Οι δύο χαρισματικές ερυθρές ποικιλίες σταφυλιού, το Αγιωργίτικο και το Ξινόμαυρο, κατά σχεδόν γενική παραδοχή οι ευγενέστερες του ελληνικού αμπελώνα, αντιπαρατίθενται -πέραν των ερυθρών– και στην αρένα των ερυθρωπών ή ροζέ ξηρών κρασιών.
Είναι αλήθεια πως για πολλές δεκαετίες, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και παγκοσμίως, τούτος ο τύπος κρασιών αντιμετωπιζόταν σχεδόν με περιφρόνηση από τους καταναλωτές. Αν δεν με απατά η μνήμη μου μάλιστα, στις αρχές της δεκαετίας του ’80 αντιπροσώπευαν μετά βίας το 3% της συνολικής κατανάλωσης στη χώρα μας. Σήμερα βέβαια, για λόγους που κυρίως σχετίζονται με την αλλαγή του τρόπου ζωής, το μερίδιο των ροζέ έχει αυξηθεί σημαντικά ξεπερνώντας το 10%, με διαρκώς ανοδικές τάσεις.
Για να επανέλθουμε όμως στο πεδίο της «αντιπαράθεσης». Παρότι οι μονοποικιλιακές ροζέ εκφράσεις του Αγιωργίτικου και του Ξινόμαυρου παρουσιάζουν περισσότερες διαφορές στο ύφος και τον χαρακτήρα τους εξαιτίας των επιλογών του οινοποιού, δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι οι ίδιες οι ποικιλίες δεν αφήνουν το μικρότερο έστω αποτύπωμά τους. Στην πράξη, ο συνδυασμός σταφυλιού και απόφασης του οινοποιού δημιουργεί ένα πολυποίκιλο μωσαϊκό, που ξεκινά από τις πολύ ανοιχτόχρωμες και ντελικάτες εκδοχές, στο στυλ της Προβηγκίας, μέχρι τις στιβαρές και βαθύχρωμες, στα όρια των κόκκινων κρασιών.
Θεωρητικά, το Αγιωργίτικο σταφύλι έχει περισσότερες χρωστικές, αρώματα και ζάχαρα, αλλά ηπιότερες τανίνες και οξύτητα, ενώ το Ξινόμαυρο βρίσκεται σχεδόν στους αντίποδες. Οπότε, θεωρητικά πάντα, περιμένουμε αυτά τα χαρακτηριστικά να αποτυπώνονται και στα αντίστοιχα κρασιά. Όμως, κατάλληλοι χειρισμοί στο αμπέλι, στην οινοποίηση, ακόμα και στην ωρίμαση μπορούν να δώσουν διαφορετικά αποτελέσματα.
Για το Αγιωργίτικο, όπου ζητούμενο είναι η οξύτητα, που προσφέρει ζωντάνια στο κρασί, ιδανικός τόπος καλλιέργειας θεωρείται η περιοχή του Ασπρόκαμπου και τα γύρω ορεινά, με υψόμετρο πάνω από 700 μέτρα, ενώ για το Ξινόμαυρο η περιοχή του Αμυνταίου. Άλλωστε τούτη η τελευταία έχει αναγνωριστεί από το 1972 ως Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης -Ονομασία Προέλευσης Ανώτερης Ποιότητας, την έλεγαν παλιότερα- για την παραγωγή και ερυθρωπών οίνων αποκλειστικά από Ξινόμαυρο. Για σχεδόν 40 χρόνια μάλιστα υπήρξε η μοναδική ΠΟΠ ροζέ κρασιών στην Ελλάδα, μέχρι το 2011, που η ΠΟΠ Ρόδος έσπασε το «μονοπώλιό» της.
Απ’ όσα γράφουμε παραπάνω, αλλά και από τις επιλογές που ακολουθούν, νομίζω πως γίνεται αντιληπτό ότι κυριολεκτικά για κάθε πιάτο υπάρχει ένα τουλάχιστον ροζέ είτε πρόκειται για Ξινόμαυρο, είτε για Αγιωργίτικο. Από τα όστρακα, τα θαλασσινά και τα ψάρια με κόκκινη σάλτσα μέχρι τα κρεατικά στα κάρβουνα και από τις σαλάτες ντομάτας μέχρι τα λαδερά της παράδοσης και ακόμα πιο πέρα.
