Τις γιορτές το σπίτι ευωδιάζει από μοσχοβολιές κάθε λογής μπισκότων που οι νοικοκυρές φτιάχνουν για να κεράσουν τους καλεσμένους τους. Ευκαιρία, λοιπόν, να μάθουμε μερικά πράγματα για την ιστορία τους και να συστηθούμε με μερικές από τις πιο γνωστές μπισκοτένιες λιχουδιές ανά τον κόσμο.
Η παράδοση θέλει τις πρώτες μορφές μπισκότου να εμφανίζονται 10.000 χρόνια πριν, κατά τη νεολιθική εποχή, όταν οι άνθρωποι έψηναν σε καυτές πέτρες καρπούς σιτηρών ανακατεμένους με νερό. Προφανώς λοιπόν τα μπισκότα τότε ήταν μια πρακτική λύση βιοπορισμού που ουδεμία σχέση έχει με το σημερινό τελετουργικό του γιορτινού κεράσματος.
Τον 16ο αιώνα τα πράγματα εξελίχθηκαν κάπως διαφορετικά, αφού τα μπισκότα είχαν ήδη σταδιακά μετατραπεί σε διάφορες χώρες της μεσαιωνικής Ευρώπης σε δημοφιλές χριστουγεννιάτικο κέρασμα. Οι γερμανικές οικογένειες μάλιστα γέμιζαν κατά κόρον ολόκληρες πιατέλες με τα γνωστά “Lebkuchen” ή αλλιώς gingerbread καθώς και βουτυράτα spritz. Την ίδια εποχή στη Σουηδία τα πικάντικα pepparkarkor με τζίντζερ και μαύρο πιπέρι κέρδιζαν έδαφος ανάμεσα στα χριστουγεννιάτικα εδέσματα, ενώ οι Νορβηγοί προτιμούσαν τα αρωματισμένα με λεμόνι και κάρδαμο krumkake.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες τα πιο πρόσφατα παραδείγματα χριστουγεννιάτικων μπισκότων έχουν δανέζικες επιρροές, που εντοπίζονται κάπου στις αρχές του 17ου αιώνα. Λόγω της αλλαγής των νόμων που αφορούσαν την εισαγωγή προϊόντων, ανάμεσα στα 1871 και 1906, άρχισαν σε πρώτη φάση να διαδίδονται στην αμερικανική αγορά διάφορες χαριτωμένες φόρμες κοπής μπισκότων που πολλοί χρησιμοποιούσαν για να φτιάξουν στολίδια για τα χριστουγεννιάτικα δέντρα. Στα βιβλία μαγειρικής την ίδια εποχή έκαναν το ντεμπούτο τους και οι πρώτες συνταγές που πρότειναν μπισκότα σε διάφορα ευφάνταστα σχήματα. Το 1902 μάλιστα γνωστή αμερικανική εταιρεία παρασκευής σνακ προώθησε μια σειρά από μπισκότα για στολισμό δέντρων εσωκλείοντας στα πακέτα της ακόμα και κλωστή. Η ίδια εταιρεία χρησιμοποιεί μέχρι και σήμερα συνολικά περίπου 12.871 χιλιόμετρα κλωστής κάθε χρόνο για τα ρετρό κουτιά της!
Από τη δεκαετία του ’30 καθιερώθηκε το έθιμο ο Άη Βασίλης να απολαμβάνει χιλιάδες μπισκότα εν μία νυκτί, δηλαδή την παραμονή των Χριστουγέννων, βουτώντας τα σε ένα ποτήρι γάλα που φροντίζουν να τον κεράσουν παιδιά από κάθε γωνιά της Αμερικής και όχι μόνο…
Gingerbread (Lebkuchen) και Speculaas από τη Γερμανία
Πρόκειται για τυπικά χριστουγεννιάτικα μπισκότα, που φτιάχνουν στη Γερμανία με τζίντζερ, κανέλα, γαρίφαλο και μέλι ή μελάσα. Εναλλακτικά το μέλι πλέον αντικαθίσταται από λευκή ή καστανή ζάχαρη. Οι ρίζες των gingerbreads, που είναι πιο διαδεδομένα, εντοπίζονται κάπου στο 10ο αιώνα όταν η ζάχαρη θεωρείτο πολυτέλεια και το μέλι ήταν το πιο διαδεδομένο γλυκαντικό. Λέγεται ότι τα πρώτα gingerbreads ψήθηκαν από μοναχούς στη Νυρεμβέργη, ενώ μέχρι το 1867 ήταν αποκλειστικά χειροποίητα. Τα Speculaas, που φτιάχνουν περισσότερο στη δυτική και νότια Γερμανία, είναι λεπτά και τραγανά μπισκότα διακοσμημένα με ανάγλυφες φιγούρες και συνήθως περιέχουν κανέλα, γαρίφαλο, μοσχοκάρυδο, τζίντζερ, κάρδαμο και λευκό πιπέρι. Αυτά τα μπισκότα τα φτιάχνουν σε διάφορες εκδοχές στην Ολλανδία και το Βέλγιο στη γιορτή του Άγιου Νικόλα στις αρχές Δεκεμβρίου. Στη Βαυαρία επίσης φτιάχνουν και τα Springerle, μπισκότα που αφού στρώσουν με ειδικό ανάγλυφο πλάστη, τα αφήνουν ένα 24ωρο για να ξεραθούν σε επιφάνεια αλειμμένη με βούτυρο και πασπαλισμένη με σκόνη γλυκάνισου. Στη συνέχεια ψήνονται και γίνονται αρκετά τραγανά γι΄αυτό και δεν καταναλώνονται άμεσα αλλά μετά από 2-3 εβδομάδες, διάστημα κατά το οποίο έχουν πλέον μαλακώσει.
