Τα τελευταία χρόνια γίνεται λόγος από τους ειδικούς για έναν παράγοντα που έχει αποδειχτεί ότι είναι πολύ βασικός για την υγεία, το γλυκαιμικό δείκτη των τροφίμων. Πρόκειται για μια έννοια που σχετίζεται άμεσα με τους υδατάνθρακες και την επίδρασή τους στον οργανισμό μας ανάλογα με την ταχύτητα που αυτός τους απορροφά.
Τι είναι ο Γ.Δ (γλυκαιμικός δείκτης)
Όταν καταναλώνουμε τροφές που περιέχουν υδατάνθρακες αυξάνονται τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Αυτό όμως δεν συμβαίνει στον ίδιο βαθμό με όλες τις τροφές που ανήκουν στην κατηγορία αυτή. Σύντομα λοιπόν δημιουργήθηκε η ανάγκη αναζήτησης ενός τρόπου για να υπολογίζεται η ταχύτητα που οι υδατάνθρακες κάθε μορφής απορροφώνται από τον οργανισμό μας. Έτσι προέκυψε και η έννοια του γλυκαιμικού δείκτη (Γ.Δ).
Πρόκειται για μια μέθοδο βάσει της οποίας τα τρόφιμα που περιέχουν υδατάνθρακες κατατάσσονται σε μια κλίμακα από 0-100. Το κριτήριο με το οποίο γίνεται η κατάταξη είναι ο βαθμός αύξησης των επιπέδων σακχάρου στο αίμα μετά από ένα γεύμα.
| Ταξινόμηση | Γ.Δ |
| Χαμηλός Γ.Δ. | ≤55 |
| Μέτριος Γ.Δ. | 56-69 |
| Υψηλός Γ.Δ. | ≥70 |
Τρόφιμα με χαμηλό Γ.Δ.
Σύμφωνα με μελέτες, οι τροφές με χαμηλό Γ.Δ. βοηθούν σημαντικά στη βελτίωση των επιπέδων γλυκόζης και λιπιδίων. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι τροφές αυτές αφομοιώνονται με πιο αργό ρυθμό από τον οργανισμό και τα επίπεδα του σακχάρου και της ινσουλίνης στο αίμα αυξάνονται σταδιακά και όχι απότομα. Αποτέλεσμα αυτής της διαδικασίας είναι και η απώλεια βάρους αφού η εμφάνιση της πείνας καθυστερεί, οπότε το αίσθημα της χόρτασης (κορεσμού) έχει μεγαλύτερη διάρκεια. Αξίζει εδώ να συμπληρώσουμε ότι μια από τις σημαντικότερες ιδιότητες της ινσουλίνης, εκτός το να ελέγχει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, είναι και το ότι βοηθά στη διαδικασία αποθήκευσης λίπους.
Ενδεικτικά αναφέρουμε μερικά τρόφιμα με μεσαίο-χαμηλό Γ.Δ. όπως ζυμαρικά, πολύσπορο ψωμί, ρύζι μπασμάτι, βρόμη, όσπρια, φρούτα και μη αμυλούχα λαχανικά. Όσο πιο ακατέργαστο είναι ένα τρόφιμο που περιέχει υδατάνθρακες, τόσο πιο αργά αυξάνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μας.
Τρόφιμα με υψηλό Γ.Δ
Οι τροφές με υψηλό γλυκαιμικό δείκτη λειτουργούν με τρόπο αντίθετο από αυτόν που προαναφέραμε. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τρόφιμα που έχουν υποστεί επεξεργασία, ώριμα φρούτα καθώς και τρόφιμα με μικρή περιεκτικότητα φυτικών ινών.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα τροφών με υψηλό Γ.Δ. είναι το άσπρο ψωμί, τα ώριμα φρούτα (ειδικότερα καρπούζι, πεπόνι και μπανάνα) η ζάχαρη, το μέλι κ.ά.
Το επίπεδο του Γ.Δ στις τροφές σαφώς λοιπόν εξαρτάται άμεσα από το βαθμό και τον τρόπο επεξεργασίας τους, τον τύπο του σακχάρου που περιέχουν καθώς και από το πόσο ώριμες είναι όταν μιλάμε για φρούτα.
Αντιθέσεις…
Ο οργανισμός μας λειτουργεί με «αλυσιδωτές αντιδράσεις» και κάθε συστατικό που προσλαμβάνει αλληλεπιδρά με τα υπόλοιπα και τον επηρεάζει με πολλούς τρόπους. Εξάλλου, συνήθως καταναλώνουμε τροφές συνδυαστικά και όχι μεμονωμένα προκειμένου στα γεύματά μας να υπάρχει μια ισορροπία. Η γενική σύσταση ενός γεύματος είναι παράγοντας εξίσου σημαντικός και καθοριστικός για την τιμή του Γ.Δ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το λίπος που επιβραδύνει τη διαδικασία της πέψης. Γι’ αυτό π.χ. τα πατατάκια έχουν χαμηλότερο Γ.Δ. από τις βραστές πατάτες.
Στην κατηγορία των τροφών με υψηλό Γ.Δ. ανήκουν και κάποιες τροφές πλούσιες σε βιταμίνες, όπως είναι το καρπούζι. Θα πρέπει όμως να καταναλώσετε μεγάλη ποσότητα για να υπάρξει αρνητική επίδραση στον οργανισμό σας.
Επομένως, αν θέλετε να έχετε τις απαιτούμενες ισορροπίες στη διατροφή σας, καλό θα είναι να μην επικεντρώνεστε σε μεμονωμένα διατροφικά στοιχεία ή αποκλειστικά στο Γ.Δ. Όλα λειτουργούν πάντα συνδυαστικά και βάσει ποσοτήτων.
