Μπορείτε να φανταστείτε έναν κόσμο δίχως άνθη και τροφές; Χωρίς τις μέλισσες, η διαθεσιμότητα και η ποικιλία των αγροτικών τροφίμων θα μειωνόταν σημαντικά και η ανθρώπινη διατροφή πιθανότατα θα υπέφερε. Καλλιέργειες που δεν θα ήταν οικονομικά αποδοτικές να επικονιαστούν με το χέρι ή με ρομπότ πιθανότατα θα χανόντουσαν ή θα έμεναν μόνο όσες προερχόντουσαν από την αφοσίωση των ιδιωτών. Μπορούμε να επιβιώσουμε χωρίς μέλισσες;
Προφανώς, όχι! Αυτά τα υπέροχα πλάσματα βοηθούν στην επικονίαση περίπου του 75% των λουλουδιών και περίπου του 35% των καλλιεργειών τροφίμων στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων των φρούτων και των λαχανικών. Επιπλέον, το μέλι και τα άλλα προϊόντα της μέλισσας και της κυψέλης δίνουν υψηλής ποιότητας τροφές και εργασία σε όλους τους μελισσοκόμους του κόσμου. Κανείς δεν αμφισβητεί τις φαρμακευτικές ιδιότητές αυτών των προϊόντων ακόμα και αν δεν έχουν πραγματοποιηθεί κλινικές μελέτες σε όλα τα είδη, όλων των περιοχών και των εποχών.
Το μέλι και τα προϊόντα μέλισσας στην ΕΕ
Η μελισσοκομία ασκείται σε όλες τις χώρες της ΕΕ και χαρακτηρίζεται από διαφορετικές συνθήκες παραγωγής, αποδόσεις και μελισσοκομικές πρακτικές. Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ο δεύτερος σημαντικότερος παραγωγός μελιού μετά την Κίνα, καθώς και βασικός εισαγωγέας μελιού από τρίτες χώρες. Οι χώρες της ΕΕ με τη μεγαλύτερη παραγωγή μελιού είναι οι: Ρουμανία, Ισπανία, Ουγγαρία, Γερμανία, Ιταλία, Ελλάδα, Γαλλία και Πολωνία. Βρίσκονται κυρίως στη νότια Ευρώπη, όπου οι κλιματικές συνθήκες ευνοούν περισσότερο τη μελισσοκομία.
Τα άλλα προϊόντα της μέλισσας και της κυψέλης
Τα προϊόντα που παράγονται από τις μέλισσες και χρησιμοποιούνται στην εναλλακτική ιατρική περιλαμβάνουν το μέλι, το κερί, τη γύρη, την πρόπολη και τον βασιλικό πολτό. Αυτές οι φυσικές ουσίες έχουν πολλές χρήσεις, τόσο για τις μέλισσες όσο και για τον άνθρωπο, ως τρόφιμα, σφραγιστικά, λιπαντικά, δομικά υλικά και φάρμακα. Το κερί μέλισσας είναι ένα εκκρινόμενο ελαιώδες διάλυμα που χρησιμοποιείται από τις μέλισσες για την κατασκευή της κηρήθρας. Η γύρη των μελισσών είναι το μείγμα από διάφορες γύρες που συλλέγουν για την παραγωγή μελιού. Η πρόπολη είναι ένα μείγμα από κερί μέλισσας και άλλα έλαια και ρητίνες που συλλέγονται από τις μέλισσες και χρησιμοποιούνται στην κατασκευή της κυψέλης και στη συντήρηση του μελιού και άλλων φθαρτών. Ο βασιλικός πολτός είναι μια εκκρινόμενη γαλακτώδης ουσία που χρησιμοποιείται για τη διατροφή των προνυμφών. Όταν χρησιμοποιούνται για ιατρικούς σκοπούς, τα προϊόντα αναφέρονται ως μελισσοθεραπεία. Ας τα δούμε πιο αναλυτικά.
