«Αγάπη» ονομάζουν μέχρι σήμερα στην Τήνο τα μεγάλα κοινά τραπέζια με φαγητό που συνήθως γίνονται σε στεγασμένους χώρους πλάι σε μονές ή εκκλησίες. Ένα διόλου τυχαίο όνομα, αφού στόχος τους είναι να βρεθούν μαζί, να συνομιλήσουν, να μοιραστούν αγάπη οι συνδαιτυμόνες, με συνδετικό κρίκο το φαγητό. Μεγάλα, μακριά τραπέζια, ανοιχτοί χώροι, χαλαρά σώματα και φαγητά σε πιατέλες. Όλες στο κέντρο, όλα για όλους, σε ολοήμερες ιεροτελεστίες που περνούν από γενιά σε γενιά. Κοινοί συντελεστές, η καλή διάθεση, η ολοσχερής παράδοση στο πνεύμα της παρέας, η εξ ορισμού πρόθεση για γλέντι μακρόσυρτο.

Η έννοια της κοινότητας

Πιο πολύ από οπουδήποτε αλλού στον πλανήτη, το κοινό τραπέζι της οικογένειας, της κοινότητας, δοξάζεται στην Ελλάδα. Εδώ δεν ισχύει η ατομικότητα. Οι πάντες συνεισφέρουν με τον τρόπο τους για την πραγματοποίηση του γεύματος, από την προετοιμασία και το στρώσιμο του τραπεζιού μέχρι τα τελικά μαζέματα και το καθάρισμα. Σε αυτό το πλαίσιο, όπου τα προσωπικά όρια είναι δυσδιάκριτα και κοινό ζητούμενο είναι –στην ουσία– περισσότερο η καλή παρέα και λιγότερο το φαγητό, το κοινό τραπέζι βρίσκει το ουσιαστικό του νόημα. Κοινή πρακτική από τους αρχαίους χρόνους, το συναντάμε ήδη στα συμπόσια της Αθήνας –ακόμη και αν αντί τραπέζης χρησιμοποιούσαν ανάκλιντρα– με άγνωστους κάποιες φορές μεταξύ τους συνδαιτυμόνες να μοιράζονται φαγητό και φιλοσοφικές συζητήσεις.

Η ίδια λογική περνάει στους Ρωμαϊκούς Χρόνους και το Βυζάντιο, με τα στρογγυλά τραπέζια των ιδιωτικών συμποσίων και τις μακρόστενες τάβλες των λαϊκών καπηλειών.  Έπειτα από την απουσία δημόσιων κοινών συνευρέσεων τα χρόνια της Τουρκοκρατίας, περνάμε στη σύγχρονη εποχή με τα μεγάλα τραπέζια όχι μόνο των συσσιτίων, αλλά και των λαϊκών μαγέρικων, μια πρακτική που σταδιακά εξαφανίζεται. Χρειάζεται τελικά μια πανδημία για να μας υπενθυμίσει την ανάγκη ύπαρξης μιας κοινότητας και να δημιουργηθούν ξανά κοινόχρηστα, δημόσια τραπέζια σε χώρους εστίασης.

Η ανάγκη της κοινότητας που χάθηκε στον δρόμο της οικονομικής ευμάρειας επανέκαμψε δριμύτερη μετά τον κοινωνικό αποκλεισμό των lockdown της πανδημίας

Κοινά τραπέζια και μόδα

Pop up γεύματα που ανακοινώνονται στα κοινωνικά δίκτυα, εκδρομές με μαγειρέματα στη φύση όπου δηλώνεις συμμετοχή, εστιατόρια με μεγάλα, κοινά τραπέζια, κουζίνες ανοιχτές με μεγάλους πάγκους φαγητού μπροστά τους, τραπέζια του σεφ, μικροσκοπικοί χώροι με κολλητές καρέκλες και ελάχιστες επιφάνειες. Οι άνθρωποι δεν μοιράζονται πλέον τις γαστρονομικές τους εμπειρίες μόνο με καλούς φίλους, αλλά και, συνειδητά, με απόλυτα άγνωστους. Ο κόσμος της γαστρονομίας, επαγγελματίες και πελάτες, δείχνει επιτέλους να κατανοεί ότι μια εμπειρία δεν πρέπει απαραίτητα να μοιράζεται με άτομα που γνωρίζουμε. Η ανάγκη για συντροφικότητα και διαπροσωπικές σχέσεις ήταν πάντα πρωταρχική στη ζωή μας. Πάντα συναντιόμασταν με την οικογένεια και τους φίλους για να μοιραστούμε ένα γεύμα. Αυτό ισχύει και σήμερα, με το ρόλο της παρέας ή της οικογένειας να αναλαμβάνουν άγνωστοί μας, όπου αυτό δεν είναι δυνατόν

Φαγητό, η κόλλα της κοινωνίας

Η ευτυχία είναι το μόνο πράγμα που πολλαπλασιάζεται όταν το μοιράζεσαι και ο σεφ Ferran Adria βασίζεται σε αυτό όταν διαπιστώνει πως: «Το μεγαλύτερο κοινωνικό δίκτυο είναι το φαγητό, όχι το Facebook». Ωστόσο, εκτός από την ανάγκη της αλληλεπίδρασης μεταξύ των πελατών, που μας άφησε ως «δώρο» η απομόνωση της πανδημίας, επωφελούνται και οι ιδιοκτήτες των εστιατορίων από τα κοινόχρηστα τραπέζια, καθώς αυξάνουν τη χωρητικότητα χωρίς πρόσθετο προσωπικό και έξοδα. Ακόμη, το γεγονός ότι οι χρόνοι αναμονής στα εστιατόρια με κοινά τραπέζια τείνουν να είναι μικρότεροι δείχνει να γίνεται αποδεκτό με ανακούφιση, αν όχι με ευχαρίστηση, από τους επισκέπτες τους. Ας πούμε λοιπόν ότι πρόκειται για μια αισιόδοξη για όλους εξέλιξη. Το μέλλον θα δείξει.