Στη σκιά των εκτεταμένων καταστροφών που άφησαν πίσω τους οι πρόσφατες φονικές πυρκαγιές στο βορειοανατολικό άκρο της Ελλάδας, ο Θανάσης Πολυζωϊδης με το υψηλής διατροφικής αξίας ταχίνι του από ντόπιο βιολογικό σπόρο σουσαμιού Έβρου, υπενθυμίζει ότι η Παραμεθόριος – αν και λαβωμένη- είναι αδύνατον να χάσει τη θέση και τη δυναμική της στις ξένες αλλά και στις ελληνικές αγορές.
Με σπουδές στη γεωπονία και στη διασφάλιση ποιότητας τροφίμων και με μια προσωπική πορεία που μας πηγαίνει πίσω στις τοπικές παραδόσεις και στους διατροφικούς θησαυρούς της θρακιώτικης γης, ο κ. Πολυζωίδης ταξιδεύει το 100% ελληνικό ταχίνι Σάμυθος από τα λοφώδη κτήματά του στα Βρυσικά Διδυμοτείχου στα ράφια των πιο «ψαγμένων» delicatessen του κόσμου.
«Όλα ξεκίνησαν από μια αγανάκτηση» μου εξομολογείται. «Είχα κουραστεί να ακούω ότι ο τόπος μας δεν παράγει κάτι ξεχωριστό, όπως κάνουν οι άλλες αγροτικές περιοχές της Ελλάδας και έτσι αποφάσισα να αλλάξω τα δεδομένα και να επενδύσω σε μια παράδοση ετών που μεγαλώνει από παλιά μαζί με τις ρίζες των παππούδων μου».
Έτσι, λοιπόν, από το 2017, χρονιά κατά την οποία η Σάμυθος μπήκε σε τροχιά επιχειρηματικής λειτουργίας, και εφ’ όσον είχε μεσολαβήσει μια δεκαετής προετοιμασία εντατικών ερευνών και ταξιδιών (έφτασαν μέχρι την μακρινή Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα για να μελετήσουν την τεχνογνωσία) τα γυάλινα βαζάκια του Θανάση Πολυζωϊδη ξεκίνησαν να γράφουν τη δική τους ιστορία, σε πολλές γωνιές της Ελλάδας αλλά και του Εξωτερικού (σε 120 σημεία συνολικά): από την Κρήτη και την Πελοπόννησο μέχρι την Αγγλία, τη Γερμανία, την Ισπανία, τις Σκανδιναβικές χώρες (στην Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα, είναι το μοναδικό ταχίνι από ωμό, άψητο σουσάμι) και την Αμερική.
Σήμερα και με το πέρασμα των χρόνων, ολοένα και περισσότεροι μνημονεύουν τον κόπο της οικογένειας Πολυζωίδη και εντάσσουν τα προϊόντα της Σάμυθος στο καθημερινό ωμοφαγικό τους διατροφολόγιο: βιολογικό ταχίνι ολικής άλεσης, ψυχρής έκθλιψης, με ωμό μέλι και βιολογικά μπαχαρικά, ακόμα και ταχίνι με μαύρο σκόρδο που όπως μαθαίνω πηγαίνει εξαιρετικά σε πωλήσεις σε Αγγλία και Ισπανία. Μάλιστα, αυτή την περίοδο σχεδιάζεται το λανσάρισμα στην Αμερικανική αγορά ενός καινοτόμου προϊόντος: ταχίνι από φύτρους το οποίο, όπως μου εξηγεί ο κ. Πολυζωϊδης, φέρει διπλάσια και τριπλάσια ποσοστά σιδήρου και ασβεστίου από τα κοινά βιολογικά ταχίνια. Και το σημαντικότερο απ’ όλα: αυτά τα στοιχεία είναι έτσι επεξεργασμένα στο συγκεκριμένο προϊόν που είναι απόλυτα αφομοιώσιμα από τον ανθρώπινο οργανισμό. «Μας ενδιαφέρει να εκπαιδεύσουμε τον καταναλωτή στη φιλοσοφία του ουκ εν το πολλώ τω ευ. Δε χρειαζόμαστε πολύ τροφή αλλά λίγη και ποιοτική με όσο το δυνατόν περισσότερα θρεπτικά συστατικά τα οποία όμως να μπορούν να αφομοιωθούν από τον οργανισμό μας» μου λέει.