Γύρη
Η γύρη των μελισσών είναι το μείγμα γύρης φυτών και λουλουδιών με νέκταρ και σάλιο που χρησιμοποιείται στην παραγωγή μελιού μόνο από τις μέλισσες και συλλέγεται τοποθετώντας παγίδες στην κυψέλη τους. Η σύνθεσή του μεταβάλλεται και διαμορφώνεται ανάλογα με τα είδη των φυτών και περιλαμβάνει βιταμίνες, μέταλλα και υδατάνθρακες. Στο εμπόριο τη βρίσκουμε ως συμπλήρωμα διατροφής και υποστηρίζεται ότι έχει αντιφλεγμονώδη και αντιβακτηριδιακή δράση. Επίσης, υποστηρίζεται ότι είναι ευεργετική για τον καρκίνο, την αρθρίτιδα και για τη βελτίωση της αθλητικής απόδοσης, αλλά δεν έχει αποδειχθεί επιστημονικά ότι έχει αυτές τις ιδιότητες. Η γύρη των μελισσών έχει αναφερθεί, αλλά δεν έχει τεκμηριωθεί, ότι προκαλεί αλλεργικές αντιδράσεις σε ασθενείς με άσθμα, δερματίτιδα και με αλλεργίες στη γύρη των λουλουδιών.
Πρόπολη
Η πρόπολη είναι ένα φυσικό ρητινώδες προϊόν που συλλέγεται από τις μέλισσες από διάφορα φυτά και αναμιγνύεται με κερί μέλισσας και ένζυμα του σάλιου. Η πρόπολη είναι σκληρή και εύθραυστη σε χαμηλές θερμοκρασίες αλλά μαλακή, εύκαμπτη και κολλώδης όταν θερμαίνεται, έτσι ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να γεμίσει κενά, να κλείσει τρύπες και να χτίσει την κυψέλη. Η στεγανωτική δράση της προστατεύει την κυψέλη από μικροοργανισμούς, σπόρια και μούχλα.
Η πρόπολη θεωρείται ότι έχει αντιφλεγμονώδη, αντιοξειδωτική, αντιδιαβητική και ακόμη και αντινεοπλασματική δράση με βάση μελέτες σε κυτταροκαλλιέργεια και ζωικά μοντέλα ασθενειών όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία και ο καρκίνος. Ωστόσο, καμία από αυτές τις δραστηριότητες δεν έχει αποδειχθεί πειστικά σε πάσχοντες. Στις περισσότερες κλινικές δοκιμές η πρόπολη αναφέρεται ως ανεκτή.
Η πρόπολη, όπως και η γύρη των μελισσών, είναι εξαιρετικά μεταβλητή με χημικές συνθέσεις που διαφέρουν σημαντικά ανάλογα με το γένος των μελισσών και τη γεωγραφική θέση, με βάση τη διαφορετική βιοποικιλότητα. Μπορεί να περιέχει ρύπους, μέρη εντόμων και αλλεργιογόνα από το περιβάλλον. Η δερματίτιδα εξ επαφής είναι μια γνωστή επιπλοκή και μπορεί να εμφανιστεί με τοπική και από του στόματος χορήγηση πρόπολης.
Βασιλικός Πολτός
Ο βασιλικός πολτός συλλέγεται από τα μεμονωμένα κύτταρα της βασίλισσας στις κυψέλες των μελισσών και πρόκειται για μια έκκριση που χρησιμοποιείται για τη διατροφή των προνυμφών στην κηρήθρα. Οι προνύμφες που πρόκειται να εξελιχθούν σε κηφήνες ή εργάτριες μέλισσες τρέφονται απευθείας και μόνο για 3 ημέρες. Οι προνύμφες που πρόκειται να γίνουν βασίλισσες τρέφονται με τις εκκρίσεις βασιλικού πολτού σε μεγάλες ποσότητες και μέχρι να αναπτυχθούν πλήρως.
Ο βασιλικός πολτός χρησιμοποιείται σε καλλυντικές κρέμες καθώς και ως συμπλήρωμα διατροφής με φαρμακευτικές ιδιότητες γενικής υγείας και ευεξίας. Αποτελείται από νερό, πρωτεΐνες, αμινοξέα, λιπαρά οξέα, υδατάνθρακες, βιταμίνες και μέταλλα. Είναι, γενικά, καλά ανεκτός χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες εκτός από σπάνιες αλλεργικές αντιδράσεις.
