Χρυσαφένιες αμμουδιές και εξωτικά νερά, καταπράσινες πλαγιές, εντυπωσιακά ορεινά τοπία και γραφικά χωριά είναι μόνο μερικές από τις μοναδικές ομορφιές για τις οποίες αξίζει να επισκεφθεί κανείς το νησί της Αφροδίτης. Δεκάδες μνημεία, αρχαία και νεότερα, που συμβολίζουν τη μεγάλη ιστορία της Κύπρου, σύγχρονες ξενοδοχειακές μονάδες και παροχές υψηλού επιπέδου για κάθε είδος ταξιδιώτη και μορφή τουρισμού συμπληρώνουν το παζλ ενός προορισμού που προσελκύει επισκέπτες κάθε εποχή του χρόνου.

Ιδανικό ορμητήριο για όλα αυτά αλλά και μια πλήρη ταξιδιωτική εμπειρία από μόνη της αποτελεί η Λευκωσία. Η πρωτεύουσα της Κύπρου η οποία εξελίσσεται συνεχώς έχει να προσφέρει πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα σε κάθε επίπεδο, ειδικά σε ό,τι αφορά τη γαστρονομία.

Ένας ολοκληρωμένος τουριστικός προορισμός με διεθνή αναγνώριση
Η Λευκωσία πρόσφατα πιστοποιήθηκε ως γαστρονομική πρωτεύουσα (Culinary Capital 2024) από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Γαστρονομικού Τουρισμού (World Food Travel Association) και παράλληλα βραβεύτηκε ως Best Beverage Experience Destination for Culinary Travellers.

Η τελετή απονομής πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 2 Δεκεμβρίου στην ετήσια γενική συνέλευση της Εταιρείας Τουριστικής Ανάπτυξης και Προβολής Λευκωσίας (ΕΤΑΠ) στο Παλαιό Δημαρχείο Λευκωσίας. Η πρόεδρος του World Food Travel Association κ. Μαρία Αθανασοπούλου απένειμε την πιστοποίηση Culinary Capital για το 2024, στον Δήμαρχο Λευκωσίας κ. Χαράλαμπο Προύντζο ενώ ο πρόεδρος της ΕΤΑΠ κος Θεόδωρος Κρίγγου έλαβε το βραβείο για τον καλύτερο προορισμό του 2024 στην κατηγορία Best Beverage Experience for Culinary Travellers (Global Culinary Travel Awards).

«Παγκοσμίως ο ανταγωνισμός είναι πολύ μεγάλος γι αυτό και οι συγκεκριμένες διακρίσεις είναι μια σημαντική διεθνής αναγνώριση. Ουσιαστικά πρόκειται για μια αφετηρία, ένα χρήσιμο εργαλείο μάρκετινγκ που έχετε στα χέρια σας και καλείστε να το χρησιμοποιήσετε για να πετύχετε την αύξηση του τουρισμού άρα και την ενίσχυση της οικονομίας. Εκπαίδευση επαγγελματιών, καμπάνιες όπως το επιτυχημένο Taste Nicosia, χρήση ψηφιακών μέσων, διοργάνωση γαστρονομικών εκδηλώσεων και δημιουργία γαστρονομικών διαδρομών, συνεργασίες με ταξιδιωτικά γραφεία σε ολόκληρο τον πλανήτη και ειδικές προσφορές για γαστρονομικούς ταξιδιώτες, επέκταση τουριστικής περιόδου, άμεση σύνδεση ιστορίας, πολιτισμού και γαστρονομίας είναι τα επόμενα βήματα», τόνισε η κ. Μαρία Αθανασοπούλου.

Ο κ. Κώστας Κουμής, Υφυπουργός Τουρισμού της Κύπρου, επεσήμανε στον λόγο του τον κομβικό ρόλο της Λευκωσίας στην τουριστική ανάπτυξη ολόκληρης της χώρας ενώ σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Cantina ανέφερε ότι η Κύπρος ως τουριστικός προορισμός διανύει μια εξαιρετική περίοδο. «Εμείς συνολικά είχαμε άνοδο αφίξεων 26% καλύπτοντας τις απώλειες της ρωσικής και της ουκρανικής αγοράς. Το 2025 σκοπεύουμε να δουλέψουμε στις λεπτομέρειες δίνοντας έμφαση στις ειδικές μορφές τουρισμού. Όπως για παράδειγμα ο οινοτουρισμός ο οποίος είναι ήδη σε ικανοποιητικό σημείο καθώς οι οινικές διαδρομές που έχουμε σχεδιάσει έχουν ανταπόκριση και τα κρασιά μας που φτιάχνονται από ντόπιες ποικιλίες εξάγονται και βραβεύονται στο εξωτερικό.

