Έχετε παρατηρήσει ότι σε ορισμένα πολυσύχναστα εστιατόρια ή σε χώρους με δυνατή μουσική δεν έχετε την ίδια όρεξη για φαγητό; Μήπως όταν το περιβάλλον είναι ήσυχο και χαλαρό, απολαμβάνετε πιο πολύ το φαγητό και τρώτε περισσότερο;
Σκεφτείτε το εξής: βρίσκεστε σε ένα εστιατόριο γεμάτο με κόσμο, με πολλή φασαρία και μουσική στη διαπασών και ο σερβιτόρος σας φέρνει ένα πιάτο με ζεστές, τραγανές τηγανητές πατάτες. Σε ένα τόσο θορυβώδες περιβάλλον, η προσοχή μας αποσπάται και η γνωστική μας επεξεργασία υπερφορτώνεται από τον θόρυβο. Αυτή η υπερφόρτωση της πληροφορίας μπορεί να μας οδηγήσει να σκεφτούμε τις αρνητικές συνέπειες της κατανάλωσης, δηλαδή πώς θα αισθανθούμε «αργότερα» και πώς θα επηρεαστεί η υγεία μας, αν παχαίνει, αν θα βαρύνουμε και δεν θα μπορούμε να κοιμηθούμε και άλλα σχετικά. Αν, όμως, βρισκόμασταν σε ήρεμο χώρο, πιθανότατα θα εστιάζαμε στην απόλαυση της γεύσης, παρασυρόμενοι από την εμφάνιση και τη μυρωδιά του φαγητού.
Ίσως ακούγεται υπερβολικό, όμως υπάρχει μια λογική εξήγηση
Μια ενδιαφέρουσα μελέτη νευρογαστρονομίας με τίτλο: Ορθές αποφάσεις: Ο συνδυασμένος ρόλος του περιβαλλοντικού θορύβου και της γνωστικής ρύθμισης στη νευροφυσιολογία της επιθυμίας για φαγητό (Sound Decisions: The Combined Role of Ambient Noise and Cognitive Regulation on the Neurophysiology of Food Cravings) που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Frontiers in Neuroscience» το 2022, διερεύνησε την επίδραση της έντασης του θορύβου που έχει το περιβάλλον σε συγκεκριμένες διατροφικές επιθυμίες.
Στην έρευνα συμμετείχαν 37 άτομα που πέρασαν από ειδικές δοκιμασίες γνωστικής ρύθμισης «Regulation of Craving» (ROC), σε δύο διαφορετικές συνθήκες. Μία με ήπιο θόρυβο εστιατορίου 50 dB περίπου και μία με έντονο θόρυβο 70 dB. Κατά τη διάρκεια της δοκιμής, οι συμμετέχοντες εκτέθηκαν σε εικόνες τροφίμων υψηλής θερμιδικής αξίας, όπως τηγανητές πατάτες και χάμπουργκερ και κλήθηκαν να απαντήσουν εάν θα ήθελαν να τα καταναλώσουν «τώρα» ή «αργότερα» σκεπτόμενοι τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της κατανάλωση.
Η επιστήμη απαντά: ο θόρυβος μειώνει την όρεξη
Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά καθώς οι συμμετέχοντες παρουσίασαν χαμηλότερη επιθυμία για κατανάλωση των ανθυγιεινών τροφών όταν βρίσκονταν σε θορυβώδες περιβάλλον. Ο έντονος θόρυβος φάνηκε να ενεργοποιεί τη σκέψη σχετικά με τις μελλοντικές συνέπειες της κατανάλωσης, μειώνοντας την παρορμητική αντίδραση προς άμεση ικανοποίηση. Αντίθετα, σε ήρεμο περιβάλλον, οι συμμετέχοντες ήταν πιο επιρρεπείς σε παρορμητικές επιθυμίες καθώς μπορούσαν να εστιάσουν στην άμεση ανταμοιβή της γεύσης.
Η εξήγηση για αυτό το φαινόμενο βρίσκεται στην επίδραση του θορύβου στον εγκέφαλό μας. Όταν το περιβάλλον έχει φασαρία, προκαλείται γνωστική υπερφόρτωση (too much information), η οποία ενισχύει την εστίασή μας σε μακροπρόθεσμες συνέπειες αντί για άμεσες απολαύσεις. Συνεπώς, ο θόρυβος μειώνει την πιθανότητα να ενδώσουμε σε τρόφιμα που προκαλούν ενοχές, όπως τα τηγανητά και τα γλυκά.
Στο εξής ξέρετε ότι αν θέλετε να μειώσετε τις παρορμητικές επιλογές φαγητού, μπορεί να σας βοηθήσει το να επιλέξετε ένα πιο θορυβώδες περιβάλλον για να γευματίσετε ή να βάλετε δυνατή μουσική στο σπίτι όταν έχετε επιθυμία για σνακ. Αρκεί να μην είναι ώρα κοινής ησυχίας.
