Εάν υπήρχε ένα ψάρι που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «υπερ-τροφή», θα λέγαμε πως αυτό είναι ο σολομός και αυτό γιατί αποτελεί μια εξαιρετική πηγή υψηλής ποιότητας πρωτεΐνης.
Ο σολομός του Ατλαντικού ή απλά ο σολομός είναι ένα ψάρι μετρίου μεγέθους που ανήκει στην οικογένεια των σολομονίδων. Το ψάρι αυτό συναντάται κυρίως σε κρύα νερά στον βόρειο Ατλαντικό ωκεανό και σε ποταμούς που εκβάλουν σε αυτόν, ενώ έχει εισαχθεί και στον βόρειο Ειρηνικό. Το μέγεθός του ποικίλει, καθώς ξεκινά από μερικά κιλά και φτάνει ακόμα και τα 55, ενώ το κόκκινο-ροζ χρώμα του οφείλεται στη χρωστική ουσία ασταξανθίνη. Ο σολομός εκτρέφεται, όμως, και σε ιχθυοκαλλιέργειες, με κύριες χώρες παραγωγής τη Νορβηγία, τον Καναδά και τη Χιλή. Για την ιστορία, η εκτροφή του σολομού χρονολογείται από τον 19ο αιώνα, ενώ αποτελεί παραδοσιακό φαγητό της κουζίνας των Σκανδιναβικών χωρών και της Ρωσίας, ενώ στην καπνιστή εκδοχή του συναντάται πολύ και στη Σκωτία.
Πλούσιος σε ωμέγα-3 λιπαρά και όχι μόνο
Ο σολομός αποδεικνύεται εξαιρετικά ωφέλιμος στη διατροφή μας, καθώς έχει καρδιοπροστατευτική δράση και ευεργετικές ιδιότητες για το δέρμα, το ανοσοποιητικό και τον εγκέφαλο. Αποτελεί μία από τις καλύτερες πηγές ωμέγα-3 λιπαρών οξέων, τα οποία δημιουργούν μια φυσική ασπίδα προστασίας έναντι των εκφυλιστικών νοσημάτων. Αυτό το ξεχωριστό ψάρι είναι πλούσιο από βιταμίνες της ομάδας Β (κυρίως Β6 και Β12), βιταμίνη D, σελήνιο και φώσφορο. Πολύ σημαντικό είναι επίσης το γεγονός, πως ο σολομός είναι φτωχός σε θερμίδες και σε κορεσμένα λιπαρά οξέα και ότι δεν περιέχει καθόλου υδατάνθρακες και αλάτι.
Εδώ βρίσκεται και η απάντηση στο γιατί οι διαιτολόγοι τον προτείνουν συχνά στις δίαιτες. Πρόκειται για μια τροφή με υψηλή θρεπτική αξία, καθώς είναι ιδιαίτερα πλούσια στα «καλά» λιπαρά, τα οποία χρησιμοποιούνται ως φάρμακο για την ελάττωση της πηκτικότητας του αίματος, της χοληστερόλης (αύξηση της «καλής» HDL χοληστερόλης και μείωση της «κακής» LDL) και της πρόληψης των εγκεφαλικών επεισοδίων και των αρρυθμιών. Παράλληλα, βοηθά στη μείωση των συμπτωμάτων της κατάθλιψης, των προβλημάτων όρασης, της ψωρίασης, της νόσου Alzheimer, των προβλημάτων των αρθρώσεων και της οστεοπόρωση.
Η ανησυχία για τα βαρέα μέταλλα
Την ίδια ώρα ένα σημαντικό πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί, το οποίο λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις, είναι το γεγονός της συσσώρευσης βαρέων μετάλλων ιδιαίτερα στα μεγάλα ψάρια, λόγω της εκτεταμένης μόλυνσης των θαλασσών. Εξαιτίας της μόλυνσης, τοξικά συστατικά γίνονται μέρος της τροφής των ψαριών και επομένως όσο μεγαλύτερος είναι ο χρόνος ζωής τους, τόσο περισσότερο αυξάνονται οι πιθανότητες υψηλής συγκέντρωσης στο σώμα τους παθογόνων ουσιών όπως είναι τα βαρέα μέταλλα, επισημαίνει ο Δημήτρης Γρηγοράκης, ο κλινικός διαιτολόγος διατροφολόγος.