Κερί
Το κερί μέλισσας αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από εστέρες λιπαρών οξέων. Είναι το φυσικό κερί που παράγεται στα κοιλιακά τμήματα των εργατριών μελισσών, το οποίο συλλέγεται και χρησιμοποιείται για την κατασκευή της κηρήθρας, για την αποθήκευση του μελιού και την προστασία των προνυμφών στην κυψέλη. Το μελισσοκέρι χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο εδώ και αιώνες ως λιπαντικό, γυαλιστικό ή τζελ. Είναι βρώσιμο, αλλά για αρκετούς όχι τόσο ευχάριστο στο στόμα. Συνήθως συνδυάζεται με άλλα συστατικά ή χρησιμοποιείται για την επικάλυψη τροφίμων όπως είναι το τυρί και το αυγοτάραχο, όπου επιτυγχάνεται η συντήρηση και η πρόληψη της επιμόλυνσης.
10 ελληνικά προϊόντα μέλισσας και κυψέλης που ξεχωρίσαμε
Μέλι, γύρη και βασιλικός πολτός σε ένα
Με εμπειρία στη μελισσοκομία από το 1960, η δεύτερη γενιά της εταιρίας Μουρίκη, η Μαρία και ο Παναγιώτης, εξειδικεύεται στη νομαδική μελισσοκομία και στο ελληνικό ποιοτικό μέλι από θυμάρι, πεύκο, βελανιδιά, ερείκη, καστανιά και ένα ξεχωριστό από την ιδιαίτερη Κυκλαδίτικη βιοποικιλότητα. Κατόπιν πολύμηνης εργαστηριακής έρευνας στη φρέσκια γύρη των μελισσών, συνδύασε το εξαιρετικής ωφέλειας μέλι της βελανιδιάς (σε ποσοστό 85%) από τα ορεινά της Ευρυτανίας, με την πολυανθική γύρη μελισσών (14,5%) και φρέσκο βασιλικό πολτό (0.5%). Πρόκειται για ένα λειτουργικό τρόφιμο (functional food) με ισχυρισμούς υγείας και διατροφής που προκύπτουν κατόπιν εργαστηριακών ελέγχων. Το προϊόν δεν έχει υποστεί επεξεργασία για να αποκτήσει κρεμώδη υφή, ώστε να διατηρηθούν όλα τα θρεπτικά συστατικά τους αναλλοίωτα. Διαβάστε περισσότερα για τους ισχυρισμούς στο https://mouriki.gr.
Πολυανθική γύρη
Οι Bee Naturales, ένα ζευγάρι επιστημόνων, η Χαρά και ο Γιώργος, από το 2013 μέχρι και σήμερα, έχουν βάλει στόχο να αναβαθμίσουν το ελληνικό μέλι. Αποτέλεσμα των προσπάθειών τους δεν είναι μόνο οι πολλαπλές βραβεύσεις αλλά και η ανακάλυψη και ανάδειξη του μελιού που προέρχεται από μάραθο – γλυκάνισο της Βόρειας Εύβοιας. Στη γκάμα των προϊόντων τους έχουν καλλυντικά, θεραπευτικά και βρώσιμα προϊόντα μέλισσας. Η σπάνια πολυανθική γύρη τους είναι βιολογική και ποικίλης βοτανικής προέλευσης. Θεωρείται ιδανική τροφή για απαιτητικούς καταναλωτές και ουρανίσκους καθώς συλλέγεται από μέλισσες που «πανηγυρίζουν» στην άγρια μελισσοχλωρίδα, λαμβάνοντας όλα τα θρεπτικά συστατικά για την υγεία και την ανάπτυξή τους. Συλλέγεται από την Εύβοια, τη Στερεά και τη Δυτική Ελλάδα, αποτελώντας μία ολοκληρωμένη διατροφική «βόμβα», πλούσια σε αμινοξεά και με ένα μοναδικό συνδυασμό μικροδιατροφικών για τον άνθρωπο. Χαρακτηρίζεται από μία πανέμορφη ανοιξιάτικη πολύχρωμη παλέτα και μία ιδιαίτερη, γλυκιά γεύση που ακολουθείται από εξαιρετικά σπάνια αρώματα και βοτανικές επιγεύσεις. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στο https://beenaturalles.com.
