Μπορεί να πρόκειται για μια από τις πιο πρωτοποριακές και cool σύγχρονες μητροπόλεις, όταν όπως πλησιάζουν τα Χριστούγεννα, ακόμη και το Βερολίνο παραμερίζει για λίγο το μοντέρνο και μποέμ χαρακτήρα του, κάνοντας στροφή προς την παράδοση που θέλει τις γερμανικές πόλεις να φιλοξενούν πανέμορφες παραδοσιακές υπαίθριες αγορές και να μεταμορφώνονται σε παραμυθένια γιορτινά σκηνικά. Στη γερμανική πρωτεύουσα, ο εντυπωσιακός αριθμός των 80 χριστουγεννιάτικων αγορών, εξασφαλίζει ότι η εορταστική μαγεία απλώνεται πάνω απ’ ολόκληρο το Βερολίνο, που φορώντας το πιο λαμπερό του πρόσωπο προσελκύει χιλιάδες ντόπιους κι επισκέπτες. Εκεί, όπου ανάμεσα σε ξύλινα σαλέ και όμορφα διακοσμημένους πάγκους, όλοι απολαμβάνουν εξίσου το χριστουγεννιάτικο κέφι, τη μαγευτική ατμόσφαιρα, τα μοναδικά χειροτεχνήματα, στολίδια και είδη δώρων, τη μουσική και τις συχνές παραστάσεις και βέβαια τα πλούσια εδέσματα, ποτά και γλυκά που είτε ετοιμάζονται επί τόπου είτε πωλούνται σε όμορφες συσκευασίες.
Τα σαλέ – καντίνες συγκεντρώνουν τον περισσότερο κόσμο κι η βόλτα στις χριστουγεννιάτικες αγορές φαίνεται να αντικαθιστά την έξοδο σε κνάιπεν και μπιραρίες, αφού το πατινάζ στον πάγο, τα καρουσέλ και οι φάτνες για το δέντρο μπορεί να μην ενδιαφέρουν όλους, κανείς όμως δε φαίνεται να προσπερνά το ζεστό αρωματικό κρασί, τα μυρωδάτα παραδοσιακά μπισκότα και κέικ, τη ζεστή σοκολάτα και τα λαχταριστά λουκάνικα από κάθε περιοχή της Γερμανίας, ενώ η διάθεση ανεβαίνει και κάθε βραδιά μοιάζει με γιορτή.
Όσοι βρεθείτε την περίοδο των γιορτών στο Βερολίνο, είτε περάσετε από την κεντρική Alexanderplatz και τις πλατείες Schlossplatz και Bebelplatz, είτε κάνετε τα ψώνια σας στην κομψή Kurfürstendamm ή στη γραφική Sophienstraße, ακόμη κι αν φτάσετε στο γραφικό Spandau ή στο Rixdorf που θυμίζει χωριό, απολαύστε τη βόλτα ανάμεσα στους πάγκους, ψωνίστε πανέμορφα στολίδια και δοκιμάστε τις χαρακτηριστικές γεύσεις, που ταυτίζονται με τα Χριστούγεννα.
Τα γιορτινά ποτά
Κρασί Glühwein: Στη Βρετανία το απολαμβάνουν ως Mulled wine, στις γαλλικές αγορές ονομάζεται Vin chaud, στη δε Γερμανία το Glühwein είναι το δημοφιλέστερο ποτό των γιορτών που εκτοπίζει από το βάθρο της τη μπίρα. Ιδανικό αντίδοτο στο κρύο, το ζεστό κόκκινο γλυκό κρασί που κάνει τον αέρα να μοσχοβολά από την κανέλα, το γαρύφαλλο και τα άλλα μυρωδικά που το αρωματίζουν και του δίνουν τη χαρακτηριστική του γεύση, καταναλώνεται σε τεράστιες ποσότητες και καθώς πέφτει η νύχτα και η θερμοκρασία. Κάθε πάγκος έχει τουλάχιστον ένα καζάνι όπου το κρασί ζεσταίνεται μαζί με φέτες πορτοκαλιού και μπαχαρικά, αλλά και το δικό του σχέδιο σε κούπες, με ζωγραφισμένο το όνομα της αγοράς και τη χρονολογία, και καθώς διατίθενται προς πώληση – έναντι συνήθως 5€ – γίνονται πρωτότυπα αναμνηστικά κάθε βόλτας στις βερολινέζικες γιορτινές αγορές.