Ωστόσο υπάρχει μια περαιτέρω τάση δημιουργίας υποδομών, ειδικά στον τομέα του αγροτουρισμού, σε περιοχές όπως τα Κουμανταροχώρια στην ορεινή Λεμεσό (τόπος παραγωγής του παραδοσιακού επιδόρπιου οινού που ονομάζεται Κουμανταρία) αλλά και αλλού», όπως ανέλυσε.

«Επανερχόμενος στη Λευκωσία θα ήθελα να πω ότι είναι κάπως αδικημένη γιατί στην Κύπρο εδώ και δεκαετίες προωθείται το τουριστικό μοντέλο “ήλιος – θάλασσα – παραλίες”. Για πάρα πολλά χρόνια δεν υπήρχε καν σύνδεση μεταξύ των παράκτιων περιοχών και της πρωτεύουσας που βρίσκεται στο κέντρο του νησιού κι έτσι οι επισκέπτες δεν είχαν τη δυνατότητα να την επισκεφθούν με κάποιο δημόσιο μέσο (λεωφορείο κλπ). Τώρα έχει αλλάξει αυτό, έχουμε παρατηρήσει ότι οι τουρίστες έρχονται στη Λευκωσία για “city break” και μένουν ευχαριστημένοι από όσα τους προσφέρει σε όλα τα επίπεδα.

Όσο για τα βραβεία που λάβαμε είναι πολύ σημαντικά καθώς η γαστρονομία όπως και ο τομέας των ποτών είναι από τις επικρατούσες τάσεις που καθοδηγούν τους τουρίστες σε παγκόσμιο επίπεδο και οφείλουμε να βελτιωνόμαστε συνεχώς. Είναι δύσκολο να διακριθεί κανείς σε αυτούς τους τομείς, ειδικά όταν έχει να ανταγωνιστεί εμβληματικούς γαστρονομικούς προορισμούς σε ολόκληρο τον πλανήτη. Ακόμα πιο δύσκολο όμως είναι να ανταποκριθεί σε αυτή τη διάκριση, να διατηρεί δηλαδή και να εξελίσσει συνεχώς την ποιότητα και το επίπεδο των παροχών – υπηρεσιών», συμπλήρωσε.

Ακολουθώντας τα βήματα της χόβολης και της παραδοσιακής κυπριακής κουζίνας
Η κουλτούρα των παραδοσιακών καφενείων είναι βαθιά ριζωμένη στην ιστορία της Λευκωσίας αλλά και στην καθημερινότητα των Κύπριων γι αυτό και μία από τις πιο ενδιαφέρουσες εμπειρίες που μπορεί να βιώσει ένας επισκέπτης στη Λευκωσία είναι η βόλτα στα καφενεία της. Πρόκειται για μία περιήγηση – ξενάγηση που πραγματοποιείται από την Ιλιάνα Κουλαφέτη (project «People of Cyprus») η οποία μας ταξίδεψε με τις γλαφυρές αφηγήσεις της.

Ιστορίες όπως αυτή του εμβληματικού Καφενείου Χατζησάββα που τις περασμένες δεκαετίες αποτελούσε την καρδιά της κοινωνικής ζωής της πόλης αλλά και αυτή του Καφεκοπτείου Χαραλάμπους που παράγει κυπριακό καφέ από το 1940 κυριολεκτικά ζωντάνεψαν μπροστά μας. Στην πορεία σειρά είχαν τα «Καλά Καθούμενα» που αν και άνοιξαν το 1995 από τον Σύμη Σουκιούρογλου, κρατούν ολοζώντανη την αυθεντικότητα του «Καφενέ του Αστραίου» που από το 1957 λειτουργούσε εκεί. Λίγο παρακάτω στα «Τρία Φανάρια» ο 93χρονος Σάββας Λεμονάρης ψήνει από τα 12 του χρόνια μερακλίδικο κυπριακό καφέ και φτιάχνει τα πιο παραδοσιακά γλυκά ολόκληρης της πόλης. Την παράδοση συνεχίζει μέχρι σήμερα η τρίτη γενιά της οικογένειας του.