Φυσικό ενεργειακό τζελ
Οι Nomad, η Ελένη και ο Βασίλης, άφησαν πίσω τους τις θετικές επιστήμες για να οργώνουν την Ήπειρο και τις χαράδρες του Βίκου και να εξερευνούν τον μαγικό κόσμο της μέλισσας στην ξεχωριστή, άγρια βιοποικιλότητα. Από τις νομαδικές τους εξορμήσεις έχουν ανακαλύψει νέες βοτανικές γεύσεις και ανώτερης ποιότητας προϊόντα μέλισσας. Επενδύουν συνεχώς στην έρευνα και έχουν ήδη καινοτομήσει με τη δημιουργία του φυσικού ενεργειακού τζελ που απευθύνεται κυρίως σε αθλητές καθώς και σε όσους αναζητούν τροφές που αναβαθμίζουν τον τρόπο ζωής, την υγεία και την ευεξία. Σύμφωνα με τον διατροφικό ισχυρισμό του, στο προϊόν περιέχονται σημαντικές ποσότητες Βιταμίνης Β6 και Παντοθενικού οξέος (Βιταμίνη Β5), συστατικά που συμβάλλουν στη φυσιολογική λειτουργία των μεταβολικών διεργασιών που αποσκοπούν στην παραγωγή ενέργειας. Περιέχει βιολογικό μέλι (87,59%), βιολογική νωπή γύρη, θαλασσινό αλάτι και κυκλοφορεί σε δύο ακόμα γεύσεις: με κακάο και καφεΐνη και με βιολογικό φιστικοβούτυρο. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στο https://www.nomad-honey.gr/.
Ακατέργαστη πρόπολη
Η παράδοση της οικογένειας Α. Δημακόπουλου στο χώρο της μελισσοκομίας ξεκινά περί το 1957, στη Στεμνίτσα Αρκαδίας όπου κατάγονται και απαρχή της μελισσοκομικής δραστηριότητάς τους στα πλούσια βοσκοτόπια μελισσών που διαθέτει. Αυτή η φροντίδα και η αφοσίωση πέρασε από τον πατέρα στους γιούς σε μικρή ηλικία και έτσι το βίωμα έγινε αγάπη και μεράκι που εξελίσσεται σε σκληρή αλλά και ποιοτική εργασία. Σήμερα οι μελισσουργοί της οικογένειας, με φυσικές-βιολογικές μεθόδους, παράγουν μέλι, γύρη, βασιλικό πολτό, πρόπολη, κερί και όλα τα φυσικά και αναγκαία προϊόντα των μελισσών προς τον άνθρωπο. Η πρόπολή τους, το φυσικό απολυμαντικό της Ιπποκράτειας θεραπευτικής, συσκευάζεται και τυποποιείται σε γυάλινα βαζάκια χωρίς παρεμβάσεις. Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στο https://axion-esti.gr.
