Τους φτιάχνουν και σε άλλα μέρη της Ελλάδας αλλά εδώ είναι ο τόπος τους. Μονεμβασιά, Αρεόπολη και λακωνική Μάνη. Ο λόγος για τους σαμουσάδες σε όλο το-σιροπιαστό-τους μεγαλείο…
Είναι το άρωμα από πορτοκάλι, το καβουρντισμένο σουσάμι με το καρύδι και το αμύγδαλο ή το αέρινο, χειροποίητο φύλλο; Οι σαμουσάδες είναι η βυζαντινή εκδοχή του μπακλαβά. Αυτοκρατορικοί και με τη βούλα!
Ένα γλυκό που αποτελεί την περηφάνια της λακωνικής γης, από το Κάστρο της Μονεμβασιάς μέχρι την Αρεόπολη, με τα κουτιά να στέλνονται ακόμα και στην Αμερική για τους Λάκωνες που πεθύμησαν άρωμα πατρίδας. Κάθε οικογένεια, μάλιστα, είχε συνήθεια μέχρι πρόσφατα, να στέλνει στους αρραβώνες στην άλλη οικογένεια και όλους τους συγγενείς, σαμουσάδες για να είναι γλυκός ο γάμος…
Και μπορεί το αέρινο φύλλο του μπακλαβά να είναι παλατιανή πατέντα στις κουζίνες του Τοπ Καπί αλλά φαίνεται ότι οι σαμουσάδες που οφείλουν πιθανόν το όνομά τους στο σουσάμι, είναι η εξέλιξη της αρχαίας «κοπτής», ενός γλυκού με ξηρούς καρπούς που έβραζαν σε μέλι. Από εκεί εικάζουν ότι κληροδοτήθηκε στους Βυζαντινούς από όπου και η παράδοση στη Μονεμβασιά και την ευρύτερη περιοχή.
Αυτοί που ξέρουν, ομολογούν ότι το μυστικό στους σαμουσάδες είναι το χειροποίητο φύλλο. Όχι μόνο για το άρωμα πορτοκαλιού όσο για την τέχνη των γυναικών που περνά από γενιά σε γενιά με την ίδια μαεστρία. Ανοίγεται διάφανο, γεμίζεται με αμύγδαλο, καρύδι, καβουρντισμένο σουσάμι, αρωματίζεται με κανέλα, γαρύφαλλα, μοσχοκάρυδο και μαστίχα-Χίος και Πελοπόννησος ήταν πάντα σε αγαστή εμπορική συνεργασία-και τυλίγεται με αριστοτεχνική ακρίβεια, σφιχτά, γύρω από τη βέργα, σε μακριά μπαστούνια. Σε άλλα χωριά κόβουν ένα-ένα τα ρολά, καρφιτσώνουν ένα γαρύφαλλο και τηγανίζουν τους σαμουσάδες σε καυτό λάδι. Και σε άλλα, προτιμούν το ψήσιμο στο φούρνο για να μένει τραγανό το φύλλο. Και όταν βγαίνουν καυτοί πέφτει επάνω το κρύο σιρόπι -απαραίτητα από μέλι- αρωματισμένο με ανθόνερο από λεμονανθούς και πορτοκαλανθούς σε ένα κρεσέντο γλύκας.
Στη Μονεμβασιά και τη λακωνική Μάνη υπάρχουν εργαστήρια που κρατούν ακόμα την τέχνη-γνωστά από στόμα σε στόμα-με αποστολές και στην Αθήνα αφού διατηρούνται εκτός ψυγείου για μέρες. Εννοείται ότι θερμίδες δεν μετράς στους σαμουσάδες. Το απαγορεύει η παράδοση.
Αν κάνετε παραγγελίες, μην ξεχάσετε και τα αμυγδαλωτά. Η περιοχή έχει δικές της αμυγδαλιές και το άρωμα λειτουργεί πιο συνειρμικά στη μνήμη κι από τις μαντλέν του Προυστ!
Πού θα βρείτε σαμουσάδες
Στο ζαχαροπλαστείο της οικογένειας Χαραμή, Μορέως Ήδιστα, που λειτουργεί αδιάκοπα από το 1958 και στηρίζεται σε παλιές συνταγές της γιαγιάς. Το ζαχαροπλαστείο παρασκευάζει παραδοσιακά γλυκά με αγνά ελληνικά υλικά και φημίζεται ακόμα για τα αμυγδαλωτά του (Κεντρική Πλατεία Μονεμβασιάς, τηλ. 27320 61040), καθώς και στο Εργαστήριο Δουκάτο στην Μονεμβασιά (τηλ. 27320 61763).
Αν ωστόσο, θέλετε να φτιάξετε μόνοι σας στο σπίτι, μπορείτε να δοκιμάσετε τη λημνιώτικη εκδοχή τους.
Ή να ονειρευτείτε το επόμενο ταξίδι στη Μονεμβασιά…
Ευχαριστούμε τη Sofia Sofeto από το Sofeto.gr για την φωτογραφία ανοίγματος.
Δείτε επίσης
Ιστορία της γεύσης: Το περιβολίσιο
Ημερολόγιο κουζίνας: Μεζές ο ελεύθερος
Ιστορία της γεύσης: Οι σαλάτες που γίνονται αλοιφή!