Λίγο πριν το μεσημέρι βρισκόμαστε στα «7 Κλειδιά» έναν μοντέρνο χώρο με φιλόξενη ατμόσφαιρα όπου ο Σταύρος, ο Ξένιος και ο Φοίβος έχουν συγκεντρώσει ό,τι καλύτερο βγάζει η κυπριακή γη. Συστήνουν τις κυπριακές ποικιλίες κρασιού μέσα από 120 ετικέτες που παράγονται στο νησί ενώ διαθέτουν πάνω από 20 μπίρες, ελληνικών και κυπριακών μικροζυθοποιοίων, και φυσικά κυπριακή ζιβανία σε όλες τις εκδοχές της. Πρόκειται για ένα ρακοειδές που συνηθίζουν να απολαμβάνουν οι ντόποιοι στα καφενεία και χρονολογείται από την αρχαιότητα καθώς αναφέρεται ακόμα και στην Οδύσσεια ως το ζίβανον (ένα δυνατό ποτό που έπιναν οι κύκλωπες).

Επόμενη στάση στο καφενείο «ο Μάγκας» όπου ο Γεώργιος Ιωαννίδης, γνωστός ως Μάγκας, που καταγόταν από τις Αρόδες της Πάφου και απέκτησε το παρατσούκλι του κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο σέρβιρε αδιάκοπα μερακλίδικους καφέδες από το 1955 μέχρι το 2004. Λίγο παρακάτω στο Καφενείο 11, έναν χώρο με κινηματογραφικό αέρα τον οποίο έχουν επιμεληθεί οι διαχειριστές του, Πάνος και Μιράντα, απολαύσαμε χειροποίητα γλυκά κουταλιού και απίθανο σπιτικό σάμαλι.

Η βόλτα μας κατέληξε στο καφενείο «Χαράτσι» το οποίο άνοιξε το 2011 από τον Σταύρο, που επέστρεψε από την Αμερική με όραμα να δημιουργήσει έναν χώρο που θα αναβίωνε τα «Καλά Καθούμενα». Εκεί, εκτός από εξαιρετικό καφέ τον οποίο ο Σταύρος έμαθε να φτιάχνει από τη γιαγιά του δοκιμάσαμε και Brandy sour. Πρόκειται για ένα ανάλαφρο και αρωματικό κυπριακό κοκτέιλ που συνδυάζει κονιάκ, λεμόνι και δυόσμο, το οποίο δημιουργήθηκε το 1946 στις Πλάτρες κατόπιν παραγγελίας του βασιλιά της Αιγύπτου Φαρούκ που ήθελε να πιει κάτι αλκοολούχο το οποίο βεβαίως να μην φαίνεται εκ πρώτης όψεως ότι περιέχει αλκοόλ καθώς το απαγόρευε η θρησκεία του, γι αυτό το Brandy sour εμφανισιακά μοιάζει με παγωμένο τσάι.

Αποχαιρετώντας την Ιλιάνα κατευθυνθήκαμε σε ένα από τα παλαιότερα μαγειρεία της Λευκωσίας, τον Ματθαίο, που βρίσκεται στην Πλατεία της Φανερωμένης. Σε αυτό το μέρος η ιστορία είναι κρεμασμένη στους τοίχους που είναι γεμάτοι με κιμήλια, φωτογραφίες και δημοσιεύματα από όλους τους προέδρους της Δημοκρατίας και τις επιφανείς προσωπικότητες της Κύπρου, και όχι μόνο, που έχουν καθίσει στα τραπέζια του και έχουν απολαύσει το φαγητό του. Ο «Ματθαίος» είναι ο ορισμός του παραδοσιακού μαγειρείου αφού στη βιτρίνα του βρίσκει κανείς καθημερινά σούπα λουβάνα (με λαθούρι και μπόλικα λαχανικά), αφέλια (χοιρινό μαγειρεμένο με κρασί και κόλιανδρο), κουπέπια (ντολμαδάκια με κιμά), αρνί κλέφτικο, μοσχαράκι στιφάδο κ.ά. φτιαγμένα με φροντίδα και τα αγνότερα των υλικών.

Wine pairing με θέα, γευσιγνωσία μπίρας και κοσμοπολίτικο bar hopping
Η νύχτα στην Λευκωσία δεν κρατάει πολύ, κι αυτό είναι ίσως το μόνο της «μειονέκτημα» (για εμάς τους «Αθηναίους» που είμαστε λίγο αλλιώς μαθημένοι, να διασκεδάζουμε μέχρι κυριολεκτικά να ξημερώσει) αφού όπως μας ενημέρωσαν τα μαγαζιά εστίασης μένουν ανοιχτά το πολύ μέχρι τις 3 το πρωί και δεν υπάρχουν επιλογές για after. Ωστόσο, η πρωτεύουσα της Κύπρου έχει πολλές και διαφορετικές εμπειρίες να προσφέρει σε όσους αγαπούν τη διασκέδαση, το καλό φαγητό και το καλό ποτό γι αυτό και ενδείκνυται για νυχτερινές εξόδους.