Pfeffernüsse σε Γερμανία, Ολλανδία και Δανία
Η εμβληματική αυτή χριστουγεννιάτικη συνταγή περιέχει τριμμένα καρύδια ή αμύγδαλα και μαύρο πιπέρι που δίνει στα μπισκότα μοναδικά πικάντικη γεύση. Γλυκάνισο, μοσχοκάρυδο, κανέλα και γαρίφαλα συμπληρώνουν έναν “εκρηκτικό”, ιδιαίτερα αγαπητό συνδυασμό, ενώ στη Δανία έχει καθιερωθεί να τα πετούν στα πλήθη στις παρελάσεις. Οι ιστορίες που αφορούν την προέλευσή τους είναι ανακριβείς, όμως η επικρατέστερη αναδρομή θέλει τη “σκούφια” τους να κρατά από τη Γερμανία και να συνδέεται με τα Χριστούγεννα από το 1850. Στη Δανία συνδέονται άμεσα με τη φολκλορική φιγούρα του Άγιου Νικόλα, που ουσιαστικά ενέπνευσε και την παράδοση του Άη Βασίλη διεθνώς.
Gingersnaps (pepparkarkor) από τη Σουηδία
Τα εν λόγω μπισκότα είναι απόλυτα συνυφασμένα με το πνεύμα των Χριστουγέννων, αρέσουν όμως τόσο πολύ που αρκετοί τα φτιάχνουν καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Κόβονται παραδοσιακά σε σχήματα όπως αρκουδάκια, καρδιές και αστέρια, διακοσμούνται συνήθως με γλάσο και συνοδεύουν τέλεια το ζεστό κρασί με μπαχαρικά, γνωστό ως glögg. Περιέχουν μεταξύ άλλων τα συνήθη μπαχαρικά όπως κανέλα, κάρδαμο, γαρίφαλο και τριμμένο τζίντζερ καθώς και σιρόπι καλαμποκιού. Αν τα φτιάξεις ή σε κεράσουν, σύμφωνα με την παράδοση, βάζεις ένα στην παλάμη σου, κάνεις μία ευχή και στη συνέχεια χτυπάς το μπισκότο στο κέντρο του. Αν σπάσει στα τρία, η ευχή σου θα πραγματοποιηθεί.
Bizcochitos από το Μεξικό
Στο Μεξικό τα βουτυράτα μπισκότα με κανέλα και γλυκάνισο έγιναν γνωστά από τους Ισπανούς μετανάστες κατά τον 16ο αιώνα και είναι από τα πλέον πιο δημοφιλή μπισκότα που φτιάχνουν σε θρησκευτικές γιορτές, όπως τα Χριστούγεννα αλλά επίσης σε γάμους και βαφτίσεις. Ανάλογα με την περίσταση προσφέρονται σε σχήματα όπως διαμάντια ή δέντρα, ενώ καθιερώθηκαν επίσημα ως συνταγή της πολιτείας του Νέου Μεξικού 1989.
Mantecados και Polvorones εξ Ισπανίας
Μαλακά εσωτερικά, βουτυράτα και ενίοτε ψιχουλιαστά, αυτά τα μοσχομυριστά μπισκότα κατακλύζουν τις βιτρίνες των ισπανικών ζαχαροπλαστείων τις γιορτές. Έχουν πολλά κοινά στοιχεία μεταξύ τους γι’ αυτό και πολλοί τα συγχέουν. Τα mantecados ως ευρύτερη έννοια είναι μπισκότα που φτιάχνονται με διάφορους τρόπους και σε διάφορες εκδοχές, κυρίως με χοιρινό λίπος, εξού και το όνομά τους αφού manteca είναι το λίπος που χρησιμοποιείται. Τα polvorone είναι ένα είδος mantecado με τριφτή ζύμη, που εύκολα γίνεται σκόνη στο στόμα, εξού και το όνομά τους αφού polvo στα ισπανικά σημαίνει “σκόνη”. Τα Polvorones περιέχουν κυρίως καρύδια, γλυκάνισο και αγελαδινό λίπος, ενώ στη vegetarian βερσιόν τους το λίπος αντικαθίσταται από ελαιόλαδο.
Δείτε επίσης:
Το κρέας της γιορτής: 15 κρεοπωλεία για τις γιορτινές αγορές
Χριστούγεννα χωρίς λαχανοντολμάδες δεν υπάρχουν!
Τα Χριστούγεννα αγαπούν τα σαμιώτικα κρασιά!
