε πρωταγωνιστικό ρόλο. Σερβιριζόταν κομμένο σε ρόμβους, συχνά πάνω σε φύλλα λεμονιάς, και προσφερόταν μαζί με κουβέντα, ευχές και χρόνο. Ήταν ένα γλύκισμα ανθεκτικό, αρωματικό και χορταστικό, ιδανικό για μέρες με συνεχή περάσματα και μεγάλα τραπέζια.
Πώς φτιάχνουμε το παστέλι της Άνδρου
Η συνταγή για το παστέλι
- 300γρ μέλι θυμαρίσιο ή ανθόμελο ή μέλι πορτοκαλιάς
- 400γρ καρύδια, πεταλούδα.
- 80γρ φρυγανιά τριμμένη.
- 5γρ μοσχοκάρυδο ολόκληρο και το τρίβουμε στον καφεκόπτη.
- 5γρ κανέλα Κεϋλάνης και την τρίβουμε επίσης στον καφεκόπτη.
- 200γρ σουσάμι αποφλοιωμένο ίσως και λίγο παραπάνω. Αρκεί να καλυφθεί πάνω και κάτω όλο το μείγμα.
- μισό λεμόνι
- Ανθόνερο
Δεν είναι τυχαίο ότι το παστέλι επιβίωσε ως χριστουγεννιάτικο κέρασμα καθώς συνδυάζει ενέργεια, διατηρείται εύκολα και «αντέχει» στον χρόνο, όπως ακριβώς και οι ίδιες οι βεγγέρες.
Η διαδικασία βήμα – βήμα
Βήμα 1: Σπάμε τα καρύδια στο γουδί, αφήνοντας μερικά κομμάτια πιο χοντρά. Δεν θέλουμε να γίνουν λεπτό τρίμμα.
Βήμα 2: Σε μεγάλο μπολ ανακατεύουμε τη φρυγανιά, τα καρύδια, το μοσχοκάρυδο και την κανέλα.
Βήμα 2: Ζεσταίνουμε το μέλι σε κατσαρόλα σε χαμηλή φωτιά, χωρίς να το αφήσουμε να βράσει. Μόλις ζεσταθεί, το ρίχνουμε στο μπολ με τα υπόλοιπα υλικά και ανακατεύουμε με ξύλινη κουτάλα.
Βήμα 3: Ψεκάζουμε μια λαμαρίνα ή μαρμάρινη επιφάνεια με ανθόνερο, πασπαλίζουμε με σουσάμι, απλώνουμε το μείγμα και το στρώνουμε με πλάστη ώστε να έχει παντού το ίδιο πάχος. Επειδή κολλάει, προσθέτουμε σταδιακά λίγο ακόμη σουσάμι. Αφήνουμε να κρυώσει και να σταθεροποιηθεί.
Βήμα 4: Παραδοσιακά, το παστέλι κόβεται σε ρόμβους – όπως ο μπακλαβάς – και σερβίρεται πάνω σε φύλλα λεμονιάς. Αν περισσέψουν ακανόνιστα κομμάτια, τα πλάθουμε σε μικρές μπάλες, μέγεθος μπουκιάς.
Πού θα το βρείτε
Αν η διαδικασία σάς φαίνεται απαιτητική, μπορείτε να το δοκιμάσετε έτοιμο από το Ζαχαροπλαστείο Ζαΐρης (zairis-pastry.gr) , που παρασκευάζει ανδριώτικα γλυκά από το 1961.
Διαβάστε επίσης
Πουτίγκα: Μια γαστρονομική ιστορία και μια συνταγή που φλερτάρει με την παράδοση
