Δεν πρόκειται για ανέκδοτο. Ούτε για χαριτωμένο σχόλιο. Αποτελεί την πραγματικότητα που για δεκαετίες μαστίζει την ελληνική εστίαση. Αυτή η ερώτηση απευθυνόταν σε ευειδείς σερβιτόρες, πλην όμως μονίμως μουτρωμένες, οι οποίες πίστευαν ότι έκαναν χάρη στους δυστυχείς πελάτες που είχαν την ατυχία να δέχονται τη φροντίδα τους.
Αναποδογυρισμένα πιάτα με σάλτσες σε σακάκια κυρίων, ποτά στα πόδια κυριών και άλλα πολλά ευτράπελα ήταν συνηθισμένες καταστάσεις σε ακριβά εστιατόρια «καλών» περιοχών της πόλης μας. Οπότε γινόταν η συγκεκριμένη ερώτηση για να διασκεδαστούν οι όποιες καταστάσεις: «εσείς ποια Δραματική σχολή έχετε τελειώσει;». Γιατί ήταν κοινό μυστικό ότι οι απόφοιτοι των δραματικών σχολών, μέχρι να πάρουν τους πρώτους ρόλους τους, βιοπορίζονταν εργαζόμενοι ως σερβιτόροι.
Με τα χρόνια, οι απαιτήσεις αυξήθηκαν. Αν υποθέσατε ότι μιλάω για επαγγελματικές όμως, πλανάσθε πλάνην οικτράν. Όχι, καμία σχέση, αντίθετα αυξήθηκαν οι απαιτήσεις για ύψος, κιλά, χρώμα μαλλιών, ματιών και μπόλικο «αέρα» στη σάλα. Αυτό ισχύει για κορίτσια και αγόρια. Που είναι χάρμα ιδέσθαι και έτσι μετριέται και η τιμή τους στην αγορά. Αν είσαι ξανθιά, γαλανομάτα, 1,80 μ. και «τα λες» το κασέ σου στο εστιατορικό σέρβις ανεβαίνει γεωμετρικά. Το ίδιο κι αν είσαι παλικάρι γυμνασμένο, με θεληματικό πηγούνι και πράσινα μάτια.
Στην περίπτωση που τίποτε από όλα αυτά δεν ισχύουν, αλλά θέλεις να βγάλεις μέσα στην καλοκαιρινή σεζόν τα χρήματα για να ζήσεις όλο τον χειμώνα αραχτός ή για να πληρώσεις τη σχολή σου, έχει και για σένα ο μπαξές. Ακριβά μεροκάματα, καθόλου ρεπό και δωδεκάωρα εργασίας, Αλλά αυτό είναι το deal.
Από την άλλη υπάρχουν και κάποιου άλλου είδους επιχειρήσεις. Που επενδύουν στην εκπαίδευση των εργαζομένων τους, τους βλέπουν ως επαγγελματίες με δυνατότητα καριέρας στον χώρο. Γιατί, ξέρετε, αυτό το επάγγελμα, όπως και όλα δηλαδή, έχει πολλές δυνατότητες εξέλιξης και εργασιακής και οικονομικής. Αλλά αυτό είναι θέμα επαγγελματικού προσανατολισμού και όχι αυτής της στήλης για να αναλυθεί. Τέλος πάντων, αυτοί οι επιχειρηματίες, που επενδύουν στα «παιδιά» τους, με την αρχή κάθε σεζόν διακινδυνεύουν να μείνουν χωρίς προσωπικό. Γιατί ζητούν και προσφέρουν εργασία όλον τον χρόνο, με κανονικό ωράριο, κανονικό μισθό, άδειες και επιδόματα. Και δεν μασάνε από σωματικές διαστάσεις και σέξι χαμόγελα. Αλλά, υπάρχει πάντα αυτό το αλλά, αυτό προϋποθέτει και την ύπαρξη επαγγελματιών σερβιτόρων, που επέλεξαν αυτή την εργασία και την κάνουν επειδή τη γουστάρουν και όχι για το χαρτζιλίκι τους.
Με αυτά και μ’ εκείνα, με όλες της τις στρεβλώσεις, η ελληνική εστίαση τα έβγαζε πέρα με όλα τα προβλήματά της και κάθε καλοκαίρι τα μαγαζιά έβρισκαν προσωπικό και οι εργαζόμενοι -ευκαιριακοί και μη- γκρινιάζοντας ή ευτυχείς στήριζαν το οικοδόμημα του ελληνικού τουρισμού.
Μετά, αχ, μετά ήρθε ο Covid και άλλαξε την παγκόσμια κατάσταση πόσω μάλλον τη δική μας, της μικρής μεσογειακής χώρας με τις γνωστές ιδιαιτερότητες. Οι νέοι, και μεγαλύτεροι, εργαζόμενοι παραιτούνται από τις δουλειές τους. Ή αλλάζουν κλάδο και δεν επιστρέφουν στον παλιό ακόμη και με τη λήξη των lock downs. Ή προτιμούν να μένουν άνεργοι με το επίδομα παρά να χύνουν τόνους ιδρώτα πάνω σε πελάτες με κορμιά λιασμένα από τον ήλιο των διακοπών.
Άδικο ή όχι, αυτή είναι η κατάσταση. Η ανεργία στα ύψη αλλά για δουλειά δεν πάμε. Γιατί δεν είναι αυτό που σπουδάσαμε, αυτό που ονειρευτήκαμε, αυτό που μας αρμόζει. Λάθος; Ίσως ναι, ίσως και όχι. Σίγουρα όμως λείπει εργατικό δυναμικό. Και αναρωτιέμαι -χρόνια τώρα, αλλά πλέον πιο έντονα- γιατί γινόμαστε κάθε χρόνο στο ίδιο έργο θεατές; Γιατί δεν ετοιμάζουμε σωστά εφοδιασμένους επαγγελματίες; Γιατί δεν τους μαθαίνουμε σεβασμό και αυτοεκτίμηση; Γιατί τα απαραίτητα προσόντα δεν είναι συγκεκριμένες δεξιότητες, πέρα από εμφάνιση και ηλικία;
Οι εξαιρέσεις επιχειρηματιών και των υπαλλήλων τους αποδεικνύουν ότι το μοντέλο όχι απλώς δουλεύει, αλλά προκαλεί των φθόνο των «άλλων» που θέλουν να κλέψουν αβάδιστα τον έτοιμο υπάλληλο από τον «επενδυτή» εργοδότη.
Η εστίαση και ο τουρισμός είναι η βαριά μας βιομηχανία. Και ναι, υπερηφάνως, είμαστε τα γκαρσόνια της Ευρώπης και -γιατί όχι- του κόσμου όλου. Με τις σπουδές μας, τις ικανότητες μας, το ταμπεραμέντο μας και το ζεστό μας χαμόγελο, ως μέρος των συνολικών υπηρεσιών που προσφέρουμε. Και αυτά τα επαγγέλματα, και εδώ όπως και σε πολλές άλλες χώρες για αιώνες τώρα, αποτελούν επιλογές καριέρας. Και ας τα αγνοεί επιδεικτικά το υπουργείο Παιδείας με τις όποιες αγκυλώσεις του, οποιασδήποτε κυβέρνησης, οποιασδήποτε δεκαετίας, οποιασδήποτε τοποθέτησης.