Βάμα πρόπολης
Το «φαΜελάκι» ξεκίνησε τη δραστηριότητά του το 2015 στο χωριό Παπάδες της Βόρειας Εύβοιας. Δύο μελισσοκόμοι με πάθος για τις μέλισσες, η Γωγώ και ο Νίκος Αφένδρας, συλλέγουν όλα τα προϊόντα της κυψέλης, ακολουθώντας ορθές μελισσοκομικές πρακτικές. Ενώ βρισκόντουσαν σε μία ανοδική πορεία, η καταστροφική πυρκαγιά του 2021 στην βόρεια Εύβοια κατέστρεψε ό,τι είχαν καταφέρει να δημιουργήσουν. Ωστόσο, δεν το έβαλαν κάτω και συνεχίζουν με πείσμα την παράδοση της μελισσοκομίας, συλλέγοντας νέα προϊόντα και νέες γεύσεις από το δάσος που αναγεννιέται. Στόχος τους είναι να αναδείξουν τις ξεχωριστές ποικιλίες μελιών του τόπου τους, να δημιουργήσουν νέα προϊόντα και μελισσοκομικές εμπειρίες και να μοιραστούν τις ιστορίες αυτές με τους καταναλωτές. Η ποσότητα του μελιού που παράγουν είναι μικρή ακόμα και σε κάθε τρύγο γίνεται ανάρπαστη. Με το ίδιο πάθος παράγουν βάμμα πρόπολης που χρησιμοποιείται ως ενισχυτικό του ανοσοποιητικού. Είναι 100% φυσικό προϊόν, αποτέλεσμα υπεύθυνων μεθόδων παρασκευής και κυκλοφορεί σε αυστηρά περιορισμένη ποσότητα. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στο https://www.facebook.com/afendrasbeekeeping.
Παλαιωμένο Μελόξιδο
Η ενασχόληση της Οικογένειας Μπαϊρακτάρη με τη μελισσοκομία, ξεκινάει το 1914, και πλέον η τέταρτη γενιά συνεχίζει την παράδοση. Tο 2008 δημιούργησαν το brand Ermionis, με μέλια παραγωγής των δικών τους βιολογικών αρωματικών φυτών. Το 2009 δημιούργησαν το Μουσείο Μελιού & Μέλισσας, θέλοντας να δώσουν στους επισκέπτες τη δυνατότητα να γνωρίσουν από κοντά τον κόσμο της μέλισσας. Η επιχείρηση αποτελεί πρότυπη μονάδα παραγωγής και συσκευασίας, ενώ το μέλι ελέγχεται κάθε χρόνο για την γνησιότητα του από εγκεκριμένο χημείο. Το Μελόξιδο Ermionis, αποτελεί ένα καινοτόμο και απολύτως φυσικό προϊόν, αφού παρασκευάζεται αποκλειστικά από μέλι και δεν περιέχει συντηρητικά, χρωστικές και πρόσθετα. Πρόκειται για προϊόν πατέντας και η παλαίωση του γίνεται σε δρύινα βαρέλια, σε κελάρι κάτω από τη γη, στο κτήμα τους. Έχει έντονη γεύση κι αρώματα μελιού, με ισορροπημένη οξύτητα και γλυκιά επίγευση. Διαβάστε περισσότερα στο https://ermionis.gr.
Βιολογικός Βασιλικός Πολτός
Ο Σωτήρης Ρουμελιώτης, που βρίσκεται πίσω από το «Αρκαδικό Μέλι» υπηρετεί τη μέλισσα από το 1981, εφαρμόζοντας αυστηρά τις ορθές πρακτικές βιολογικής μελισσοκομίας. Το βιολογικό τους μέλι «Βανίλια Μαινάλου» επιλέχθηκε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο για τον καθορισμό της χημικής σύστασης της ποικιλίας Π.Ο.Π. (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης) «Βανίλια Μαινάλου». Από τότε μέχρι σήμερα έχουν δημιουργήσει μια πλήρη γκάμα μελιού και προϊόντων μέλισσας όπως πρόπολη, φυσικά καλλυντικά πρόπολης, βασιλικό πολτό, γύρη και κηρήθρα. Ξεχωρίσαμε τον βασιλικό πολτό που αποτελεί την κορωνίδα των υπερτροφών. Συνιστάται να καταναλώνεται αυτούσιος πριν το πρωινό γεύμα και κάτω από τη γλώσσα, τουλάχιστον για περίοδο 20 ημερών συνεχόμενα. Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στο https://arkadiko-meli.gr.
