H Ιωάννα Κύπριου, Nutrition, Health & Wellness Coach, μιλά στο Cantina εξετάζοντας πώς οι ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες στο φαγητό επηρεάζουν τη ψυχολογία μας.
Πολλοί από εμάς γνωρίζουμε την επίδραση της διατροφής στο σώμα και τα επίπεδα ενέργειας μας, ωστόσο συχνά παραβλέπουμε την άμεση επιρροή που έχει η διατροφή στη ψυχολογία μας – στο πώς νιώθουμε, βιώνουμε και αντιλαμβανόμαστε την καθημερινότητά μας. Αυτή η πτυχή είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο, σημαντική. Η διατροφή επηρεάζει τη διάθεση, το άγχος, τη συγκέντρωση και τη ψυχική ισορροπία. Είναι κρίσιμο, λοιπόν, να κατανοήσουμε ότι η σωστή διατροφή δεν συμβάλλει μόνο στη σωματική υγεία, αλλά αποτελεί θεμέλιο για τη ψυχική ευημερία.
Η διαδικασία λήψης αποφάσεων και η συγκέντρωσή μας είναι άμεσα συνδεδεμένες με όσα καταναλώνουμε. Τροφές πλούσιες σε θρεπτικά συστατικά βοηθούν στην ενίσχυση της εγκεφαλικής λειτουργίας, ενώ η κατανάλωση επεξεργασμένων τροφών ή τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη συγκέντρωση και πνευματική διαύγεια, προκαλώντας κόπωση και αστάθεια.
Ο εγκέφαλός μας χρειάζεται σταθερή παροχή ενέργειας από υγιεινές πηγές, όπως σύνθετους υδατάνθρακες, πρωτεΐνες και καλά λιπαρά, για να λειτουργεί σωστά. Τροφές όπως τα πράσινα λαχανικά, τα λιπαρά ψάρια, οι ξηροί καρποί και τα αυγά ενισχύουν τη μνήμη και την απόδοση. Επιπλέον, η κατανάλωση πρωτεϊνών, όπως τα αυγά, το κοτόπουλο και τα όσπρια, συμβάλλει στη σύνθεση νευροδιαβιβαστών όπως η ντοπαμίνη, που σχετίζεται με την αίσθηση της ανταμοιβής και της κινητοποίησης. Αυτό σημαίνει ότι οι σωστές διατροφικές επιλογές μπορούν να βελτιώσουν τη διάθεση και την ικανότητά μας να αντιμετωπίζουμε δύσκολες αποφάσεις με μεγαλύτερη διαύγεια και αυτοπεποίθηση.
Παράλληλα, η αφυδάτωση, ακόμη και σε μικρά επίπεδα, μπορεί να μειώσει σημαντικά την πνευματική απόδοση. Η επαρκής κατανάλωση νερού είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της συγκέντρωσης και της ταχύτητας σκέψης.
Ας εξετάσουμε πώς οι ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες επηρεάζουν την ψυχολογία μας, μέσα από τη σύνδεση μεταξύ εγκεφάλου, σώματος και των θρεπτικών συστατικών που καταναλώνουμε:
Αστάθεια σακχάρου στο αίμα
Η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε επεξεργασμένα σάκχαρα και απλούς υδατάνθρακες μπορεί να προκαλέσει απότομες αυξήσεις και πτώσεις στα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Αυτές οι διακυμάνσεις οδηγούν σε εναλλαγές διάθεσης, ευερεθιστότητα και κόπωση, καθιστώντας πιο δύσκολη την αντιμετώπιση του άγχους και των συναισθηματικών προκλήσεων.