Eierpunsch, Feuerzangenbowle και Glühbier: Μπορεί το κόκκινο – σε κάποιες αγορές θα βρείτε και λευκό – μπαχαρένιο κρασί να είναι o αδιαφιλονίκητος βασιλιάς των χριστουγεννιάτικων ποτών, δεν λείπουν και άλλα γιορτινά punch, ειδικά όσα έχουν γλυκιά γεύση και έντονα αρώματα. Πολύ δημοφιλές είναι και το πλούσιο, κρεμώδες Eierpunsch, σαν να γεύεστε στρούντελ σε ποτήρι. Ουσιαστικά πρόκειται για τη γερμανική εκδοχή του Eggnog, που εκτός από λευκό κρασί και χυμό εσπεριδοειδών, περιέχει κρόκους αυγού, κονιάκ ή ρούμι, λίγο τσάι, ζάχαρη και κανελογαρύφαλλα. Σερβίρεται σε διαφανείς κούπες ή κολονάτα ποτήρια με μια γενναιόδωρη δόση σαντιγί. Για κάτι πιο θεαματικό, ζητήστε ένα Feuerzangenbowle και θα έχετε μια κούπα ζεστό Glühwein με ένα κύβο ζάχαρης βουτηγμένο σε ρούμι, που λιώνει καθώς ανάβει με φλόγιστρο. Το δε Glühbier όπως μαρτυρά το όνομά του, είναι ένα υβρίδιο των δύο αγαπημένων γερμανικών ποτών και προκύπτει όταν η μπίρα σιγοβράζει με αρωματικά μπαχαρικά.
Τα μη αλκοολούχα: Αν είναι αλήθεια ότι τίποτα δε ζεσταίνει τη ψυχή όσο μια ζεστή σοκολάτα, τότε έχετε το τέλειο άλλοθι για να ενδώσετε σε μια μεγάλη κούπα αχνιστής σοκολάτας γάλακτος -Heiße Schokolade – ρόφημα που στις γερμανικές χριστουγεννιάτικες αγορές σερβίρεται πλουσιοπάροχα με σαντιγί. Χωρίς αλκοόλ και το Kinderpunsch, η εναλλακτική στο Glühwein όπου το κρασί να αντικαθίσταται από χυμό κόκκινων φρούτων, κάνοντας το ζεστό αυτό punch ιδανικό και για παιδιά.
Οι ρουστίκ γεύσεις
Wurst: Αν το Glühwein είναι το δημοφιλέστερο χριστουγεννιάτικο ποτό, σίγουρα τα παραδοσιακά, γερμανικά λουκάνικα είναι το πιο δημοφιλές έδεσμα στα άφθονα ξύλινα σπιτάκια με τις ψησταριές Schwenkgrill. Η ποικιλία είναι μεγάλη, αλλά οι τρόποι να τα απολαύσετε είναι δύο. Είτε σκέτα με ξινολάχανο και αγγουράκια τουρσί, συνοδεύοντας με μουστάρδα, γλυκιά σάλτσα cranberry ή μια δυνατή horseradish, είτε σε στρογγυλό ψωμάκι. Τα λεπτά λουκάνικα Νυρεμβέργης σερβίρονται 3-4 μαζί, τα πιο χοντρά Θουριγγίας ταιριάζουν με μουστάρδα μελιού, ενώ ειδικά στο Βερολίνο πολύ δημοφιλής εκδοχή είναι το Currywurst, όπου το χοιρινό λουκάνικο σερβίρεται με πλούσια σε κάρι κέτσαπ κι επιπλέον σκόνη κάρι για έξτρα πικάντικη γεύση.
