Πόλη σχετικά καινούρια και βιομηχανική, που μπορεί να μην είναι όμορφη με την κλασική έννοια της λέξης, αλλά έχει πολλές μοναδικές γωνιές, υπέροχα μουσεία, μοντέρνα εστιατόρια, χρωματιστές αγορές, ένα πολύβουο λιμάνι, ακόμα πιο έντονη νυχτερινή ζωή και μια χαλαρή, ξεχωριστή ατμόσφαιρα. Και μπορεί όταν ακούμε Ελσίνκι να σκεφτόμαστε αμέσως τους Βίκινγκς, το μίνιμαλ design, τη Nokia και εκείνα τα τέρατα που κέρδισαν τη Eurovision, τους Lordi και όχι το φαγητό, ωστόσο είναι κρίμα να παραβλέψεις τις ενδιαφέρουσες γαστρονομικές προτάσεις αυτής της πόλης.
Μπορεί η Φινλανδία να έχει συνδεθεί με τα Χριστούγεννα και τον Άγιο Βασίλη, ωστόσο αυτή η πόλη του ευρωπαϊκού βορρά έχει πολλά περισσότερα πράγματα να μας δείξει, πέρα από τα στερεότυπα. Και μπορεί να μην είναι από τα μέρη που σε κερδίζουν με την πρώτη ματιά, θέλει χρόνο και καλή διάθεση για να αγαπήσεις το Ελσίνκι με τον μόνιμα συννεφιασμένο ουρανό, το κρύο και ενίοτε τη βροχή, ωστόσο αυτή είναι η γοητεία του ταξιδιού.
Το Ελσίνκι ιδρύθηκε το 1550 από τον βασιλιά Gustav Vasa, που ήθελε να φτιάξει μια εμπορική πόλη κοντά στο Τάλιν της Εσθονίας. Έτσι συγκεντρώθηκαν εκεί όλοι οι έμποροι των γύρω περιοχών. Για 200 χρόνια περίπου το Ελσίνκι ήταν απλώς μια μικρή εμπορική πόλη πάνω σε μια ανεμοδαρμένη χερσόνησο. Το 1748 οι Σουηδοί έχτισαν το φρούριο Sveaborg για να προστατευτούν από τις επιθέσεις των Ρώσων. Παρ’ όλα αυτά οι Ρώσοι κατάφεραν να καταλάβουν το φρούριο το 1808 και να χαρακτηρίσουν τη Φινλανδία αυτόνομο δουκάτο. Αρχικά, ολόκληρη η πόλη ήταν γεμάτη ξύλινα σπίτια, τα οποία καταστράφηκαν και κάηκαν κατά την περίοδο του σουηδορωσικού πολέμου, στις αρχές του 19ου αιώνα. Ύστερα η πόλη άρχισε να χτίζεται ξανά, σταδιακά και μ’ ένα νέο στιλ, που έδωσε ένα πολύ χαρακτηριστικό στίγμα στη νεότερη αρχιτεκτονική της βόρειας Ευρώπης. Έτσι θα δείτε νεοκλασικές προσόψεις, σοβιετικά μονοκόμματα κτίρια γραφείων αλλά και μοντέρνους ουρανοξύστες στη σύγχρονη συνοικία. Η πόλη πέρασε ένα δεύτερο κύμα καταστροφών κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά αμέσως μετά άρχισε να ανασυντάσσεται και να επεκτείνεται. Ο Γερμανός αρχιτέκτονας C.L. Engel βοήθησε στο σχεδιασμό του κέντρου της πόλης, δημιουργώντας μεγάλες πλατείες και εντυπωσιακά κτίρια.
Ξεκινήστε λοιπόν τη βόλτα σας από την πλατεία Senaatintori, που σχεδιάστηκε το 1812 όταν η πρωτεύουσα της χώρας μεταφέρθηκε από το Turku στο Ελσίνκι, για να είναι πιο κοντά στην Αγία Πετρούπολη. Οι ρωσικές επιρροές στην αρχιτεκτονική των γύρω κτιρίων είναι προφανείς και η πλατεία αποπνέει έναν αέρα αυτοκρατορικό. Πάνω ακριβώς από την πλατεία στέκεται επιβλητική η εκκλησία Tumiokirkko, χτισμένη το 1852, που αποτελεί και το πιο αγαπημένο σημείο συνάντησης της πόλης.
