Πώς η έκτη γενιά της οικογένειας ελαιοπαραγωγών The Governor, ανέσυρε το κερκυραϊκό ελαιόλαδο από την αφάνεια, μετατρέποντάς το στο success story της ελληνικής παραγωγής εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου
Δεν είναι μόνο η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά, η κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα και ο συνδυασμός αρχοντιάς, μεγαλοπρέπειας και γραφικότητας της Παλιάς Πόλης που κάνουν την Κέρκυρα τόσο ξεχωριστή, αλλά και η ευλογημένη της φύση, η οργιώδης βλάστηση που καλύπτει όλο το νησί και φτάνει στις εντυπωσιακές παραλίες της, αγκαλιάζοντας το ζωηρόχρωμο μπλε του Ιονίου. Απ΄άκρη σ΄άκρη στο νησί με τα ψηλόλιγνα κυπαρίσσια, τα μυρωδάτα κουμ κουάτ και τα άφθονα οπωροφόρα, ανάμεσα σε λόφους που μοσχοβολούν φασκόμηλο, δεντρολίβανο και αρμύρα, απλώνεται σαν ασημοπράσινο χαλί ένας ελαιώνας διαφορετικός από τους υπόλοιπους της χώρας μας.
Οι ρίζες του απλώνονται σε βάθος αιώνων κι αυτής της μακαραίωνης ιστορίας του Κερκυραϊκού ελαιώνα, τα 4,5 εκατομμύρια δέντρα που τον απαρτίζουν, στέκουν ως αφηγητές, κι όχι απλά ως παραγωγοί καρπών. Με κορμούς στριφογυριστούς κι ανάγλυφους σαν φυσικά γλυπτά, συνθέτουν τοπία μνήμης και κουβαλούν μέσα τους τη διαδρομή της ποικιλίας Λιανολιά Κέρκυρας, μιας από τις αρχαιότερες και σπανιότερες του Ιονίου. Φτάνοντας δε, στο νότιο τμήμα του νησιού, στον απέραντο ελαιώνα γύρω από το χωριό Άγιος Ματθαίος – «στον Άι Μαθιό» όπως θ΄ακούσετε να το αποκαλούν οι ντόπιοι-, μια οικογένεια ελαιοπαραγωγών με τη δική της σημαντική ιστορία, ήρθε να παντρέψει την παράδοση με την τεχνογνωσία και την επιστημονική έρευνα, συστήνοντάς μας το The Governor, ένα εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο που αποσπά το ένα μετά το άλλο βραβεία και διακρίσεις.
Ένα στοίχημα που έμοιαζε σχεδόν χαμένο και ένα όραμα που εξελίχθηκε σε τέχνη
Αν και τόσο εκτεταμένος ο κερκυραϊκός ελαιώνας, παρότι μοναδική η ποικιλία Λιανολιά -που παίρνει το όνομά της από το μικρό μέγεθος των καρπών-, 15 χρόνια πριν, ήρθε αντιμέτωπος με ένα σοβαρό υπαρξιακό ζήτημα, καθώς απ΄τη μια θεωρούνταν ότι εκπροσωπεί την επιτομή των προβλημάτων του ελληνικού ελαιολάδου, απ΄την άλλη το 2010 το ποσοστό εγκατάλειψής του άγγιζε το 70%, ενώ δεν έλειπαν και οι περιπτώσεις παράνομης εκμετάλλευσης για ξυλεία. Κι ενώ η μικρής κλίμακας, χύμα παραγωγή προωθούνταν κυρίως σε εξαγωγές, ήρθε η έκτη γενιά της οικογένειας ελαιοπαραγωγών Δαφνή, τα αδέρφια Σπύρος και Γιώργος, με την απόφαση όχι απλά να συνεχίσουν την παράδοση του πατέρα τους με τρόπο που συνδυάζει την παλιά σοφία με τη σύγχρονη γνώση, αλλά και να αντιστρέψουν τη μέχρι τότε λανθασμένη νοοτροπία και θεώρηση των πραγμάτων.
