Σε μία από τις παλαιότερες αστικές γειτονιές της Αθήνας, στο Μπραχάμι. Οι αγρότες του Αγίου Δημητρίου παραδίδουν στην πράξη, εναλλακτικά μαθήματα αστικής οικονομίας.
Το πρωί, μοιράζουν καλημέρες στους περαστικούς και συγχρόνως ποτίζουν τις μελιτζάνες και τα πεπόνια τους. Όχι σε κάποιο επαρχιακό περιβόλι. Σε μία από τις παλαιότερες αστικές γειτονιές της Αθήνας, στο Μπραχάμι. Οι αγρότες του Αγίου Δημητρίου παραδίδουν στην πράξη, εναλλακτικά μαθήματα αστικής οικονομίας, την ίδια ώρα, μάλιστα, που μαθαίνουν σε 40 τ.μ. να καλλιεργούν και την ψυχή τους!
Όταν πριν από περίπου 11 χρόνια, ξεκίνησαν συνεργεία του δήμου Αγίου Δημητρίου να σκάβουν το εγκαταλελειμμένο χωράφι στη συμβολή των οδών Κουντουριώτου και Εθνομαρτύρων, δίπλα στο κοιμητήριο της Νέας Σμύρνης, οι κάτοικοι των γύρω στενών πίστευαν ότι στη θέση του θα σηκωνόταν ένα ακόμα πολυόροφο οικοδόμημα. Καθώς όμως οι μέρες περνούσαν και το οικόπεδο γέμιζε με φρέσκο χώμα αντί για τσιμέντο και η έκταση όχι απλά διατηρούσε αλλά ενίσχυε κιόλας το ελεύθερο, υπαίθριο προφίλ της, η περιέργειά τους ξαφνικά άρχισε να εξάπτεται ακόμα περισσότερο.
Σύντομα, κατάλαβαν ότι αυτό που τους είχε υποσχεθεί προεκλογικά η τότε υποψήφια (και σημερινή) δήμαρχός τους, Μαρία Ανδρούτσου, για ένα βιολογικό δημοτικό λαχανόκηπο στην πόλη του Αγίου Δημητρίου, που θα μοιραζόταν στους δημότες βάση αυστηρών κοινωνικοοικονομικών κριτηρίων, γινόταν πραγματικότητα. Από τότε μέχρι σήμερα, αυτός ο κρυμμένος αστικός παράδεισος των 2,5 στρεμμάτων, δεν σταματά να βγάζει καρπούς χειμώνα-καλοκαίρι, δίνοντας τροφή όχι μόνο για το σώμα αλλά και για την ψυχή, σε 45 οικογένειες του δήμου που το έχουν πραγματικά ανάγκη.
«Τα τελευταία 6 χρόνια, οι φίλοι και η οικογένειά μου ξέρουν, ότι μέρα παρά μέρα, βρέξει χιονίσει, θα με βρουν στο χωράφι μου» μου λέει ο κ. Γιώργος, καθηγητής κοινωνιολογίας και τρίτεκνος, καθώς μου προσφέρει μία χούφτα ντοματίνια που μόλις έχει μαζέψει. «Όταν, όμως, έχω στεναχώριες, επιστρέφω εδώ κάθε μέρα και αμέσως οι έννοιες φεύγουν και το μυαλό ταξιδεύει εκεί που η ψυχή γαληνεύει. Τελικά, η γη είναι ο καλύτερος ψυχολόγος!».
Ο κύριος Γιώργος κατάγεται από ένα χωριό της Κρήτης. Όταν ήταν παιδί, βοηθούσε την μητέρα του και τον πατέρα του, στις ελιές και στα αμπέλια. «Νιώθω σαν να πήρα ένα κομμάτι της Κρήτης και να το έφερα μαζί μου στην Αθήνα. Εδώ, σκέψεις, σώμα, μυαλό, ψυχή όλα συντονίζονται με τις παιδικές μου αναμνήσεις».