Μια προσωπική και ενδεχομένως αντιπροσωπευτική επιλογή
Principessa 2024 – Πελοπόννησος ΠΓΕ – Αθανασίου
Από τους ορεινούς αμπελώνες της Νεμέας, ο Μιχάλης Αθανασίου διαλέγει την πρώτη ύλη γι’ αυτό το «νόστιμο» κρασί, με το λαμπερό σομόν χρώμα και τα αρώματα βύσσινου και άγριας φράουλας, που συνοδεύονται από μια λεπτή φυτική νότα. Στο, μάλλον ανάλαφρο, στόμα δείχνει την «ορεινή» καταγωγή του με την δροσιστική οξύτητα να συναντά το φρούτο. Τιμή: περίπου 12 ευρώ
Ακακίες 2024 – Οίνος Ερυθρωπός Ξηρός – Αμύνταιο ΠΟΠ – Κυρ-Γιάννη Α.Ε.
Στα ξεχωριστά αμπελοτόπια της ζώνης του Αμυνταίου, που οι άνθρωποι της Κυρ-Γιάννη γνωρίζουν όσο λίγοι, το Ξινόμαυρο αναδεικνύει την κομψή πλευρά του χαρακτήρα του. Φωτεινό ρόδινο χρώμα και φρέσκα αρώματα στη μύτη, που θυμίζουν φρούτα του δάσους, φύλλα ντομάτας, κανέλλα και φράουλα. Αρμονικό και ισορροπημένο στη γεύση, με νεύρο, φρούτο, όγκο και μακρύ τελείωμα. Τιμή: περίπου 9,50 ευρώ
Ροζέ Αγιωργίτικο 2024 – Κορινθία ΠΓΕ – Παπαϊωάννου Ο.Ε.
Η ροζέ εκδοχή Αγιωργίτικου της οικογένειας Παπαϊωάννου έρχεται στο ποτήρι μας με ρόδινο-τριανταφυλλί χρώμα και πληθωρικά αρώματα γλυκού κεράσι, αμυγδαλόπαστας, ροδόνερου και μάνγκο. Σε αντίθεση με τη μύτη, στο στόμα εμφανίζεται πιο «σοβαρό» με διακριτικές τανίνες, που ενισχύουν την εντύπωση του όγκου, οξύτητα ικανή να ισορροπήσει το 13,5% της αλκοόλης, καλό φρούτο και διάρκεια. Τιμή: περίπου 9 ευρώ
Ρόζα Ρετσίνα – Ονομασία κατά Παράδοση – Σ. Κεχρής & Σια
Μια «απρόβλεπτη» έκφραση του Ξινόμαυρου, που μεταμορφώνεται σε μια κομψή ροζέ Ρετσίνα, δια χειρός Στέλιου Κεχρή. Βαθύ ρόδινο χρώμα και εκφραστική μύτη, όπου παρότι τα αρώματα της μαστίχας και του δενδρολίβανου δηλώνουν την παρουσία του ρετσινιού, σε πρώτο πλάνο εμφανίζεται το πικάντικο φρούτο της ποικιλίας. Μεστή γεύση, με νεύρο, δύναμη, φρούτο και πολύ μεγάλη διάρκεια. Τιμή: περίπου 12 ευρώ
Rousala 2022 – Πελοπόννησος ΠΓΕ – Ηλίας Μπίζιος
Από τον ιδιόκτητο, βιολογικό αμπελώνα του Ηλία Μπίζιου, στον ορεινό Ασπρόκαμπο της Νεμέας, σε υψόμετρο που ξεπερνά τα 800 μέτρα, αυτό το Αγιωργίτικο δηλώνει εμφατικά την καταγωγή του. Χρώμα λαμπερό, βαθύ ρόδινο και ώριμα αρώματα που θυμίζουν μαύρα κεράσια, λικέρ βύσσινο, φράουλα και γλυκά μπαχαρικά. Μεσαίου όγκου στο στόμα, ισορροπημένο, με νεύρο, φρούτο και διάρκεια. Τιμή: περίπου 13 ευρώ
Ξινόμαυρο Ροζέ 2024 – Επανομή ΠΓΕ – Κτήμα Γεροβασιλείου
Ο Βαγγέλης Γεροβασιλείου υπογράφει αυτό το φινετσάτο ροζέ, αναδεικνύοντας με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο τα χαρίσματα του Ξινόμαυρου. Κρυστάλλινα λαμπερό σομόν χρώμα και ζωηρά αρώματα στη μύτη, που θυμίζουν φραμπουάζ, καραμέλα κεράσι, γλυκά μπαχαρικά, φράουλα και μάνγκο. Γεμάτο στο στόμα, χωρίς να χάνει την κομψότητά του, με αναζωογονητική οξύτητα, φρούτο, βάθος και μακρά επίγευση. Τιμή: περίπου 17,50 ευρώ
Ορεινός Ήλιος Ροζέ 2024 – Κορινθία ΠΓΕ – Σεμέλη Α.Ε.
