Πόσες φορές έχετε σταθεί μπροστά σε ένα ράφι του σουπερμάρκετ, διαβάζοντας προσεκτικά τις ετικέτες, αναζητώντας το «υγιεινά τρόφιμα»; Και πόσες φορές σκεφτήκατε αν αυτό που κρατάτε στα χέρια σας είναι απλώς ασφαλές ή θρεπτικό, δηλαδή πραγματικά ωφέλιμο για τον οργανισμό σας; Η σύγχυση μεταξύ «υγιεινού» και «θρεπτικού» δεν είναι τυχαία, ας βάλουμε, λοιπόν, τα πράγματα σε μια σειρά.
Τι σημαίνει πραγματικά «υγιεινά τρόφιμα»;
Για τον ΕΦΕΤ (Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων), το υγιεινό τρόφιμο ορίζεται ως αυτό που μπορεί να καταναλωθεί χωρίς να προκαλέσει οποιαδήποτε βλάβη στην υγεία μας. Είναι, με απλά λόγια, εκείνο που δεν περιέχει επικίνδυνους μικροοργανισμούς, χημικές ουσίες ή ξένα σώματα που μπορεί να προκαλέσουν τροφική δηλητηρίαση ή άλλες σοβαρές βλάβες.
Η παραγωγή τέτοιων τροφίμων περιλαμβάνει αυστηρά προληπτικά μέτρα και τήρηση κανονισμών όπως ο Κανονισμός 852/2004 και ο Κανονισμός 178/2002 της ΕΕ. Τα τρόφιμα αυτά πληρούν αυστηρές προδιαγραφές ασφαλείας, που ελέγχονται μέσω του συστήματος HACCP, ώστε να μην υπάρχουν βιολογικοί, χημικοί ή φυσικοί κίνδυνοι.
Κίνδυνοι που καραδοκούν
Όσο αθώο κι αν φαίνεται το περιεχόμενο του πιάτου μας, οι κίνδυνοι είναι υπαρκτοί και χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: βιολογικοί, χημικοί και φυσικοί. Από βακτήρια και φυτοφάρμακα μέχρι απρόσμενα θραύσματα, το HACCP έχει αναλάβει να κρατά αυτές τις «εκπλήξεις» μακριά από την κουζίνα μας. Γιατί, κακά τα ψέματα, κανείς δεν θέλει δυσάρεστες… γαστρονομικές περιπέτειες.
Θρεπτικό και υγιεινό: Δύο όροι, μία παρεξήγηση
Κι όμως, το ότι ένα τρόφιμο είναι ασφαλές δεν σημαίνει ότι θρέφει σωστά και το σώμα μας. Το «θρεπτικό» αφορά τη διατροφική του αξία, τα πολύτιμα συστατικά που μας χαρίζουν ενέργεια, δύναμη και υγεία. Η λέξη-κλειδί εδώ είναι η «διατροφική πυκνότητα»: πόσα θρεπτικά συστατικά προσφέρει ένα τρόφιμο ανά θερμίδα που καταναλώνουμε. Τα τρόφιμα υψηλής διατροφικής πυκνότητας περιέχουν πολλές βιταμίνες, μέταλλα και πρωτεΐνες, ενώ είναι χαμηλά σε θερμίδες.
Αντίθετα, τρόφιμα με πολλές θερμίδες και ελάχιστη θρεπτική αξία, γνωστά ως τρόφιμα με «κενές θερμίδες», συχνά μας παραπλανούν, αφού μπορεί να φαίνονται ελκυστικά αλλά ουσιαστικά δεν προσφέρουν πολλά στον οργανισμό μας.