Ελλείψεις θρεπτικών συστατικών
Μια διατροφή, που στερείται βασικών θρεπτικών συστατικών όπως βιταμίνες, μέταλλα και υγιή λιπαρά μπορεί να οδηγήσει σε ελλείψεις που επηρεάζουν τη λειτουργία του εγκεφάλου. Για παράδειγμα, τα χαμηλά επίπεδα ω3 λιπαρών οξέων, βιταμινών του συμπλέγματος Β και μαγνησίου συνδέονται με αυξημένα ποσοστά κατάθλιψης, άγχους και νοητικής εξασθένησης. Ο εγκέφαλος χρειάζεται αυτά τα θρεπτικά συστατικά για να παράγει νευροδιαβιβαστές, όπως η σεροτονίνη και η ντοπαμίνη, που ρυθμίζουν τη διάθεση.
Άξονας εντέρου – εγκεφάλου και χρόνια φλεγμονή
Το έντερο και ο εγκέφαλος συνδέονται στενά μέσω του άξονα εντέρου – εγκεφάλου. Συνεχείς κακές διατροφικές επιλογές, ειδικά αυτές που στερούνται φυτικών ινών και είναι πλούσιες σε επεξεργασμένα, ζαχαρούχα και λιπαρά τρόφιμα, μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την υγεία του εντέρου, διαταράσσοντας την ισορροπία των καλών και κακών βακτηρίων. Αυτή η ανισορροπία μπορεί να συμβάλει στην αύξηση της φλεγμονής σε όλο το σώμα, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου. Επιπλέον, η χρόνια φλεγμονή συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο ψυχικών προβλημάτων οδηγώντας σε συναισθήματα άγχους ή κατάθλιψης.
Ενέργεια και γνωστική λειτουργία
Οι ανθυγιεινές διατροφικές συνήθειες, όπως η παράλειψη γευμάτων ή η κατανάλωση πολλών άδειων θερμίδων*, μπορεί να οδηγήσουν σε ενεργειακά «κρασάρισματα» και δυσκολία συγκέντρωσης. Τα χαμηλά επίπεδα ενέργειας μπορούν να επηρεάσουν την παραγωγικότητα, συμβάλλοντας σε συναισθήματα απογοήτευσης και χαμηλής αυτοεκτίμησης.
*Αναφέρεται σε τροφές που περιέχουν υψηλές θερμίδες, αλλά ελάχιστα θρεπτικά συστατικά. Αυτά τα τρόφιμα παρέχουν ενέργεια (κυρίως από ζάχαρη και λιπαρά), αλλά δεν προσφέρουν σημαντικές βιταμίνες, μέταλλα ή φυτικές ίνες που είναι απαραίτητες για την υγεία. Ορισμένα παραδείγματα τροφίμων με άδειες θερμίδες είναι: αναψυκτικά και ζαχαρούχα ποτά, ζαχαρώδη προϊόντα, τα οποία είναι πλούσια σε ζάχαρη και λιπαρά, αλλά φτωχά σε θρεπτικά συστατικά, επεξεργασμένα τρόφιμα όπως πατατάκια και σνακς, επεξεργασμένα δημητριακά κτλ.
Συναισθηματική διατροφή και διάθεση
Οι κακές διατροφικές συνήθειες μπορεί συχνά να γίνουν ένας μηχανισμός αντιμετώπισης της πίεσης ή της συναισθηματικής δυσφορίας, οδηγώντας σε κύκλο συναισθηματικής υπερφαγίας. Η κατανάλωση ανθυγιεινών τροφών μπορεί να προσφέρει βραχυπρόθεσμη ανακούφιση, αλλά συχνά οδηγεί σε ενοχές, ντροπή και περαιτέρω συναισθηματική αναστάτωση μακροπρόθεσμα.
Εν τέλει, αυτό που τρώμε επηρεάζει άμεσα τη χημεία του εγκεφάλου μας, την υγεία του εντέρου και τα επίπεδα ενέργειας, τα οποία παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ψυχολογική μας ευημερία. Η προτεραιότητα μιας ισορροπημένης, πλούσιας σε θρεπτικά συστατικά διατροφής βοηθά στην υποστήριξη ενός υγιούς εγκεφάλου και συναισθηματικής ανθεκτικότητας.