Κι εκεί που πραγματικά φαινόταν να έχει χαθεί η προοπτική αναγέννησης του κερκυραϊκού ελαιώνα, το υπαρξιακό ζήτημα και τη φθίνουσα πορεία του ανέστρεψε η ίδια η ποικιλία της Λιανολιάς, η ταυτοποίησή της και ως επακόλουθο η επανατοποθέτησή της καταρχήν στον ελληνικό κι έπειτα στον διεθνή ελαιουργικό χάρτη. Όπως τονίζει ο Σπύρος Δαφνής που μαζί με τον αδερφό του βρίσκονται πίσω από την ετικέτα του The Governor, «Θέλαμε να αποδείξουμε ότι η Κέρκυρα μπορεί να δώσει ένα ελαιόλαδο παγκόσμιας κλάσης, χωρίς να χάσει την ταυτότητά της», γι΄αυτό και όταν οι υπόλοιποι παραγωγοί αναζητούσαν ποσότητες εκείνοι στράφηκαν στην ποιότητα.
Αφετηρία τους αποτέλεσε η επιστημονική διαπίστωση ότι η πάλαι ποτέ θεωρούμενη χειρότερη ελληνική ποικιλία καρπών ελιάς, διαθέτει το χαρακτηριστικό της ασυνήθιστα υψηλής περιεκτικότητας σε φαινόλες, τα υπερπολύτιμα αντιοξειδωτικά και αντιφλεγμονώδη συστατικά του ελαιολάδου. Η δε φιλοσοφία τους βασίζεται στην πρώιμη συγκομιδή και στην ψυχρή έκθλιψη, σε θερμοκρασίες που δεν υπερβαίνουν τους 20 °C, ώστε να διατηρούνται αναλλοίωτες αυτές οι τόσο ευεργετικές πολυφαινόλες. Το αποτέλεσμα είναι ένα ελαιόλαδο έντονα φρουτώδες, με πιπεράτο τελείωμα και νότες από φρεσκοκομμένα χόρτα, βότανα και ξηρούς καρπούς, το οποίο πηγαίνοντας κόντρα σε όλα τα προγνωστικά, έχει διακριθεί διεθνώς για την εξαιρετική του ποιότητα και τις αντιοξειδωτικές του ιδιότητες – αρκεί να αναφερθεί ότι η φετινή χρονιά σηματοδότησε τη 10η παρουσία στα Olivia Awards, στα οποία από το πρώτο κιόλας έτος απέσπασαν το χρυσό βραβείο συγκέντρωσης σε πολυφαινόλες.
Η οικογένεια Δαφνή που ξεκίνησε με 2.000 ιδιόκτητα ελαιόδεντρα και πλέον συνεργάζεται με 150 εκπαιδευμένους από την ίδια ελαιοπαραγωγούς στην Κέρκυρα, και που βλέπει το The Governor από την πρώτη τοποθέτησή του στο ράφι των περίφημων Food Halls του Harrods να εξάγεται πλέον σε 25 χώρες, έχει κάθε λόγο να αισθάνεται δικαιωμένη: το πάντρεμα των αξιών και της άυλης κληρονομιάς της κερκυραϊκής παράδοσης -του χθες- με την τεχνολογική καινοτομία για βελτιστοποίηση της συνέργειας με τη φύση -το σήμερα- και με την επιστημονική έρευνα που εκπροσωπεί το μέλλον, έχει σαν αποτέλεσμα το The Governor να μην αποτελεί απλώς ένα προϊόν, αλλά μια γευστική αφήγηση για την ίδια την ψυχή της Κέρκυρας.