Καλοφτιαγμένο ροζέ Αγιωργίτικο για «όλες τις ώρες», που εκτός των άλλων προσφέρει μια εξαιρετική σχέση τιμής/ποιότητας. Λαμπερό χρώμα, ανάμεσα στο τριανταφυλλί και το ρόδινο, εκφραστική μύτη σε τόνους κυρίως φράουλας και κερασιού, ισορροπημένο στόμα, με μια ανεπαίσθητη γλύκα που αντισταθμίζεται από την τονισμένη οξύτητα, χαρίζοντας επιπλέον όγκο, και ελαφρά θερμό τελείωμα με φρουτώδεις νότες. Τιμή: περίπου 10 ευρώ
Άλφα Ροζέ 2024 – Αμύνταιο ΠΟΠ – Κτήμα Άλφα
Το Κτήμα Άλφα προσφέρει ένα αψεγάδιαστο ροζέ Ξινόμαυρο, από το ιδιόκτητο αμπελοτόπι «Σκαντζόχοιρος», στη ζώνη του Αμυνταίου. Φωτεινό χρώμα, που θυμίζει την σάρκα του σολομού και εκδηλωτική μύτη, σε τόνους καραμέλας κεράσι, φραγκοστάφυλου και ντομάτας και νύξεις πράσινης πιπεριάς. Έξοχα ισορροπημένο στο στόμα, με δύναμη, άφθονο φρούτο, δομή, οξύτητα που αντισταθμίζει την αλκοόλη και μακρύ τελείωμα. Τιμή: περίπου 21 ευρώ
Δρυόπη Ροζέ 2024 – Πελοπόννησος ΠΓΕ – Οικογένεια Τσέλεπου
Από την περιοχή του Ασπρόκαμπου, την ορεινότερη ζώνη της Νεμέας, στα 800 μέτρα υψόμετρο, η ομάδα του Γιάννη Τσέλεπου επιλέγει το Αγιωργίτικο γι’ αυτό το αξιαγάπητο κρασί. Λαμπερό, ανοιχτό ρόδινο χρώμα, ζωηρά αρώματα στη μύτη, με κυρίαρχα το γλυκό κεράσι και την φράουλα, γεμάτο στόμα με διακριτική παρουσία τανινών, δύναμη ντυμένη με φρούτο, νεύρο και διάρκεια.
Τιμή: περίπου 11 ευρώ
L’ Esprit du Lac 2024 – Αμύνταιο ΠΟΠ – Κυρ-Γιάννη Α.Ε.