Πατάτες σε κάθε εκδοχή: Είτε σαν ξεχωριστό σνακ, είτε για να συμπληρώσετε την πρωτεΐνη από τα λουκάνικα, οι πατάτες δεν λείπουν από καμιά αγορά και σε κάθε εκδοχή είναι πεντανόστιμες. Τα πολύ δημοφιλή Kartoffelpuffer είναι τραγανά pancakes από τριμμένη πατάτα που ενώ παραδοσιακά συνοδεύονται από σάλτσα μήλου, έχει επικρατήσει να σερβίρονται με μια δόση sour cream. Πολύ νόστιμες και οι πατάτες Schupfnudeln mit kraut, ένα έδεσμα που έφτασε στο Βερολίνο από τις χριστουγεννιάτικες αγορές της Αυστρίας και της Νότιας Γερμανίας. Τα schupfnudeln που θυμίζουν νιόκι και μοιάζουν με χοντρά ριγκατόνι χωρίς τρύπα, τηγανίζονται με ψιλοκομμένο μπέικον και σερβίρονται αναμεμειγμένα με ξινολάχανο. Τις πιο ταπεινές και συνηθισμένες κλασικές τηγανητές πατάτες Pommes frites θα τις απολαύσετε σε χάρτινο χωνάκι συνήθως με μαγιονέζα ή κέτσαπ, ενώ οι θεαματικές κι ευφάνταστες Kartoffellanzen –«τυφώνας από πατάτες» όπως σημαίνει το όνομά τους- είναι μια σπείρα από τηγανιτές πατάτες περασμένη σε ξυλάκι.
Τα καταπληκτικά ζυμάρια: Τα γνωστά αφράτα κουλούρια pretzel ή laugenbrezeln με το χαρακτηριστικό σχήμα κόμπου και τη λεία υφή που πασπαλίζεται με χοντρό αλάτι, βρίσκονται σε κάθε αγορά και αποτελούν ιδανικό συνοδευτικό για τα φρεσκοψημένα λουκάνικα, ενώ θα τα βρείτε επίσης γεμισμένα με αγνό βούτυρο ή με τυρί κρέμα και αρωματικά, καλυμμένα με λιωμένο τυρί, παπαρουνόσπορο ή κολοκυθόσπορο, ακόμη και με σοκολάτα στη γλυκιά τους εκδοχή. Aπό τη μύτη θα σας τραβήξει σίγουρα η μυρωδιά των φρεσκοψημένων Flammkuchen με καταγωγή από την Αλσατία και των Dresdner handbrot, δίνοντας την εντύπωση ότι κάπου κοντά ψήνονται πίτσες. Και όντως οι Flammkuchen, αυτές οι λεπτές, τραγανές και εύπεπτες οβάλ πίτες που σκεπάζονται από μια μεγάλη ποικιλία υλικών, μοιάζουν αρκετά στη γεύση με την ιταλική πίτσα. Η πιο κλασική επικάλυψη είναι sour cream, μπέικον και κρεμμύδι, αλλά θα βρείτε και συνδυασμούς. Τα ίδια υλικά μπαίνουν στα Handbrot, θεσπέσια αφράτα, γεμιστά καρβελάκια ψωμιού που ψήνονται στο φούρνο και γαρνίρονται με έξτρα ξινόκρεμα και ψιλοκομμένο σχοινόπρασο.
Οι υπόλοιπες νοστιμιές: Η ελβετική λιχουδιά Raclette λογικά έχει κατακτήσει τις γερμανικές χριστουγεννιάτικες αγορές, αφού κανείς δεν μπορεί να αντισταθεί στο λιωμένο κίτρινο τυρί που από τις μεγάλες θερμαινόμενες ρόδες τυριού απλώνεται πλουσιοπάροχα πάνω σε φέτες ψωμιού, μπαγκέτες, ενίοτε και σε πατάτες ή πίκλες. Για τον σολομό Flammlachs, ό,τι πιο θρεπτικό και υγιεινό θα βρείτε στις υπαίθριες αγορές του Βερολίνου, ακολουθείται ο παραδοσιακός, σκανδιναβικός τρόπο ψησίματος, με μεγάλα φιλέτα σολομού να στερεώνονται σε ξύλινες τάβλες και τοποθετούνται όρθια δίπλα στη φωτιά, όπου σιγοψήνονται για μια ώρα περίπου. Το αποτέλεσμα είναι νόστιμα και ζουμερά κομμάτια ψαριού, με έντονα καπνιστή γεύση. Όσο για τα ζυμαρικά Käsespätzle, τη γερμανική εκδοχή των αμερικάνικων mac n’ cheese, πρόκειται για μικροσκοπικά ζυμαρικά που περιέχουν αυγό που τα κάνει ακόμη πιο γευστικά και σερβίρονται καυτά, με άφθονο τριμμένο έμενταλ και ψιλοκομμένα τηγανιτά κρεμμύδια.