Υδρόμελι
Η «Οικογένεια Σωτήραλη» είναι μια οικογενειακή φάρμα -αγρόκτημα που εδρεύει στο Μεσοχώρι, στην παραθαλάσσια κωμόπολη Βάτικα κοντά στη Μονεμβασιά. Από το 1950 συνεχίζουν την παράδοση της οικογένειας, παράγοντας ανώτερης ποιότητας μέλι και μοναδικά μελισσοκομικά προϊόντα όπως το Υδρόμελι. Μια μυθική συνταγή ηδύποτου από μέλι και νερό, ερχόμενη από την αρχαιότητα, συνεχίζεται χάρη στη δεξιοτεχνία και την αφοσίωση της οικογένειάς. Το μείγμα τριών ειδών μελιού: θυμάρι, ρείκι και άνθη, με το νερό, οδηγείται σε αργή ζύμωση 12 – 18 μηνών μέσα σε βαρέλια. Τα σάκχαρα του μελιού προκαλούν αργή ζύμωση στο βαρέλι, παραμένοντας έως ότου δημιουργηθεί ένα ιδιαίτερο αρωματικό μπουκέτο εσπεριδοειδών, θυμαριού και ερείκης, με χαρακτηριστική γλυκιά επίγευση, χρώμα ερυθρωπό και αλκοόλ 8% vol. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στο https://sotirale-family.com.
Άκοπη Κηρήθρα
Η ιστορία της Creterium ξεκινά γύρω στα 1950, σε ένα μικρό χωριό της Κρήτης, την ηρωική Δαμάστα, από τον παππού Γρηγόρη Μαρούση. Στα χρόνια που ακολούθησαν και τα 7 παιδιά του παππού ασχολήθηκαν με τη νομαδική μελισσοκομία στη Ζάκρο, τα Σφακιά, τον Κουδουμά, σε όλη την Κρήτη. Έκτοτε, δεν έχουν σταματήσει ούτε μία μέρα να αναζητούν την ανώτερη ποιότητα, αναβαθμίζοντας συνεχώς τα προϊόντα που προσφέρουν στους καταναλωτές. Αυτή η κηρήθρα ξεχωρίζει καθώς τυποποιείται άκοπη με το ξύλινο πλαίσιο της. Αγνή, ωμή και ακατέργαστη, όπως ακριβώς βγήκε από την κυψέλη, διατηρεί αναλλοίωτα όλα τα συστατικά της. Έχει πλούσια θρεπτική αξία λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε κερί, πρόπολη, ιχνοστοιχεία, πολυφαινόλες και φλαβονοειδή. Μασώντας την, το μέλι λιώνει στο στόμα και το κερί αφήνει την χαρακτηριστική γεύση με τις ευεργετικές ιδιότητες του στα δόντια, τα ούλα και το στομάχι. Διαβάστε περισσότερα στο https://creterium.gr.
Πακέτο γευσιγνωσίας
Για τη γνωριμία με το ελληνικό μέλι, αλλά και όσους θέλουν να βρουν την αγαπημένη γεύση τους, για όσους θέλουν να γευτούν την πλούσια ελληνική βιοποικιλότητα, η μελισσοκομική Emmelia δημιούργησε ένα ιδιαίτερο πακέτο γευσιγνωσίας μελιού. Το πακέτο γευσιγνωσίας περιλαμβάνει 5 βαζάκια των 40γρ. με τις ποικιλίες πεύκο ερείκη, έλατο θυμάρι, πορτοκαλιά, ανθέων και βελανιδιά καστανιά. Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα της ελεύθερης επιλογής των 5 ποικιλιών, πέρα από τις προτεινόμενες. Είναι μια έξυπνη ευκαιρία για να ταξιδέψουμε νοερά στα μέρη της Ελλάδας που παράγονται οι ξεχωριστές ποικιλίες. Η Emmelia εδρεύει στη Βοιωτία, στους πρόποδες του βουνού Ελικώνα στο χωριό Πρόδρομος (Χώστια) και οι εγκαταστάσεις είναι ανοιχτές στον επισκέπτη που θέλει να ζήσει μία εμπειρία στον κόσμο της μέλισσας , να δει διαδικασίες τρύγου και να γευτεί όλα τα παραγόμενα προϊόντα, βρώσιμα, καλλυντικά, φαρμακευτικά ακόμα και διακοσμητικά. Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε στο https://www.emmelia.gr.