Τα βαρέα μέταλλα είναι χημικές ενώσεις που σε υψηλές συγκεντρώσεις είναι επικίνδυνα για τον οργανισμό. Ο υδράργυρος, για παράδειγμα, μπορεί να επιδράσει αρνητικά στο ανοσοποιητικό, καρδιαγγειακό και νευρικό σύστημα. Όσο πιο «μεγάλο» είναι το ψάρι (σολομός, τόνος, ξιφίας, μεγάλος κολιός, μεγάλο σκουμπρί) και όσο πιο «επιβαρυμένη» η τροφή του, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να συγκεντρώνει στις λιποαποθήκες του βαρέα μέταλλα, όπως είναι ο υδράργυρος. Υπό αυτή την έννοια τα μεγάλα ψάρια όπως είναι ο σολομός μπορούν, θεωρητικά, να γίνουν επιβλαβή, αν είναι επιβαρυμένα με βαρέα μέταλλα.
Οι μεγαλύτερες ποσότητες σολομού, που έρχονται στο πιάτο μας, προέρχονται από το εξωτερικό, με αμφίβολές συνθήκες διακίνησης και συντήρησης. Η πιο ασφαλής λύση επιλογής σολομού (προκειμένου μόνο να επωφεληθούμε από τα οφέλη του) είναι να επιλέξουμε να είναι προέλευσης εκτροφείων (κατά προτίμηση να είναι βιολογικός) με ελεγχόμενες συνθήκες διατροφής (οπωσδήποτε όχι ιχθυάλευρα) ή ακόμη καλύτερα ένα φρέσκο ελληνικό σολομό, που μπορεί να προέρχεται και από εκτροφείο. Μία δεύτερη λύση που προάγει την ασφάλεια του σολομού είναι η προσθήκη άφθονης ποσότητας λεμονιού, το οποίο λειτουργεί ως μικροβιοκτόνος και αντισηπτικός παράγοντας.
Ο σολομός στη μαγειρική
Όσο για το πώς θα τον απολαύσετε, βασιστείτε πάνω μας! Αρχικά, ξεπλένετε τον σολομό σε καθαρό νερό, έπειτα τον στεγνώνετε με ένα καθαρό πανί ή με χαρτί κουζίνας. Ελέγχετε με τα χέρια σας αν υπάρχουν κόκκαλα και τα αφαιρείτε με τσιμπιδάκι. Ας δούμε, τώρα, λοιπόν, πως μπορούμε να τον μαγειρέψουμε. Ξεκινάμε με τον κλασικό τρόπο, στον φούρνο. Τo ψήσιμο στο φούρνο, είναι ιδανικός τρόπος μαγειρέματος για το σολομό. Φυσικά, μπορείτε και στο τηγάνι. Ζεσταίνετε ένα αντικολλητικό τηγάνι σε δυνατή θερμοκρασία. Τέλος, ο πιο υγιεινός τρόπος μαγειρέματος είναι στον ατμό. Διατηρούνται όλες οι θρεπτικές ιδιότητες και γίνεται πολύ ελαφρύς.
Δείτε και τις παρακάτω συνταγές -που έχουμε φυσικά δοκιμάσει- και απολαύστε!
Σολομός στο πακέτο με λαχανικά και μυρωδικά
Μαριναρισμένος σολομός σε στιλ gravlax με μάραθο, κόλιανδρο και ούζο
Σολομός σε κρούστα από βρώμη και βότανα
Σολομός ψημένος με γλάσο μουστάρδας και σερβιρισμένος με τηγανίτες πατάτας