Καθώς μιλάμε, τον βλέπω να αλληλοεπιδρά με μία παρέα διπλανών καλλιεργητών που ασχολούνται την ίδια στιγμή με το δικό τους χωράφι. Γέλια, πειράγματα, προβλέψεις για τον καιρό και έπειτα συμβουλές για το πώς θα πετύχουν την τέλεια κοπριά. «Ήμασταν ξένοι μεταξύ μας και τώρα, μετά από τόσα χρόνια, έχουμε γίνει οικογένεια» εξομολογείται. «Δίνουμε ραντεβού στο χωράφι και όταν κάποιος δεν μπορεί να έρθει ή λείπει για διακοπές, φροντίζουμε εμείς τη γη του. Μέχρι και ομάδα στο viber έχουμε φτιάξει» λέει γελώντας και το πρόσωπό του φωτίζεται ακόμα περισσότερο όταν θυμάται τα πρόχειρα γλέντια που στήνονται μερικά βράδια στον πεζόδρομο έξω από τον λαχανόκηπο, χωρίς απαραιτήτως να υπάρχει κάποια αιτία ή αφορμή. «Δεν καλλιεργούμε μόνο για να γεμίσουμε το ψυγείο μας. Είμαστε μια κοινότητα γεμάτη ζωή και εμείς οι τροφοδότες της» παρατηρεί.
Στην παρέα μας μπαίνει και η ψυχή του λαχανόκηπου η κυρία Κατερίνα Ασημακοπούλου, Εντεταλμένη Δημοτική Σύμβουλος για θέματα Περιβάλλοντος του δήμου Αγίου Δημητρίου. Ο κύριος Θόδωρος, ένας ακόμα αεικίνητος καλλιεργητής, της προσφέρει μία σακούλα με πατάτες που μόλις έχει ξεθάψει γεμάτος προσδοκίες από τη γη του. «Έτσι είμαστε εμείς εδώ» παρατηρεί η κ. Ασημακοπούλου «Μία μεγάλη κοινότητα, μία παρέα που έχουμε πια αναπτύξει μεταξύ μας ισχυρούς δεσμούς».
Ο κύριος Θόδωρος, συνταξιούχος πλέον, κατάγεται από τα Γιάννενα. «Όταν λέω στους συγγενείς μου στο χωριό, ότι καλλιεργώ πατάτες στο Μπραχάμι, δεν μπορούν να το πιστέψουν» μου λέει και ταυτόχρονα μου δείχνει με καμάρι τα καλαμπόκια και τους ήλιους του, ενώ μου εξηγεί τη διαφορά ανάμεσα στα αρσενικά και στα θηλυκά άνθη της κολοκυθιάς. «Να’ ναι καλά το Google. Από εκεί αλλά και από τις παρέες μου εδώ στο λαχανόκηπο έμαθα όλα τα μυστικά για τη γη. Έμαθα και πώς να κάνω κομποστοποίηση. Δεν πετάω τίποτα. Ό,τι καθαρίζει η γυναίκα μου στο σπίτι από φλούδες πατάτας μέχρι και τσόφλια αβγών, όλα τα βάζω στον κομποστοποιητή που έχουμε εδώ. Προσθέτω λίγο χώμα και νερό και φτιάχνω το τέλειο φυσικό λίπασμα.
Ο δημοτικός λαχανόκηπος του Αγίου Δημητρίου είναι ένας από τους ελάχιστους, αυτού του είδους, που συναντά σήμερα κανείς σε ολόκληρη την Ελλάδα. Στην ουσία είναι ένας πρότυπος αστικός λαχανόκηπος που τον επισκέπτονται οργανωμένα, δημοτικά σχολεία αλλά και φοιτητές για να συλλέξουν γνώσεις και πληροφορίες για τις αστικές μικροκαλλιέργειες. Το νερό παραχωρείται από τον δήμο και προέρχεται από γεώτρηση, ενώ η καλλιέργεια είναι αποκλειστικά βιολογική και αυτή τη μέθοδο είναι υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούν όλοι οι δικαιούχοι καλλιεργητές.
Ποιοι είναι αυτοί; Άνεργοι, χαμηλοσυνταξιούχοι, οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα, τρίτεκνοι ή πολύτεκνοι, μονογονεϊκές και άπορες οικογένειες. Μέρος της σοδειάς τους καταλήγει στο Κοινωνικό Παντοπωλείο και έτσι επωφελούνται πολλές ακόμα οικογένειες που αντιμετωπίζουν βιοποριστικές δυσκολίες.
Πολλές όμορφες εικόνες, μα ακόμα περισσότερη σοφία, αποφάσισα να κρατήσω, κλείνοντας πίσω μου, τη βαριά μεταλλική πόρτα του λαχανόκηπου. Όλη η εμπειρία όμως συνοψίζεται στη συμβουλή του κ. Γιώργου ότι «η γη είναι ένας ζωντανός οργανισμός και όπως όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί, για να καρποφορήσει, θέλει φροντίδα, αγάπη και κυρίως μεράκι!».