Η εμπειρία της επίσκεψης – από τον αρχαίο ελαιώνα στο κομψό μπουκάλι
Η επίσκεψη στο ελαιουργείο της οικογένειας, γνωστό και ως Olive Fabrica είναι ένα μάθημα στο θαύμα που δημιουργείται όταν η γη και τα δώρα της υπηρετούνται με αφοσίωση και σεβασμό και στο πως ένα όραμα μπορεί ανθίσει με οδηγό το μεράκι και το πάθος. Διαρθρωμένη σε ενότητες, η εμπειρία ελαιογνωσίας που εξελίσσεται λίγο έξω από τον Άγιο Ματθαίο, όχι μόνο μας μυεί στα μυστικά και την απόλαυση του υψηλής ποιότητας ελαιολάδου The Governor, αλλά αποτελεί μια συνολική βιωματική εμπειρία, βαθιά ανθρωποκεντρική όπως ο ίδιος ο συμβολισμός της ελιάς. Ανάμεσα στα υπεραιωνόβια δέντρα της περιοχής, τους πέτρινους τοίχους και τα σύγχρονα μηχανήματα, ένα σκηνικό όπου η παράδοση και η τεχνολογία συνυπάρχουν αρμονικά, αντιλαμβάνεσαι εύκολα την ειλικρινή, βαθιά αγάπη του Σπύρου για την τέχνη που υπηρετεί: αυτή της ανάδειξης της ευεργετικής δύναμης του κερκυραϊκού ελαιολάδου.
Ο ενθουσιασμός του είναι μεταδοτικός και πολύ γρήγορα παίρνει τη θέση του δέους που αισθάνεται κάθε επισκέπτης κατά την περιήγηση στον αιωνόβιο ελαιώνα, το μέρος της επίσκεψης που σου αφήνει τις εντονότερες συναισθηματικά εντυπώσεις. Όσο εμείς περπατάμε ανάμεσα σε κορμούς πραγματικά σμιλεμένους από το χρόνο, όσο μαθαίνουμε για τη βιοποικιλότητα του τόπου και τη σιωπηλή δύναμη της ελιάς που επιβιώνει αιώνες χωρίς άρδευση, εκείνος δε χάνει ευκαιρία να σκαρφαλώσει στη «Μητέρα», την ηλικίας 1.500 ετών ελιά που δεσπόζει στο τοπίο, προκαλώντας συγκίνηση και θαυμασμό με το 6,5 μέτρων ύψος της και τη διάμετρο του ανάγλυφου κορμού της που φτάνει τα 8 μέτρα. «196.000 άλλα ελαιόδεντρα της περιοχής έχουν γεννηθεί από αυτό εδώ το δέντρο», μας εξηγεί ο Σπύρος καθώς βολεύεται στα χοντρά κλαδιά της, «το οποίο συνεχίζει να δίνει από 1.500 ως 10.000 ελιές το χρόνο».
Δεν μπορεί να μη θαμάσει κανείς την άνεση, την οικειότητα και τη χαρά στο πρόσωπο του Σπύρου Δαφνή όσο αναπαύεται στην αγκαλιά της «Μητέρας», αυτό το ζωντανό κύτταρο και μνημείο της φύσης. «Όταν ρωτούσα τη γιαγιά Σοφία καθώς σκαρφάλωνα στη Μητέρα μικρός, μου έλεγε ότι αυτό το δέντρο δεν ανήκει σε κανέναν. Υπήρχε πολύ πριν από εμάς και θα υπάρχει και πολύ μετά. Είναι για εμάς ένας συνδετικός κρίκος το χθες και του σήμερα κι αυτόν τον συνδετικό κρίκο έχουμε ευθύνη να τον παραδώσουμε στις επόμενες γενιές».