Η απάντηση της Κυρ-Γιάννη στα ροζέ της Προβηγκίας έρχεται από τα ορεινά αμπελοτόπια του Αμυνταίου και διαλεγμένα παλιά κλήματα Ξινόμαυρου, ηλικίας άνω των 40 ετών. Αχνό σομόν χρώμα με χρυσές ανταύγειες και λεπτά αρώματα τριαντάφυλλου γιασεμιού, κερασιού, κανέλας και φύλλων τομάτας, συνδυάζονται με φινετσάτη παρουσία στο στόμα, τονισμένη οξύτητα, ένταση και άφθονο φρούτο στο τελείωμα. Τιμή: περίπου 16 ευρώ
Rosé Agiorgitiko 2023 – Πελοπόννησος ΠΓΕ – Οινοποιείο Ζαχαριά
Ένα ακόμα δείγμα Αγιωργίτικου, το οποίο συνδυάζει καλή τιμή και ευχάριστη προσωπικότητα, από την οικογένεια Ζαχαριά, που έχει βαθιές ρίζες στην περιοχή της Νεμέας. Απαλό τριανταφυλλί χρώμα και τυπικά ποικιλιακά αρώματα, με το κεράσι και την μαρμελάδα φράουλας να ξεχωρίζουν. Δροσερό και ανάλαφρο στο στόμα, παρά τους 13 αλκοολικούς βαθμούς, με ζωντάνια, φρούτο και διάρκεια. Περίπου 9 ευρώ
Rosé de Xinomavro 2023 – Μακεδονία ΠΓΕ – Απόστολος Θυμιόπουλος
Δημοφιλές ροζέ, που αναδεικνύει τη δυνατότητα ωρίμασης του Ξινόμαυρου. Ο ταλαντούχος Απόστολος Θυμιόπουλος δημιουργεί ένα «γαστρονομικό» κρασί με βαθύ σομόν χρώμα και εξελιγμένη αρωματική σύνθεση όπου πρωταγωνιστούν ντομάτα, μαρμελάδα βύσσινο, ήπια μπαχαρικά, βότανα και σοκολάτα γάλακτος. Ισορροπημένη γεύση, όπου δύναμη, φρούτο, πάχος και οξύτητα συνυπάρχουν αρμονικά. Μακρά επίγευση. Τιμή: περίπου 13 ευρώ
Rosé-Saint-Georges 2024 – Πελοπόννησος ΠΓΕ – Οικογένεια Ιερόπουλου
Σχετικά καινούργιο όνομα στη Νεμέα, που όμως ακούγεται δυνατά, με αμπελώνες στο Κούτσι και την Σκοτεινή, και ένα υπερσύγχρονο οινοποιείο. Το ροζέ Αγιωργίτικο που προτείνει χαρακτηρίζεται από το λαμπερό, ανοιχτό σομόν χρώμα και τα αρώματα φράουλας, μάνγκο, κερασιού και βοτάνων στη μύτη. Φρεσκάδα και ζωντάνια στο στόμα, με καλή δομή, υπόσταση, φρούτο και διάρκεια. Τιμή: περίπου 14,50 ευρώ
7 Όνειρα 2024 – Μακεδονία ΠΓΕ – Ε. Ταζογλίδου
Με μακρά θητεία και εμπειρία στους αμπελώνες του Ξινόμαυρου, η γεωπόνος Ευστρατία Ταζογλίδου, υλοποιεί πλέον το όνειρο της δημιουργίας των δικών της κρασιών. Το ροζέ της ξεχωρίζει για το ανοιχτό κερασί χρώμα του και τα φρέσκα αρώματα, φραγκοστάφυλου, βατόμουρου, κερασιού, αλλά και φύλλων ντομάτας. Γεμάτη, πυκνή γεύση, με ζωηρή οξύτητα, θέρμη, ένταση, λεπτότατες τανίνες και διάρκεια. Τιμή: περίπου 14 ευρώ
Οδίτης 2024 – Πελοπόννησος ΠΓΕ – Στροφιλιά Α.Ε.