Συνεχίστε με μια επίσκεψη στο λιμάνι. Το θέαμα των πελώριων πλοίων που επιστρέφουν από τα παγωμένα νερά της Βαλτικής και μπαίνουν με θόρυβο στο λιμάνι είναι εντυπωσιακό. Περπατήστε κατά μήκος του λιμανιού και θα συναντήσετε την αγορά Kauppatori. Θεωρητικά είναι μια μεγάλη ψαραγορά, ωστόσο θα βρείτε και κρέατα, φρούτα, λαχανικά και ψωμιά, αλλά και πάγκους με χειροποίητα σουβενίρ, σοβιετικά αναμνηστικά και αντίκες. Χρωστάει εν μέρει την ομορφιά της στα υπέροχα κτίρια του 19ου αιώνα που την περιβάλλουν και είναι από τα λίγα που γλίτωσαν από τις καταστροφές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Περιπλανηθείτε ανάμεσα στους πάγκους και διαλέξτε ανάμεσα από πολλές διαφορετικές ποικιλίες πατάτας, δοκιμάστε τα ζουμερά αρκτικά μούρα ή τις αγριοφράουλες και ψωνίστε τα καλύτερα κομμάτια φρέσκου σολομού ή καπνιστές ρέγκες της Βαλτικής.
Λίγο πιο πάνω από το λιμάνι βρίσκεται και η εντυπωσιακή εκκλησία Uspenski, από τις πρώτες ορθόδοξες εκκλησίες, που χτίστηκε το 1868 με κόκκινα τούβλα. Συνεχίστε στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Kiasma -στο επιβλητικό, ολόλευκο κτίριο φιλοξενούνται έργα Φινλανδών και άλλων ζωγράφων. Αξίζει τον κόπο να κάνετε μια στάση και στο Ateneum, όπου σ’ ένα εντυπωσιακό κτίριο του 1887 στεγάζεται η εθνική γκαλερί, στην οποία εκτίθενται έργα ζωγραφικής και γλυπτικής από τον 18ο αιώνα. Eκτός από Φινλανδούς καλλιτέχνες θα βρείτε και έργα άλλων Ευρωπαίων όπως: Rodin, Van Gogh, Gaugin και Cezanne.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά αξιοθέατα του Ελσίνκι είναι και η εκκλησία Temppeliaukio ή αλλιώς «εκκλησία της πέτρας». Σχεδιάστηκε και χτίστηκε το 1969 από τους αδελφούς αρχιτέκτονες Suomalainen και είναι ουσιαστικά θαμμένη μέσα σε βράχο. Μόνο ο πελώριος τρούλος της διαμέτρου 24μ. ξεχωρίζει από την επιφάνεια. Αν είστε τυχεροί, μπορεί να παρακολουθήσετε και κάποια συναυλία κλασικής μουσικής ή την κυριακάτικη λειτουργία και θα εντυπωσιαστείτε από την ατμόσφαιρα και την ακουστική του χώρου.
Η Katajanokka ήταν μια γειτονιά με παλιά εργοστάσια που τώρα έχουν μετατραπεί σε ξενοδοχεία, εστιατόρια, καφέ και μπαρ. Είναι το ιδανικό μέρος για να πάρετε μια γεύση από τη σύγχρονη καλλιτεχνική δράση στο παλιό εργοστάσιο της Nokia και νυν Kaapelitehtaalla, όπου έχουν τα εργαστήριά τους πολλές ομάδες «διασκέδασης του δρόμου», ανάμεσά τους πολύ ταλαντούχοι ζωγράφοι, χορευτές και μουσικοί. Περάστε για μια βόλτα και από το Ολυμπιακό Κέντρο που φιλοξένησε τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1952, αμέσως μόλις το Ελσίνκι ανασυγκροτήθηκε από τις καταστροφές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Απολαύστε από τον πύργο ύψους 72μ. τη μοναδική θέα της πόλης.
