Ένα φεστιβάλ οίνου με πρωταγωνιστή τον οίνο Μαλβαζία, θα διεξαχθεί μεταξύ 9 και 11 Ιουνίου στη Μονεμβασιά. Το φεστιβάλ έχει τίτλο «Malvasia Festival Monemvasia» και είναι το πρώτο διεθνές φεστιβάλ Μαλβαζία με έδρα την υπέροχη πόλη της Λακωνίας. Με αφορμή τον στίχο του μονεμβασιώτη ποιητή Γιάννη Ρίτσου «Και τί ἦταν; Ἀντεστραμμένος χρόνος;», αποτελεί έναν τριήμερο εορτασμό και σηματοδοτεί την επιστροφή στον γενέθλιο τόπο του πιο φημισμένου κρασιού της ιστορίας.
Η μακραίωνη παρουσία του οίνου Μαλβαζία, σε συνδυασμό με την επέκταση της παραγωγής από εγχώριους σε διεθνείς αμπελώνες και τη διεθνή εμπορική δραστηριότητα, συνέβαλαν ώστε να αναδειχθεί σε παράγοντα διαχρονικής συλλογικής και βιωματικής εμπειρίας και αφορμή πολυπολιτισμικής αλληλεπίδρασης.
Το φεστιβάλ αναπτύσσεται στις τρείς ενότητες που συνθέτουν τον μύθο του διάσημου κρασιού, «Ιστορία – Οίνος – Πολιτισμός», καλώντας τους επισκέπτες να γνωρίσουν την πορεία και την ιστορία του Μαλβαζία και παράλληλα να ανακαλύψουν τον τόπο από όπου το ταξίδι ξεκίνησε.
Γλυκό, μονεμβασιώτικο κρασί
Στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα, οι Μονεμβασιώτες είχαν αναπτύξει σημαντική εμπορική δραστηριότητα στην Πελοπόννησο, την Κρήτη και τη Βενετία. Παρά τις σοβαρές αντιθέσεις μεταξύ Βυζαντινών και Βενετών εμπόρων και παρά την αστάθεια και την ανασφάλεια που επικρατούσε στην ευρύτερη περιοχή της Πελοποννήσου, οι εμπορικές ανταλλαγές και οι σχέσεις δεν διακόπηκαν.
Οι εμπορικοί δεσμοί δημιούργησαν τις προϋποθέσεις για τη διάδοση του μονεμβασιώτικου γλυκού οίνου, ο οποίος στην αγορά της Βενετίας ήταν γνωστός με το όνομα “Malvasia”. Σε αμπέλια των πλαγιών του Πάρνωνα (Μαλεβός) καλλιεργούνταν τοπική ποικίλα σταφυλιών, από την οποία παραγόταν γλυκός λιαστός οίνος, ο Μονεμβάσιος ή Μονεμβασιώτης ή Μονεμβασία.
Σύμφωνα με την Σταυρούλα Κουράκου, πρ. Πρόεδρο του OIV – Διεθνούς Οργανισμού Αμπέλου και Οίνου, η παραγωγή άρχισε πριν από τον 13ο αι. στη βυζαντινή Μονεμβασία. Λόγω της σημαντικής εμπορικής ανάπτυξης, οι Μονεμβασιώτες εμπορεύ- ονταν το κρασί της Μονεμβασίας, το οποίο οι Βενετοί και Γενουάτες έμποροι πωλούσαν με το όνομα “Malvasia”. Μετά τον 14ο αιώνα η Μονεμβασία απέκτησε σημαντικά προνόμια και προωθούνταν ελεύθερα αγοραπωλησίες σε όλα τα μεγάλα εμπορικά κέντρα. Η κατάληψη της Μονεμβασίας από τους Τούρκους είχε σαν συνέπεια να καταστραφούν οι αμπελώνες και να εκλείψει η παραγωγή εκεί. Το ταξίδι του Μαλβαζία συνεχίστηκε στην Βενετοκρατούμενη Κρήτη μέχρι τα μέσα του 17ου αιώνα.
Για όσο κράτησε η κυριαρχία του, ταξίδεψε σε όλες τις αγορές της Ανατολής και της Δύσης. Εξαγόταν σε όλα τα λιμάνια της Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας, φτάνοντας και στις πιο απαιτητικές αγορές της Ευρώπης. Οι Ενετοί φρόντισαν να μεταφέρουν ποικιλίες Μαλβαζία στη Μεσόγειο και την Ευρώπη, εξαπλώνοντας την καλλιέργεια από την Κροατία και την Ιταλία μέχρι την Ισπανία, την Πορτογαλία και τα Κανάρια νησιά.
Όταν ο Σαίξπηρ έγραφε για τον Μαλβαζία
Η φήμη του Μαλβαζία αποτυπώνεται σε αναφορές του Σαίξπηρ σε έργα του, όπως στον Ριχάρδο τον Τρίτο (1952), όπου ο Δούκας του Clarence δολοφονείται και πνίγεται «σε ένα βαρέλι Malvasia» (Malmsey butt). Ο Leonardo da Vinci είχε δημιουργήσει τον δικό του μικρό αμπελώνα με Μαλβαζία στο Μιλάνο, ο νομπελίστας συγγραφέας Thomas Mann φέρνει από το κελάρι δύο φιάλες μαλβαζία στο έργο του “Buddenbrooks”, ο Martin Luther αναφέρεται συχνά στον Μαλβαζία ενώ ο συνθέτης Giuseppe Verdi ήταν πολύ καλός φίλος του Μαλβαζία οίνου.
Σήμερα, διαφορετικές μορφές Malvasia παράγονται στην Ιταλία, την Κροατία, τη Σλοβενία, την Ισπανία, την Πορτογαλία, ακόμα και στην Καλιφόρνια, την Αριζόνα, την Βραζιλία, την Αργεντινή και την Αυστραλία. Στην Ελλάδα (Μονεμβασία) αναβίωσε η παραδοσιακή καλλιέργεια τα τελευταία 20 χρόνια και παράγεται από το 2010 ως οίνος ΠΟΠ Μονεμβασία-Μαλβαζία, ενώ λίγο αργότερα σε Πάρο και Κρήτη καθιερώθηκαν τρεις ακόμη ΠΟΠ οίνοι Μαλβαζία.