Από τον ιδιόκτητο αμπελώνα της στον Ασπρόκαμπο, μια περιοχή, που κατά γενική παραδοχή προσφέρεται για την παραγωγή ροζέ Αγιωργίτικου, η Στροφιλιά δημιουργεί ένα κρασί με φωτεινό, ρόδινο χρώμα και εξωστρεφή παρουσία στη μύτη, με περάσματα κερασιού, φραμπουάζ, και πράσινης πιπεριάς σε διακριτικό ανθικό φόντο. Ανάλαφρο και αρμονικό στο στόμα, με δροσιστική οξύτητα και φρουτώδες τελείωμα. Τιμή: περίπου 14,50 ευρώ
Stalisma 2024 – Θεσσαλονίκη ΠΓΕ – Οινοποιείο Καμάρα
Ιδιαίτερο ροζέ Ξινόμαυρο για όσους αγαπούν τα κρασιά ήπιας παρέμβασης. Από τον αμπελώνα της οικογένειας Κιουτσούκη, έρχεται αφιλτράριστο στο ποτήρι μας εξ ου και το ελαφρά θαμπό σκούρο ρόδινο χρώμα, αλλά με σύνθετα αρώματα στη μύτη που θυμίζουν ντοματάκι γλυκό, μηλόπιτα, κανέλα και βατόμουρα. Ελκυστική γεύση, ισορροπημένη και μεστή, με νεύρο, ελάχιστα ζάχαρα, ένταση και διάρκεια. Τιμή: περίπου 23,50 ευρώ
4-6 h 2024 – Πελοπόννησος ΠΓΕ – Γαία Οινοποιητική
Το Αγιωργίτικο σε ύφος ροζέ της Προβηγκίας, από τους αμπελώνες στο Κούτσι και τον Ασπρόκαμπο, με την τεχνογνωσία της Γαίας. Χρώμα λαμπερό, ανάμεσα στο ανοιχτό σομόν και το τριανταφυλλί, αρώματα που θυμίζουν κυρίως φρεσκοκομμένες φράουλες και κεράσι, στόμα ανάλαφρο, χαριτωμένο, με δροσιστική οξύτητα, φρούτο και καλής διάρκειας τελείωμα όπου επανέρχονται τα αρώματα της μύτης. Τιμή: περίπου 11 ευρώ
Rosé Ξινόμαυρο 2024 – Θεσσαλονίκη ΠΓΕ – Κτήμα Αρβανιτίδη
Καθαρόαιμο Ξινόμαυρο από τον Ασκό της Θεσσαλονίκης, με την γνωστή υψηλή ποιότητα του Κτήματος Αρβανιτίδη. Μας άρεσαν το κρυστάλλινης διαύγειας φωτεινό σομόν χρώμα και η φινετσάτη μύτη του, με περάσματα φραμπουάζ, ντομάτας, μαζί με μια αύρα μπαχαρικών. Στο στόμα ισορροπεί ανάμεσα στην κομψότητα και τη δύναμη, με ωραίο φρούτο, ζωντάνια και επίμονο τελείωμα. Τιμή: περίπου 13,50 ευρώ
Βυσσινόκηπος 2024 – Πελοπόννησος ΠΓΕ – Οινοποιείο Παλυβού
Για όσους αγαπούν τα στιβαρά ροζέ, που μπορούν να σταθούν δίπλα σε «δύσκολα» πιάτα, ο Βυσσινόκηπος αποτελεί εδώ και χρόνια, σταθερή επιλογή. Βαθύ και πυκνό ρόδινο χρώμα και πλούσια μύτη, με περάσματα κερασιού, φραγκοστάφυλου, λικέρ βύσσινου και φράουλας. Άφθονο φρούτο στο στόμα, που συνδυάζεται με δύναμη, υπόσταση, θέρμη και νεύρο, σε ένα σύνολο μακράς διάρκειας. Τιμή: περίπου 11 ευρώ
Rosé Arktos 2024 – Αμύνταιο ΠΟΠ – Ερμής Α.Ε.
Ο Αρτέμης Καραμολέγκος, ο δημοφιλής οινοπαραγωγός της Σαντορίνης, «επεκτάθηκε» πρόσφατα στο Αμύνταιο. Πρώτη του, νομίζω, δημιουργία το ροζέ Ξινόμαυρο με το αχνό σομόν χρώμα και την εκφραστική μύτη με νύξεις φράουλας, πράσινου φραγκοστάφυλου, γιασεμιού και κερασιού, αλλά και μια πικάντικη αύρα. Ελαφρύ αλλά όχι αδιάφορο στο στόμα, με αισθητή οξύτητα, φινέτσα και φρουτώδες τελείωμα. Τιμή: περίπου 14,50 ευρώ
