Το σπαθόλαδο, μια από τις πιο χαρακτηριστικές μορφές λαϊκής ιατρικής της Ελλάδας, εντάχθηκε ως στοιχείο στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Όπως έκανε γνωστό το Υπουργείο Πολιτισμού, εντάχθηκαν τρία νέα στοιχεία, εφαρμόζοντας τη Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO (2003). Στόχος είναι η ανάδειξη πρακτικών που μεταφέρονται προφορικά και διαμορφώνουν την ταυτότητα των τοπικών κοινοτήτων.
Σπαθουράκι και Σπαθόλαδο: Εθνοβοτανικές γνώσεις και πρακτικές στο Δοξάτο Δράμας
Η εγγραφή του σπαθόλαδου στο Εθνικό Ευρετήριο αναγνωρίζει όχι μόνο το παρασκεύασμα, αλλά και το σύνολο της γνώσης που το συνοδεύει. Την σχέση των κατοίκων με το τοπίο, την βιοποικιλότητα και την κατανόηση των αυτοφυών βοτάνων καθώς και τις λεπτομέρειες της παρασκευής που διαμορφώνουν μια ζωντανή, συλλογική παράδοση.
Με αυτή την επίσημη αναγνώριση, το σπαθόλαδο του Δοξάτου αποκτά θεσμική θέση στην άυλη πολιτιστική κληρονομιά της χώρας, ως ένα μικρό αλλά ουσιαστικό κομμάτι της ελληνικής λαϊκής σοφίας.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Τι είναι το σπαθόλαδο
To σπαθόλαδο παρασκευάζεται από το σπαθόχορτο (Hypericum perforatum) το οποίο αυτοφύεται σε όλη την Ελλάδα και ονομάζουμε «βάλσαμο» κατ΄επέκταση και βαλσαμέλαιο. Είναι ακριβώς το ίδιο φυτό με το St. John’s Wort. Πρόκειται για ένα βότανο με κατακίτρινα άνθη που χρησιμοποιείται για την κατάθλιψη και τις πληγές.
Η εκχύλισή του σε εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο δίνει ένα χαρακτηριστικό βαθύ κόκκινο λάδι με ήπια αντιφλεγμονώδη και καταπραϋντική δράση, το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως εξωτερικά για μικρούς ερεθισμούς, εγκαύματα, μώλωπες ή μυϊκούς πόνους.
Πώς φτιάχνεται
Η διαδικασία παρασκευής του παραμένει σταθερή εδώ και δεκαετίες. Τα άνθη συλλέγονται τον Ιούνιο, στην κορύφωση της ανθοφορίας, τοποθετούνται σε γυάλινα βάζα και καλύπτονται με ελαιόλαδο. Το μείγμα μένει στον ήλιο για περίπου σαράντα ημέρες, ανακινείται συχνά και, όταν αποκτήσει το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα, σουρώνεται και αποθηκεύεται. Η τεχνική αυτή θεωρείται βασικό στοιχείο της τοπικής νοικοκυροσύνης και μεταβιβάζεται άτυπα μέσα στην κοινότητα.
Για την ένταξη του σπαθόλαδου στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCOΣ, η Υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη δήλωσε ότι: «Το σπαθόχορτο, αυτοφυές σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, αποτελεί σημαντικό στοιχείο της λαϊκής φαρμακευτικής παράδοσης. Στον κάμπο του Δοξάτου, αλλά και μέσα στον οικισμό, το φυτό συλλέγεται για την παρασκευή δύο παραδοσιακών γιατροσοφιών: του σπαθουρακιού και του σπαθόλαδου. Τα παράγωγα αυτά αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της τοπικής νοικοκυροσύνης και μεταβιβάζονται από γενιά σε γενιά, διατηρώντας ζωντανές τις εθνοβοτανικές γνώσεις της κοινότητας».
Διαβάστε επίσης