Φυσικό ή υπερεπεξεργασμένο;
Τα θρεπτικά τρόφιμα είναι συνήθως νωπά. Αυτό σημαίνει ότι προέρχεται από ελάχιστα επεξεργασμένα συστατικά, χωρίς πρόσθετα. Αντίθετα, τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, όπως τα αναψυκτικά, τα αλλαντικά, τα γλυκίσματα και πολλά έτοιμα γεύματα, είναι βολικά, γευστικά και γρήγορα, αλλά συχνά «κενά» από θρεπτική αξία. Επιπλέον, έχουν πολλά ανθυγιεινά συστατικά που συμβάλλουν στην υποβάθμιση της ποιότητας της διατροφής μας και συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης των μη μεταδιδόμενων ασθενειών.
Ποιότητα: Το κλειδί στην επιλογή τροφίμων
Η ποιότητα ενός τροφίμου δεν κρύβεται μόνο στη γεύση ή την εμφάνισή του. Ασφάλεια, θρεπτική αξία, διάρκεια ζωής και συμμόρφωση με διεθνή πρότυπα, όπως το ISO 22000, συνθέτουν το παζλ μιας σωστής επιλογής. Και κάπου εδώ έρχεται η ιχνηλασιμότητα να μας διαβεβαιώσει ότι γνωρίζουμε τη διαδρομή του τροφίμου μέχρι να φτάσει στο τραπέζι μας.
Ασφάλεια και ιχνηλασιμότητα
Η ιχνηλασιμότητα, δηλαδή η δυνατότητα να παρακολουθούμε την πορεία ενός τροφίμου από την παραγωγή μέχρι την κατανάλωση, είναι απαραίτητη για να διασφαλίσουμε την ποιότητα. Κάθε στάδιο της παραγωγής και της διανομής ελέγχεται αυστηρά, ώστε να αποφεύγονται απρόοπτα που θα μπορούσαν να υποβαθμίσουν την ποιότητα του τροφίμου.
Πώς να επιλέξουμε σωστά;
Η επιλογή μεταξύ θρεπτικού και υγιεινού δεν είναι απαραίτητα ένα δίλημμα. Ένα τρόφιμο πρέπει να είναι και τα δύο! Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, τα όσπρια, τα δημητριακά ολικής άλεσης, οι ξηροί καρποί και τα ψάρια αποτελούν εξαιρετικά παραδείγματα θρεπτικών τροφίμων, η επιλογή μικρών παραγωγών ή μεγάλων εταιριών που να συμμορφώνονται όμως με τα διεθνή πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας, μας εξασφαλίζει το συνδυασμό θρεπτικής αξίας με τη σωστή υγιεινή κατάσταση.
Η συμβουλή μας; Διαβάστε τις ετικέτες, επιλέξτε φυσικά προϊόντα και αποφύγετε τρόφιμα με πολλές πρόσθετες ουσίες και άγνωστα συστατικά. Αναζητήστε σήματα και σύμβολα διασφάλισης ποιότητας πάνω στις συσκευασίες και επιλέξτε τρόφιμα που μπορείτε να ανιχνεύσετε μέχρι και το χωράφι, όπου καλλιεργήθηκαν.
Το ιδανικό δεν είναι ουτοπία
Η ισορροπημένη διατροφή δεν απαιτεί θυσίες αλλά γνώση και συνείδηση. Με σωστή ενημέρωση, λίγο χρόνο και προσοχή στις επιλογές μας, μπορούμε εύκολα να καταναλώνουμε τρόφιμα που συνδυάζουν ασφάλεια και υψηλή θρεπτική αξία.
Την επόμενη φορά που θα σταθείτε μπροστά στο ράφι του σουπερμάρκετ, θυμηθείτε: Το υγιεινό τρόφιμο προστατεύει την υγεία σας, ενώ το θρεπτικό φροντίζει το σώμα σας. Και ευτυχώς για εμάς, συχνά αυτά πάνε μαζί! Ας κάνουμε, λοιπόν, την επιλογή μας συνειδητή και έξυπνη.
Διαβάστε επίσης:
Τα 7 υγιεινά λαχανικά που δεν ήξερες ότι τρώγονται και ωμά
7 junk food στην πιο υγιεινή τους εκδοχή