Η βραδινή μας εξερεύνηση στην παλιά πόλη, υπό την καθοδήγηση του Γιώργου Φιλίππου, έμπειρου επαγγελματία της εστίασης και παθιασμένου food&drink lover (σ.σ. διοργανωτής του Mediterranean Bar Show και δημιουργός των Pear & Pair και High & Wet και άλλων γαστρονομικών project και χώρων εστίασης) ξεκίνησε από το Vintage το οποίο δεν χρειάστηκε ιδιαίτερες συστάσεις αφού είναι το αδερφάκι του ομώνυμου αθηναϊκού wine bar. Ένας υπέρκομψος χώρος διεθνών προδιαγραφών που αποθεώνει το καλό κρασί, αφού διαθέτει εκατοντάδες ετικέτες από τον κυπριακό, τον ελληνικό αλλά και τον διεθνή αμπελώνα, συνδυάζοντάς το αρμονικά με δημιουργικά πιάτα φτιαγμένα κυρίως με ντόπιες πρώτες ύλες. Απόλυτο highlight, η πανέμορφη ταράτσα του με την υπέροχη θέα.

Αμέσως μετά βρεθήκαμε στην εσωτερική αυλή του swimming birds ενός πολύ χαριτωμένου και cosy cafe bar όπου δοκιμάσαμε ένα ιδιαίτερο κοκτέιλ με βότκα, σπιτικό λικέρ τριαντάφυλλο και χειροποίητο σιρόπι αμυγδάλου εμπνευσμένο από τα κυπριακά κατημέρια (σιροπιαστό γλυκό με αμύγδαλα). Η νοσταλγική αυτή δημιουργία συνοδευόταν από χοντροσπασμένα χειροποίητα παξιμάδια με ντόπιο ελαιόλαδο, ρίγανη και αλάτι.

Στη συνέχεια σειρά είχαν δύο μικροζυθοποιεία των οποίων τα προϊόντα βρίσκουμε σε όλα τα ενημερωμένα μαγαζιά της Λευκωσίας. Στη Golem microbrewery, η Ivona και ο Michal, ένα ζευγάρι Τσέχων μας εξήγησαν πώς το 2021 αποφάσισαν να δημιουργήσουν τις δικές τους μπίρες από τις οποίες δοκιμάσαμε τη βραβευμένη stout, τις all time classic pilsner αλλά και την εξωτική sour ale με μάνγκο και passion fruit. Στην Crossline Brewing συναντήσαμε έναν από τους τρεις ιδιοκτήτες της τον Κώστα Σιαχινιάν (οι άλλοι δύο είναι οι Γιάννης Περικλέους και ο Δημήτρης Κεμανέ) και δοκιμάσαμε τις ξεχωριστές τους IPA όπως η νόστιμη Pikrissa με τα χαρακτηριστικά αρώματα εσπεριδοειδών.

Η βραδιά τελείωσε με τον καλύτερο τρόπο αφού στο Lost + Found Drinkery του Ντίνου Κωνσταντινίδη, το μπαρ που έβαλε τη Λευκωσία αλλά και ολόκληρη την Κύπρο στο διεθνές στερέωμα αφού έχει συμπεριληφθεί επανειλημμένα στη λίστα με τα πενήντα καλύτερα μπαρ του κόσμου, ενώ παράλληλα διαθέτει σχολή για bartenders, δοκιμάσαμε κοκτέιλ υψηλών προδιαγραφών. Ο κατάλογος που μοιάζει με χάρτη γεύσεων, αρωμάτων, βάσεων και συνθέσεων περιλαμβάνει ευφάνταστες δημιουργίες που φτιάχνονται, σύμφωνα με τις πιο σύγχρονες τεχνικές, από σπάνια αποστάγματα, εξαιρετικής ποιότητας πάγο που παράγεται επιτόπου σε ειδικά μηχανήματα και απόλυτα φυσικά συστατικά. Κάποια μάλιστα εμφιαλώνονται κιόλας ώστε να μπορεί κανείς να τα απολαύσει και εκτός.

Η εντυπωσιακή χάλκινη μπάρα, η πολύχρωμη διακόσμηση που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων συλλεκτικά tiki ποτήρια, σελίδες από comics της Marvel και μαγνητάκια από κάθε γωνία του πλανήτη, ο μυσταγωγικός φωτισμός, οι ψαγμένες μουσικές και η κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα συνθέτουν μια πραγματικά signature εμπειρία.