Οι απαιτήσεις της σποράς και η χρονοβόρα συγκομιδή
«Το σουσάμι είναι ένας ταπεινός σπόρος που απαιτεί πολύ λίγα πράγματα καλλιεργητικά» παρατηρεί ο κ. Πολυζωϊδης. «Μολαταύτα, το στάδιο της συγκομιδής» επισημαίνει «συνοδεύεται από μια διαδικασία αρκετά χρονοβόρα και κοστοβόρα, καθώς συνιστά την απασχόληση πολλών εργατικών χεριών που ειδικά στην επαρχία που ερημώνει από κόσμο, αυτό φέρνει δυσκολίες και απορρυθμίζει την κατάσταση».
Η συγκομιδή, ξεκινά περί τα τέλη του καλοκαιριού και φτάνει μέχρι αρχές με μέσα Σεπτεμβρίου, ανάλογα με τις προθέσεις του καιρού. «Εχθρός του σουσαμιού» άλλωστε όπως που επισημαίνει ο κ. Πολυζωϊδης «είναι οι εκτός εποχής βροχοπτώσεις, οι μη αναμενόμενες αλλά και εκείνες που συνοδεύονται από πολλά κυβικά νερού. Ειδικά αν σημειωθούν κοντά στην περίοδο του μαζέματος του καρπού, η καταστροφή μπορεί να είναι ολική» .
Εν τω μεταξύ, μπορεί μεν ο αστάθμητος παράγοντας του καιρού να δημιουργεί μια σχετική ανησυχία, ωστόσο δεν είναι αυτή η μόνη πρόκληση με την οποία έρχεται αντιμέτωπος ο καλλιεργητής. «Αν και το σουσάμι είναι μία καλλιέργεια με κορυφαία οργανοληπτικά χαρακτηριστικά» μου λέει «εμφανίζει ένα βασικό μειονέκτημα: η ωρίμανσή του είναι ανομοιόμορφη και επομένως όταν η καλλιέργεια φτάσει σε ένα συγκεκριμένο στάδιο ωρίμανσης, πρέπει να μαζέψουμε τους καρπούς με τα χέρια, γι’ αυτό και αρκετές φορές χρειάζεται να μπούμε στο χωράφι δύο και τρεις φορές μέχρι να ολοκληρωθεί η συλλογή που διαρκεί περίπου 10 ημέρες. Επίσης για να πάρουμε όλους τους καρπούς, πρέπει το φυτό να βγει από το χώμα μαζί με τη ρίζα του, καθώς μη ξεχνάμε ότι οι σπόροι στη περίπτωση του σουσαμιού, συνεχίζουν να ωριμάζουν πάνω στο φυτό για τις επόμενες 15-20 ημέρες».
Από την άλλη, η σπορά γίνεται από τα μέσα Μαΐου και μετά, αρκεί όπως μου εξηγεί και ο κ. Πολυζωίδης «να έχει επικρατήσει το προηγούμενο διάστημα ζέστη, η θερμοκρασία δηλαδή του εδάφους να έχει φτάσει στους 12-15 βαθμούς Κελσίου». Η προέλευση του σπόρου, μαθαίνω, είναι από τη ζώνη της Νότιας Αιγύπτου και του βόρειου Σουδάν, οπότε εκεί οι χαμηλότερες θερμοκρασίες εδάφους δεν πέφτουν ποτέ κάτω από τους 10-12 βαθμούς Κελσίου. «Αν κάνει κρύο, καθυστερεί το φύτρωμα και ως εκ τούτου κινδυνεύει να σαπίσει ο σπόρος» μου λέει.
Στόχος, η μείωση του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος
«Θέλουμε να γίνουμε 100% φιλικοί προς το περιβάλλον, να μειώσουμε το περιβαλλοντικό μας αποτύπωμα. Κάτι τέτοιο στο Εξωτερικό αναγνωρίζεται και επιβραβεύεται» μου λέει ο κ. Πολυζωϊδης. Πώς προσπαθεί να το καταφέρει; «Ως επιχείρηση» μου εξηγεί «διαθέτουμε ένα μεγάλο φωτοβολταϊκό πάρκο και πλέον έχουμε μπει σε πρόγραμμα κατά το οποίο η κατανάλωση του ρεύματός μας να παράγεται από δικά μας φωτοβολταϊκά. Επίσης, τα υλικά που χρησιμοποιούμε είναι κατά 85% ανακυκλώσιμα, ενώ και στις καλλιέργειές μας, που εκτείνονται σε ένα εμβαδόν 450 στρεμμάτων, κάνουμε όσο το δυνατόν λιγότερη χρήση χημικών φαρμάκων, τα οποία αν και χαρακτηρίζονται κατάλληλα για βιολογικές καλλιέργειες, εμείς προτιμάμε να τα αποφεύγουμε».
Info
www.samythos.gr
