Μπακαλιάρος: Πώς έγινε το ψάρι της 25ης Μαρτίου;

Δύο φορές μέσα στη Μεγάλη Σαρακοστή καταναλώνουμε ψάρι, η πρώτη ημέρα είναι η 25η Μαρτίου, η Εθνική εορτή, η οποία συμπίπτει με τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και η άλλη είναι η Κυριακή των Βαΐων, όπου γιορτάζεται η υποδοχή του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, λίγο καιρό πριν τη Σταύρωσή του. Ο μπακαλιάρος αποτελεί το κατεξοχήν γεύμα της 25ης Μαρτίου. Γνωρίζετε, λοιπόν, πως καταλήξαμε να τρώμε μπακαλιάρο την 25η Μαρτίου;

Γιατί τρώμε μπακαλιάρο την ημέρα του Ευαγγελισμού;

Η νηστεία πριν από το Πάσχα είναι η αυστηρότερη και η μεγαλύτερη σε διάρκεια νηστεία του χριστιανισμού. Παρότι, τα Χριστούγεννα, κατά τη διάρκεια της νηστείας επιτρέπεται το ψάρι, κατά τη νηστεία του Πάσχα δεν επιτρέπεται. Έτσι, καθιερώθηκαν κάποιες μέρες που συνδέονται με μεγάλες γιορτές και που επιτρέπεται να τρώμε ψάρι, για λόγους ενδυνάμωσης του οργανισμού. Η επιλογή του μπακαλιάρου ήταν τυχαία, λόγω των συνθηκών, αφού το συγκεκριμένο ψάρι και ιδιαίτερο το παστό παλαιότερα θεωρείτο η τροφή του φτωχού. Τα φρέσκα ψάρια είχαν πάντα υψηλότερη τιμή, εν συγκρίσει με τον παστό μπακαλιάρου, που παρότι εισαγόμενος πουλιόταν σε μπακάλικα και ήταν προσιτή η τιμή του.

Σύμφωνα με πληροφορίες που έχουμε από το βιβλίο της Μελίσσας Στοΐλη, «Και διηγώντας τα…να τρως, ιστορίες και συνταγές εδεσμάτων», ο μπακαλιάρος έφτασε πρώτα στο Ιόνιο κατά τον 15ο αιώνα, από τους Βενετσιάνους. Στην υπόλοιπη όμως Ελλάδα, έφτασε μέσω των Άγγλων μετά την ελληνική επανάσταση του 1821. Πρώτα στην Πελοπόννησο και στη συνέχεια σιγά σιγά πέρασε και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Το συγκεκριμένο έθιμο κρατάει δηλαδή περίπου 2 αιώνες.

Η σκορδαλιά πως κατέληξε να συνοδεύει τον μπακαλιάρο την 25η Μαρτίου;

Δεν είναι σαφές γιατί ο μπακαλιάρος συνοδεύεται με σκορδαλιά. Παρόλ’ αυτά το σκόρδο είναι αρκετά φθηνό υλικό, που βρίσκεται σε κάθε σπίτι. Επιπλέον, η σκορδαλιά ταιριάζει με τον μπακαλιάρα. Πάντως στα Επτάνησα, όπου και πρωτοκαθιερώθηκε, ονομάζεται αλιάδα, από την ιταλική λέξη alio, που σημαίνει σκόρδο.