Φυσικά, δεν θα φύγετε από το Ελσίνκι αν δεν δοκιμάσετε την εμπειρία της σάουνας, ίσως της μεγαλύτερης συνεισφοράς της Φινλανδίας στο ευ ζην. Απολαύστε λοιπόν μια αυθεντική εμπειρία απόλυτης αποτοξίνωσης, καθώς ο ζεστός αέρας που απελευθερώνεται μέσα στο ξύλινο δωμάτιο ανοίγει τους πόρους του δέρματος. Η καλύτερη πάντως είναι η Kotiharjun Sauna με διακόσμηση και εξοπλισμό και ατμόσφαιρα του 1928. Είναι και η μοναδική που παράγει ατμό από γιγάντιους φούρνους που λειτουργούν με ξύλα και θέλουν 4 ώρες για να ζεσταθούν, αλλά κρατούν όλη τη μέρα. Η παράδοση πάντως λέει ότι όποιος την επισκεφθεί, αμέσως μετά πρέπει να ανέβει για μια μπίρα στην ταράτσα φορώντας μόνο την πετσέτα του…
Φινλανδική κουζίνα
Το 2005 οι Ζακ Σιράκ και Σίλβιο Μπερλουσκόνι περιέγραψαν τη φινλανδική κουζίνα ως τη χειρότερη της Ευρωπαϊκής Ένωσης! Δεν ξέρω αν είχαν απλώς κακό γούστο στο φαγητό ή αν άλλαξαν τόσο πολύ από τότε οι παραδοσιακές συνταγές, αλλά νομίζω πως και οι δύο έκαναν λάθος. Η φινλανδική κουζίνα έχει επιρροές από Σουηδία, Ρωσία και Ουγγαρία. Κρέας, ψάρια, πατάτες και φρούτα αποτελούν τις βασικές πρώτες ύλες για τις πιο παραδοσιακές συνταγές της και χωρίζονται γευστικά σε δύο εποχές: τον χειμώνα όλοι τρώνε πιο βαριά και λιπαρά φαγητά, μια και χρειάζονται περισσότερες θερμίδες για να αντεπεξέλθουν στο κρύο και το καλοκαίρι που ανθίζουν τα δάση και τα λιβάδια της χώρας καταναλώνουν περισσότερα φρέσκα φρούτα και λαχανικά. Φανταστείτε ένα πιάτο φτιαγμένο εξολοκλήρου από τοπικά προϊόντα: καλοψημένος σολομός σερβιρισμένος με στρογγυλές πατατούλες, άγρια μανιτάρια και φρέσκο ψιλοκομμένο άνηθο.
Ας αρχίσουμε λοιπόν από τα βασικά και, τι πιο βασικό από το ψωμί; Σε παλαιότερες εποχές οι αποκομμένοι από τα χιόνια πληθυσμοί «έλεγαν το ψωμί ψωμάκι» και έκαναν φιλότιμες προσπάθειες να το παρασκευάσουν χρησιμοποιώντας ακόμα και αλεύρι από τους κορμούς των δέντρων. Πάντως η κλασική συνταγή είναι μια κουλούρα από σίκαλη που στέγνωνε κρεμασμένη σε οριζόντια δοκάρια του σπιτιού. Υποτίθεται, μάλιστα, πως η σκάφη στην οποία γινόταν το ζύμωμα δεν πλενόταν ποτέ και τα ξερά απομεινάρια των προηγούμενων ζυμαριών, κολλημένα στα τοιχώματα, αναμιγνύονταν με το φρέσκο προσδίδοντας την ευχάριστα όξινη γεύση του αγαπημένου αυτού ψωμιού. Συνήθως τα γεύματα ξεκινούν με μια μυρωδάτη σουπίτσα. Λάχανο, μπιζέλια, κρέας ή ψάρι θα πάρουν τη θέση τους στην κατσαρόλα, θα χαρίσουν τον πολύτιμο ζωμό τους και θα σερβιριστούν με λίγη ξινή κρέμα για επιπλέον γεύση.
Ένα ιδιαίτερα δημοφιλές σνακ που θα βρείτε παντού και θα το φάτε μόνο αν μπορείτε να το προφέρετε είναι το karjalanpiirakka. Πρόκειται για μικρές πίτες με ζύμη από αλεύρι σίκαλης και βασική γέμιση από ρύζι, βούτυρο και αβγά σε διάφορες γεύσεις – παραλλαγές. Με το πολύ πιο εύκολο όνομα Kalakukko και σε διάφορες παραλλαγές κυκλοφορούν επίσης τραγανές και νόστιμες ατομικές πιτούλες γεμιστές με μικρά ψαράκια.
Ο σολομός είναι, φυσικά, το ψάρι που καταναλώνεται περισσότερο από τα υπόλοιπα και συνήθως συνοδεύεται από κρεμώδεις σάλτσες με άγρια μανιτάρια ή γίνεται εξαιρετική σούπα με φρέσκα λαχανικά. Εξίσου δημοφιλείς είναι και οι παστές ρέγκες, οι καπνιστές πέστροφες, οι πέρκες και τα μικρά muikku (λευκοκορεγόνος στα ελληνικά), που ψαρεύονται στις λίμνες της περιοχής και γίνονται υπέροχα τηγανητά ή τουρσί.