Οι αμέτρητοι γλυκοί πειρασμοί
Γιορτές χωρίς γλυκά δεν γίνονται και σίγουρα στις υπαίθριες αγορές θα δοκιμάσετε μεγάλη ποικιλία. Θεαματικά κατακόκκινα καραμελωμένα μήλα Paradiesäpfel, ή και με επικάλυψη σοκολάτας και πολύχρωμης τρούφας, εντυπωσιακά Fruchtspieße, στικς με διάφορα φρούτα, marshmallows με βάση μπισκότου, επίσης βουτηγμένα σε σοκολάτα – αλλά και αποξηραμένες ροδέλες μήλου με κανέλα, θα σας μεταφέρουν απευθείας στο παραμύθι των Hans και Gretel. Πολύ δημοφιλή και τα ντόνατς – krapfen ή berliners – με μαρμελάδα φρούτων του δάσους ή κρέμα Βαυαρίας, τα οποία αποκτούν χριστουγεννιάτικο χρώμα με πολύχρωμο γλάσο, το marzipan, αμυγδαλόπαστα σε διάφορες γεύσεις, αλλά και οι χιονόμπαλες Schneeballen, φτιαγμένες από λωρίδες ζύμης, τηγανίζονται και καλύπτονται με σοκολάτα, αμυγδαλόπαστα και ξηρούς καρπούς. Ζεστές βουτυράτες βάφλες και αέρινες κρέπες με πραλίνα φουντουκιού και άχνη, αλλά και Mutzenmandeln, καυτοί τηγανιτοί λουκουμάδες, ξορκίζουν το κρύο και χαρίζουν χαμόγελα.
Τα παραδοσιακά: Κέικ Stollen, μπισκότα Lebkuchen και Elisenlebkuchen μοσχοβολούν, πλούσια αρωματισμένα με μπαχαρικά. Το Stollen, κέικ γεμιστό με σταφίδες και αμυγδαλόπαστα είναι η απόλυτη γιορτινή λιχουδιά που ταιριάζει εξίσου με Glühwein ή ζεστή σοκολάτα, στο χριστουγεννιάτικο κορμό η ζύμη περιέχει καρύδια και μέλι ή παπαρουνόσπορο, ενώ τα υπέροχα μπισκότα Lebkuchen φτιάχνονται με αλεσμένους ξηρούς καρπούς, μέλι κι αποξηραμένα φρούτα. Καλυμμένα ή όχι με σκούρα σοκολάτα, θυμίζουν το gingerbread σε γεύση. Όμορφα διακοσμημένα σε σχήμα καρδιάς ονομάζονται «lebkuchen herzen» και γίνονται κρεμαστά στολίδια και δώρα για τα αγαπημένα σας πρόσωπα. Όσο για τα καταπληκτικά Elisenlebkuchen, είναι η εκ Νυρεμβέργης προερχομένη εκδοχή των lebkuchen χωρίς αλεύρι.
Maroni και Mandeln: Παραδοσιακά κι αγαπημένα, τα ψητά κάστανα δε λείπουν από καμιά χριστουγεννιάτικη αγορά. Ακόμη πιο δελεαστικά τα καραμελωμένα αμύγδαλα – Gebrannte Mandeln σας καλούν από μακριά με το γλυκό τους άρωμα και συνοδεύουν τέλεια ένα ποτήρι ζεστό κρασί. Σε κάθε βερολινέζικη αγορά υπάρχει τουλάχιστον ένα κιόσκι με πολύχρωμα χωνάκια που γεμίζουν όχι μόνο με τραγανά καραμελωμένα αμύγδαλα, αλλά κι όποιον άλλο ξηρό καρπό βάλει ο νους σας. Καβουρδισμένα καρύδια, φιστίκια, κάσιους, μακαντέμια, φουντούκια και πεκάν, πλούσια ζαχαρωμένα αλλά και με γεύσεις πραλίνας, bueno, μπισκότου, είναι όλα άκρως εθιστικά.
Φωτογραφίες: Αριέττα Πούλιου
