Θα φανταζόσταν ποτέ ότι υπάρχει ένα ολόκληρο μποστάνι με βρώσιμα λαχανικά στο κέντρο της Αθήνας; Όσο απίστευτο και αν ακούγεται, ο Κωνσταντίνος Ζαρμπής, CEO της Δακων Α.Ε., διατηρεί εδώ και 20 χρόνια σχεδόν έναν κήπο με οπωροκηπευτικά στην ταράτσα της έδρας της εταιρείας.
Η ιδέα του μποστανιού σε αστικό τοπίο και μάλιστα πάνω σε ταράτσα, μου κίνησε την παριέργεια και θέλησα να μάθω πώς προέκυψε και εντέλει πόσο εύκολο είναι για κάποιον στην πόλη να φτιάξει το δικό του μποστάνι. Έτσι, πριν από λίγο καιρό, μια συννεφιασμένη μέρα, επισκέφθηκα τον Κ. Ζαρμπής, μίλησα μαζί του και μου εξήγησε πώς συνέλαβε την ιδέα και πώς καταφέρνει και διατηρεί το μποστάνι τόσα χρόνια τώρα.
Πώς ξεκίνησαν όλα
Η ιδέα για το μποστάνι προέκυψε πριν από περίπου 20 χρόνια από την ανάγκη του Κωνσταντίνου να έχει τον καλύτερο δυνατό έλεγχο της τροφής που καταναλώνει. Από την άλλη, ο πατέρας του καλλιεργούσε μανιτάρια από τη δεκαετία του ’70 στο υπόγειο της εταιρείας, ενώ σε χώρες του εξωτερικού τότε ξεκινούσε η τάση των κήπων στις ταράτσες. Κάπως έτσι, συνέλαβε την ιδέα να φτιάξει το δικό του μποστάνι, με τη βοήθεια του πατέρα του και τη σύμφωνη γνώμη των ιδιοκτητών της εταιρείας στην οποία εργάζεται ως CEO. «Γνώριζα καλά το κτίριο, καθώς το είχε κατασκευάσει η εταιρεία μας, οπότε μου ήταν εύκολο να σχεδιάσω τα παρτέρια. Έπειτα επισκέφτηκα ένα εξειδικευμένο μαγαζί γεωργικών εφοδίων, όπου εργάζονται γεωπόνοι και μου έδωσαν κατευθύνσεις. Τα υπόλοιπα ήρθαν σιγά-σιγά και βάσει πειραματισμών».
Μια χρονιά προσέβαλε τις ντομάτες μου η Tuta, ένας κλασικός εχθρός του συγκεκριμένου φυτού. Βρήκα μια εταιρεία η οποία κάνει εκτροφή εντόμων που τρώνε τα αυγά της και το πρόβλημα λύθηκε.
Τι καλλιεργεί και πόσο αυτάρκης είναι
Ανεβαίνοντας στην ταράτσα βλέπεις στα πόδια σου όλη την Αθήνα, το βλέμμα σου φτάνει μέχρι Λυκαβηττό και στο βάθος φαίνεται η θάλασσα. Ωστόσο το μικρό θαύμα βρίσκεται μπροστά σου, στα παρτέρια που καλύπτουν μεγάλο τμήμα της. Είδαμε κάποιες πράσινες -ακόμη- ντομάτες, μικρά κολοκυθάκια, αγγουράκια, φρέσκα κρεμμυδάκια, αλλά και τα τελευταία λάχανα του χειμώνα. Υπάρχει και ένα μικρό θερμοκήπιο που το χρησιμοποιεί ενίοτε για να έχει μεγαλύτερη παραγωγή. «Όταν τελειώνει μια περίοδος, το ξεπατώνεις το “χωράφι”, καθώς τα φυτά έχουν απορροφήσει όλα τα θρεπτικά συστατικά του και χρειάζεται να ανανεωθεί το χώμα, να προστεθούν νέα μαζί με ιχνοστοιχεία, για να φυτευτούν στη συνέχεια άλλα οπωροκηπευτικά».
Στόχος του Κωνσταντίνου είναι να καλύπτει ένα ποσοστό των αναγκών του σε λαχανικά από το μποστάνι. Εννοείται ότι δεν μπορεί να είναι απολύτως αυτάρκης, αλλά επειδή τα παρτέρια είναι μεγάλα, ανά περιόδους υπάρχει περίσσευμα παραγωγής, οπότε μέρος της συγκομιδής το μοιράζει σε εργαζομένους της εταιρείας και σε φίλους. Τα υπόλοιπα τα διατηρεί με διάφορους τρόπους: τα μετατρέπει σε τουρσιά, τα αποξηραίνει ή τα αποθηκεύει στην κατάψυξη.
Μόνο οι μελιτζάνες επιβιώνουν εδώ τον Αύγουστο
Όπως μου ανέφερε ο ίδιος, αν θέλεις να φτιάξεις ένα μποστάνι καθαρά απαλλαγμένο από χημεία, πρέπει να είσαι προετοιμασμένος ότι μπορεί να χάσεις μέρος της παραγωγής σου από ζιζάνια, αρρώστιες ή καιρικές συνθήκες, όπως συμβαίνει και με τις καλλιέργειες των αγροτών. «Παράλληλα, επειδή βρισκόμαστε
αρκετά ψηλά, τα φυτά είναι εκτεθειμένα σε όλα τα καιρικά φαινόμενα και δεν είναι προστατευμένα, οπότε μπορεί να καταστραφούν από το κρύο, ένα χαλάζι ή τον υπερβολικό αέρα. Το χειρότερό τους είναι η πολλή ζέστη του Αυγούστου που καίει σχεδόν τα πάντα. Μόνο οι μελιτζάνες επιβιώνουν λίγο πολύ τον Αύγουστο», εξηγεί.