Στη Φινλανδία καταναλώνεται επίσης πάρα πολύ και το κρέας ταράνδου, που συνήθως σερβίρεται με αρκτικά μούρα σε μαρμελάδα ή chutney. Είναι πολύ δημοφιλές σε σαλάμια και λουκάνικα. Σε κάποια εστιατόρια μπορείτε, αν θέλετε, να δοκιμάσετε και κρέας αρκούδας, το οποίο είναι πάρα πολύ ακριβό, μια και σε κάθε κυνηγετική σεζόν επιτρέπεται να σκοτωθούν ελάχιστες αρκούδες.
Αξίζει, επίσης, να μάθετε ότι οι Φινλανδοί είναι πρώτοι στην κατανάλωση καφέ παγκοσμίως με μέσο όρο 10 κιλά το χρόνο! Μαζί με τον καφέ σας μπορείτε να παραγγείλετε και pulla, τα αγαπημένα αφράτα φραντζολάκια με κανέλα, κάρδαμο και ζάχαρη. Φυσικά, το αγαπημένο ποτό όλων χειμώνα καλοκαίρι είναι η βότκα. Παρά το κρύο κλίμα, υπάρχει μεγάλη κατανάλωση μπίρας και οι τοπικές ετικέτες Lapin Kulta, Olvi και Koff είναι οι πιο αγαπημένες. Ένα άλλο αγαπημένο ποτό των Φινλανδών που μοιάζει αρκετά με τη βότκα είναι η Koskenkorva, αλλά με πιο δυνατή και πικάντικη γεύση. Πολλοί συνηθίζουν, μάλιστα, να ρίχνουν μέσα στο μπουκάλι δύο τρεις μαύρες καραμέλες γλυκόριζας, οι οποίες λιώνουν δίνοντας ένα σκούρο χρώμα στο ποτό και μια ημίγλυκη και αρκετά περίεργη γεύση.
Για να δοκιμάσεις λοιπόν την lohikeitto, την παραδοσιακή Φινλανδική σούπα σολομού, θα πας στο Café Succes που έχει παράδοση από το 1957. Επίσης, σερβίρουν και πολύ καλό καφέ για να συνοδέψεις τα αφράτα cinnamon rolls που ψήνουν καθημερινά! Νόστιμα Φινλανδική πιάτα θα δοκιμάσεις και στο εστιατόριο Juuri, που σερβίρει πιάτα με ολόφρεσκα υλικά, όπως τηγανητό ψάρι με πουρέ πατάτας, μους παντζαριού και ψητό κατσικίσιο τυρί ή χοιρινό με σιμιγδάλι και σέλινο, παρέα με το δικό τους ψωμάκι. Επίσης, στο ατμοσφαιρικό Seahorse με τα έργα τέχνης στους τοίχους θα δοκιμάσεις υπέροχα πιάτα της παραδοσιακής κουζίνας, όπως μαγειρευτές γαρίδες και γεμιστό λάχανο, σε μεγάλες ποσότητες.
Αν έχεις όρεξη για πίτσα, θα πάρεις το ferry από τη νότια ακτή του Ελσίνκι και θα πας στο Skiffer που σερβίρει απίστευτα λεπτές και τραγανές πίτσες με Φινλανδικά υλικά, ενώ Djs ανεβάζουν τη διάθεση στα ύψη! Αλλά επειδή στο Ελσίνκι βρίσκεσαι και σε μία σάουνα πρέπει να πας, δοκίμασε το Loyly όπου μεταξύ σάουνας και βουτιάς στην παγωμένη Βαλτική, μπορείς να πιεις το ποτό ή το κοκτέιλ σου στα ξύλινα καταστρώματα, αγναντεύοντας τη θάλασσα! Τέλος, τέλεια σκανδιναβικά κοκτέιλ θα απολαύσεις και στο Bar Lilla E του ξενοδοχείου Lilla Roberts. Δοκίμασε σίγουρα το Midsummer’s Eve ή το Strawberry Cake με φινλανδική βότκα.
Σημείωσε ότι για πρωινό αξίζει να πας στο ατμοσφαιρικό Kahvila Tynni δίπλα στο νερό, ενώ πολύ καλό καφέ σερβίρουν και στο Good Life Coffee.