Στο δε δρόμο της επιστροφής στο ελαιοτριβείο, μαθαίνουμε ότι η γνωστή Ελληνοαμερικανίδα σκηνοθέτης Νία Βαρντάλος εντυπωσιάστηκε τόσο από τη μεγαλειώδη εικόνα της συγκεκριμένης ελιάς, που ζήτησε να την περιλάβει στα γυρίσματα της τελευταίας ταινίας της. Στο μεταξύ, το συναρπαστικό αφήγημα της παραγωγής του υγρού χρυσού συνεχίζεται στο μικρό Μουσείο Ελαιολάδου, με τα παλιά εργαλεία, τις φωτογραφίες και τεκμήρια της ελαιοπαραγωγής στο νησί να παίρνουν τη σκυτάλη της αφήγησης, όσο εμείς παρατηρώντας εξοπλισμό όπως μια ξύλινη πρέσα του 1740 ή μια μεταλλική του 1872, μεταφερόμαστε από την εποχή των πέτρινων πιεστηρίων στη σημερινή σύγχρονη τυποποίηση. Είναι το σημείο όπου πληροφορούμαστε για την περιορισμένη παραγωγή του The Governor, σε αυστηρά ελεγχόμενη ποσότητα, ενώ κάθε φιάλη αριθμείται με τη φροντίδα έργου τέχνης. Αλλά και για τις επιστημονικές μελέτες που εστιάζουν στις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες του ελαιολάδου, αποδεικνύοντας εν προκειμένω ότι η γεύση και η υγεία συμπορεύονται απόλυτα.
Η τελετουργία της γευσιγνωσίας
Η ολοκλήρωση της εμπειρίας έρχεται με τη γευσιγνωσία ελαιολάδου, περισσότερο ένα είδος μύησης παρά απλή δοκιμή. Σε έναν γαλήνιο χώρο με θέα τον ελαιώνα, οι επισκέπτες καλούνται να γνωρίσουν το ελαιόλαδο με όλες τις αισθήσεις τους: το τελετουργικό ξεκινά μζεσταίνοντας το ποτήρι στις παλάμες σου, έπειτα φέρνεις το άρωμα κοντά, το γεύεσαι και νιώθεις τη φρεσκάδα, τις νότες βοτάνων και αγκινάρας, το πικάντικο τελείωμα που «τσιμπάει» στον λαιμό -ένδειξη των πολύτιμων πολυφαινολών. Κι ενώ το The Governor Premium ξεχωρίζει για τη μεταξένια υφή του, το Limited Edition που προκύπτει σταγόνα-σταγόνα από την πρώτη συγκομιδή των φρεσκότερων ελιών, με ακόμα υψηλότερη περιεκτικότητα σε πολυφαινόλες, αποκαλύπτει την πιο ωμή και δυναμική πλευρά του καρπού. Η αίσθηση ότι σε περιβάλει η ίδια η ουσία της Κέρκυρας είναι διάχυτη: από τον ασημένιο ελαιώνα που απλώνεται εκεί έξω στους λόφους του Αγίου Ματθαίου και την εμβληματική μορφή του Ιωάννη Καποδίστρια που κοσμεί τα μπουκάλια-κομψοτεχνήματα σαν φόρος τιμής στον πρώτο κυβερνήτη -Governor- της Ελλάδας, ως κάθε σταγόνα που γίνεται μια μικρή ιστορία για τη φύση, τον κόπο, τον χρόνο και την επιμονή.
Τελικά για τον επισκέπτη που φτάνει ως τη νότια Κέρκυρα, το The Governor αποδεικνύεται κάτι παραπάνω από ένας σταθμός γαστρονομικού ενδιαφέροντος. Είναι μια συνολική εμπειρία αυθεντικότητας με ψυχή, που κουβαλά ιστορίες, συναισθήματα, και μια σπάνια αίσθηση συνέχειας. Είναι η απόδειξη ότι η έννοια του «ποιοτικού ελληνικού προϊόντος» δεν είναι θεωρία, αλλά αποτέλεσμα πίστης, συνέπειας και τελικά έκφραση πολιτισμού.
Διαβάστε επίσης
Νάξος: Μια ξεχωριστή γαστρονομική εμπειρία στις Εγγαρές, στον παράδεισο του Νίκου Καζαντζάκη
Το άρθρο της εβδομάδας