Στέλνω μία φορά τον χρόνο για έλεγχο ενδεικτικά κάποια φυτά στο Χημείο για να δω αν έχουν απορροφήσει κάτι από την ατμόσφαιρα.
Φροντίδα, χρόνος και επιμονή
Σε πολλές στιγμές της κουβέντας μας ο Κωνσταντίνος μού μίλησε για πειραματισμούς. Ένα μποστάνι χτίζεται βήμα-βήμα. Δοκιμάζεις τι «σηκώνει» η περιοχή σου. Για παράδειγμα, δεν κατάφερε ποτέ να ευδοκιμήσει εδώ το σπανάκι, όπως μου είπε, όσες φορές και να προσπάθησε. Αντίθετα, όπως μου ανέφερε, σε ένα μικρό μποστάνι σε μια αυλή στην ευρύτερη περιοχή των Αμπελοκήπων φυτρώνουν μπανάνες! Αυτοί οι πειραματισμοί απαιτούν υπομονή, επιμονή και χαλαρή διάθεση.
Μετά την κρίση, από το 2017, όπου υπάρχει μεγάλη άνθηση στον χώρο της οικοδομής, ο ελεύθερος χρόνος του είναι πολύ περιορισμένος. Οπότε αυτή τη στιγμή τη φροντίδα του μποστανιού την έχει αναθέσει σε έναν κηπουρό και ο Κωνσταντίνος απλώς επιβλέπει. Και απολαμβάνει τους καρπούς, βέβαια.
Τα 5 βήματα για να φτιάξει κάποιος το δικό του μποστάνι στην πόλη
Ήταν αναμενόμενο να του ζητήσω να μου δώσει συμβουλές για το πώς μπορεί να φτιάξει κάποιος το δικό του μποστάνι στον κήπο ή το μπαλκόνι του. Μου έδωσε 5 χρήσιμες συμβουλές που παραθέτω παρακάτω:
1. Ερώτηση των ειδικών
Το πρώτο βήμα είναι να πάμε σε ένα εξειδικευμένο μαγαζί με γεωργιακά εφόδια. Εκεί διά νόμου εργάζονται γεωπόνοι, οπότε μπορείτε να τους περιγράψετε τον χώρο σας και τις ανάγκες σας και να σας δώσουν τις πρώτες κατευθύνσεις. Σε περιπτώσεις που θέλετε να φτιάξετε ένα μεγάλο μποστάνι σε ταράτσα, καλό είναι να ρωτήσετε και τη γνώμη κάποιου μηχανικού όσον αφορά τη στατικότητα του κτιρίου.
2. Πειραματισμοί
Προχωράμε βήμα-βήμα και ρωτώντας ειδικούς είτε γνωστούς που έχουν ήδη μποστάνι. Μπορείτε να φυτέψετε ό,τι θέλετε, αλλά να είστε έτοιμοι ότι κάποια λαχανικά δεν θα πιάσουν ποτέ στον δικό σας κήπο. Επομένως, η δραστηριότητα απαιτεί χρόνο, υπομονή και επιμονή, μέχρι να αποδώσει.
3. Το χώμα και τα παρτέρια
Ανάλογα με τον χώρο που έχετε μπορείτε να φτιάξετε είτε παρτέρια είτε και ζαρντινιέρες με φυτά. Για να μην έχει πολύ βάρος για το κτίριο, είναι σημαντικό να αναμείξετε το χώμα με περλίτη και κοπριά, αλλά και άλλα θρεπτικά συστατικά, ώστε να φτιάξετε ένα μείγμα που θα βοηθήσει τα φυτά να αναπτυχθούν.
4. Το νερό
Ανάλογα με τον χώρο σας πρέπει να φροντίσετε να επιλέξετε τον τρόπο που θα ποτίζονται τα φυτά σας. Αν επιλέξετε μόνο μυρωδικά, τότε έχουν λίγες απαιτήσεις σε πότισμα, αν πάλι θέλετε οπωροκηπευτικά, τότε θα πρέπει να είστε έτοιμοι αν βρείτε τρόπους να εξασφαλίσετε τις ανάλογες ποσότητες σε νερό.
5. Η προστασία των φυτών
Ένα μποστάνι είναι σίγουρα εκτεθειμένο στις εξωτερικές θερμοκρασίες αλλά και στις επιθέσεις από ζιζάνια. Ανάλογα με τις συνθήκες, θα πρέπει να βρείτε λύσεις να προστατεύσετε τα φυτά σας, είτε μέσω χημικών είτε -καλύτερα- μέσω βιολογικών σκευασμάτων, ρισκάροντας πάντα να χάσετε την παραγωγή σας.
Τελικά κοστίζει λιγότερο από το να αγοράζεις λαχανικά;
Αν κάποιος νομίζει ότι ένα μποστάνι έχει πολύ χαμηλότερο κόστος από το να προμηθεύεται τα λαχανικά από τη λαϊκή και το σούπερ μάρκετ, κάνει λάθος. Ο Κωνσταντίνος ανέφερε ότι το κόστος ενδέχεται να είναι και μεγαλύτερο, καθώς χρειάζεται μεγάλη φροντίδα, εξοπλισμό, πολύ νερό… Οταν, όμως, σερβίρεις είτε σε σένα είτε στους φίλους σου λαχανικά από τη δική σου παραγωγή, αυτό έχει άλλη αξία…
«Το ευχαριστιέσαι όταν τρως κάτι και είναι δικό σου, είτε το τρως μόνος σου είτε το προσφέρεις και λες “αυτό είναι από τον κήπο μας”».
Φωτογραφίες και βίντεο: Πέτρος Σοφικίτης
