Έμαθα να μην ξεχωρίζω τους ανθρώπους ούτε από το χρώμα, ούτε από την καταγωγή, ούτε από την εμφάνιση και φυσικά ούτε από το φύλο. Για μένα όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι και εν δυνάμει άξιοι να καταφέρουν αυτά που επιθυμούν στη ζωή τους, αρκεί να έχουν ίσες ευκαιρίες. Δεν με μεγάλωσαν, βέβαια, να σκέφτομαι έτσι. Ίσα-ίσα, μεγάλωσα σε ένα χωριό με όλα τα πρότυπα που ήθελαν τη γυναίκα να είναι δυνατή και αξιοσέβαστη μεν, αλλά πάντα κατώτερη από τον άνδρα. Και αν απαρνήθηκα αυτή την κουλτούρα καθώς μεγάλωνα, αυτό οφείλεται σε δύο λόγους: στη μεγάλη αγάπη που πήρα από τις πανάξιες γυναίκες της ζωής μου, στα θαύματα που είδα να καταφέρνουν με τα χέρια και το μυαλό τους, στα γράμματα που έμαθα μέσα από τις σπουδές μου.
Στο πανεπιστήμιο είδα και θαύμασα τη δύναμη του γυναικείου νου, την ορμή και τη δύναμη της γυναικείας σκέψης να στέκει ισότιμη με εκείνη των ανδρών και συχνά να την ξεπερνά. Μη φοβάστε τη λέξη «ισότητα». Δεν σημαίνει ομοιότητα. Ο άνδρας και η γυναίκα είναι απολύτως ίσοι ως άνθρωποι, όμως διαφέρουν σε πολλά χαρακτηριστικά ανάλογα με τις περιστάσεις, τις παραδόσεις και τις συνθήκες, γεγονός που καθιστά πολύ γοητευτικές τις διαφοροποιήσεις τους αυτές. Μέσα στην κουζίνα έχω δουλέψει με πολλές γυναίκες όπως και με πολλούς άνδρες μάγειρες. Όμως, ποτέ, μα ποτέ για μένα δεν ήταν κριτήριο το φύλο για να επιλέξω έναν άνθρωπο επαγγελματία σε μια κουζίνα. Το μόνο που με ένοιαζε ήταν ο χαρακτήρας, η συμπεριφορά, η γνώση, η αξιοσύνη, η θέληση για μάθηση και η αποτελεσματικότητα.
Συχνά καταλάβαινα πως οι γυναίκες μαγείρισσες προσπαθούσαν διπλά και αυτό συνέβαινε για να αποδείξουν περίτρανα πως δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τους άνδρες συναδέλφους τους, αλλά και πως ίσα-ίσα μπορούν να είναι και καλύτερες από αυτούς. Και τα κατάφερναν. Η γυναίκα μαγείρισσα κουβαλάει στην πλάτη της ρόλους και στερεότυπα, άλλα θετικά και άλλα αρνητικά: είναι για παράδειγμα, λένε, σχεδόν πάντα πιο καθαρή και περιποιημένη από τους μάγειρες, τόσο πάνω της όσο και στο πόστο της. Είναι πιο ικανή στη λεπτοδουλειά, είναι πιο γρήγορη, συχνά και πιο τυπική. Λένε πως το μυαλό της δουλεύει γρήγορα και οι λύσεις στα προβλήματα έρχονται με ευκολία, ενώ είναι καλή ακροάτρια και ευαίσθητη στα προβλήματα των άλλων. Από την άλλη, λένε πως μια μαγείρισσα συχνά δειλιάζει να σηκώσει μια βαριά κατσαρόλα, μπορεί να κλάψει αν δεχτεί επίπληξη από έναν ανώτερό της ή αν κοπεί, σκέφτεται συχνά την εικόνα της την ώρα της δουλειάς και ερωτοτροπεί ή κουτσομπολεύει. Τις ημέρες της περιόδου της έχει νεύρα ή κακή διάθεση, καθώς ο πόνος τη ζορίζει.
Με συγχωρείτε, όμως. Αυτά τα βλέπει μόνο εκείνος που επιθυμεί να τα δει. Εγώ δεν τα είδα ποτέ γιατί ήξερα πως, αν τα έβλεπα, θα διαιώνιζα τα στερεότυπα και τους ρόλους πάνω στην πλάτη των γυναικών συναδέλφων μου. Και εκείνες τα κουβαλάνε ακόμα επειδή κάποιοι συνεχίζουν να τους τα επισημαίνουν και να τα υπενθυμίζουν. Το ίδιο συμβαίνει και με το αρσενικό πρότυπο του μάγειρα. Αρκετά. Γυναίκες και άνδρες είμαστε ίσοι μέσα κι έξω από την κουζίνα. Μάλιστα, σε μια κουζίνα που λειτουργεί οργανωμένα το φύλο δεν έχει μάλλον καμία ουσιαστική σημασία. Όταν η κουζίνα έχει κανόνες και πόστα δεν ασχολείται κανείς με το φύλο. Ασχολείται, και θα έπρεπε να ασχολείται, με τη δουλειά. Πολλές φορές ακούω να λένε πως οι γυναίκες είναι καλές στην κουζίνα, αλλά δεν μπορούν να ηγηθούν, ειδικά όταν μέσα σε αυτήν υπάρχουν άνδρες μάγειρες. Προφανώς και κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Οι γυναίκες σεφ έρχονται σε επαφή με την αμφισβήτηση που οι ανδροκρατούμενες κουζίνες αναπαράγουν και συχνά λυγίζουν εξαιτίας της.
Λογικό είναι όταν εκ προοιμίου θεωρείσαι κατώτερη ή λιγότερο δυνατή ή πολύ ευαίσθητη να καμφθεί το ηθικό σου. Απέναντι στην αμφισβήτηση οφείλουν να στέκουν με αξιοπρέπεια και δυναμισμό. Άλλωστε μέσα από τη σκληρή δουλειά τους δείχνουν πόσο καλά μπορούν να ηγηθούν και κλείνουν τα φαλλοκρατικά στόματα. Έχουμε ακούσει απίστευτα πράγματα να συμβαίνουν εις βάρος των γυναικών στις κουζίνες. Αυτά θα πρέπει να τελειώσουν. Ας ξεγυμνώσουμε κάθε άνδρα μάγειρα που ακόμα ζει στον Μεσαίωνα και θεωρεί τη γυναίκα δούλα του ή σεξουαλικό αντικείμενο πόθου μέσα στην κουζίνα.
Άμα βλέπεις κουζίνες που είναι καθαρά ανδροκρατούμενες ‒κατ’ επιλογή και όχι τυχαία‒ να ξέρεις πως κάτι δεν πάει καλά. Σε αυτές τις κουζίνες μεγαλώνει συνήθως ο σπόρος της τάχα μου ανδρικής ανωτερότητας, ο σπόρος της ρατσιστικής αντιμετώπισης εις βάρος των γυναικών και όχι μόνο, ο σπόρος της αγένειας, της καζούρας, του χλευασμού, της απανθρωπιάς. Μακριά από αυτά. Μακριά από τις κουζίνες που δουλεύουμε. Δεν μας ενδιαφέρει αυτός ο μίζερος, σκοτεινός, ρατσιστικός κόσμος. Είμαστε όλοι άνθρωποι. Είμαστε ίσοι. Είμαστε μαγείρισσες και μάγειρες. Είμαστε ένα.
