Από την είσοδο της Αγιάς, στρίβοντας αριστερά στην πινακίδα με κατεύθυνση προς το Μεταξοχώρι αφήνουμε πίσω μας τον κάμπο και μεταφερόμαστε σε ένα εντελώς διαφορετικό τοπίο, σχεδόν κινηματογραφικό, σαν αυτό που θα μπορούσαν να ζουν ξωτικά και νεράιδες. Πετρόχτιστα σπίτια με σκεπές, ιστορικές εκκλησίες με ανεκτίμητης αξίας ψηφιδωτά, σ’ ένα χωριό κυριολεκτικά και μεταφορικά πνιγμένο στο πράσινο, ανάμεσα σε θεόρατα – υπεραιωνόβια πλατάνια, φορτωμένες καρυδιές και νερό τρεχούμενο.
Το Μεταξοχώρι, ένα από τα αρχαιότερα χωριά της Αγιάς, παλαιότερα λεγόταν «Ρέτσιανη» που σημαίνει «το χωριό πλάι στο ποτάμι». Κάπου στο 1927, πέρασε μια διετία με το όνομα «Μελίσσι» για να καταλήξει στη σημερινή ονομασία, τιμής ένεκεν της μαζικής παραγωγής μεταξιού που ήταν και η κύρια ασχολία τους. Ο ιστορικός οικισμός βρίσκεται στις παρυφές του Κισσάβου, σε απόσταση 2 χλμ δυτικά της Αγιάς, στο νομό Λαρίσης. Απέχει περίπου 37 χλμ από το κέντρο της Λάρισας, είναι χτισμένο αμφιθεατρικά, στις πλαγιές των λόφων και διασχίζεται από τον σχετικά άνυδρο χείμαρρο του Άμυρου ποταμού.
Όπου υπάρχει νερό, υπάρχει ζωή
Όπου υπάρχει νερό, υπάρχει ζωή και οι κάτοικοι του Μεταξοχωρίου το γνωρίζουν πολύ καλά. Eίναι φιλόξενοι, κεφάτοι, χορευταράδες, χωρατατζήδες και δουλευταράδες. Προφανώς το ίδιο εισπράττει και η φύση, γεγονός που αποτυπώνεται στην πλούσια ανθοφορία που ανάλογα την εποχή του χρόνου, δίνει τις χαρακτηριστικές χρωματικές παλέτες. Όλες οι διαβαθμίσεις του κόκκινου χρώματος το χειμώνα και όλες οι κιτρινωπές την άνοιξη, συναντώνται είτε ως αυτοφυή στους τοίχους, είτε ως καλλιεργήσιμα στις αυλές, όπου μοιάζει σαν να βρίσκεται σε συνεχή ροή ο άτυπος διαγωνισμός «της πιο εντυπωσιακής αυλής».
Ένας αναζωογονητικός περίπατος στα σοκάκια του χωριού επιβραβεύει τους επισκέπτες με καρπούς από αγριοκαρυδιές, αγριοκαστανιές, αμυγδαλιές, ροδιές, τζιτζιφιές, συκιές, μουριές, κερασιές, βυσσινιές, βρώσιμα άνθη και θεραπευτικά φυτά, κάποια είδη από αυτά σπάνια και απειλούμενα.
Η ιστορία του Μεταξιού
Σύμφωνα με τα «Πληροφοριακά Στοιχεία για το Μεταξοχώρι» (Δημ.Κ.Αγραφιώτης, 1994) κάποτε, οι μεγάλες φυτείες μουριάς κατέκλυζαν τα χωράφια και τους κήπους, γιατί το φύλλωμά τους ήταν η απαραίτητη τροφή για την ανάπτυξη του «καματερού» του κουκουλιού. Οι κάτοικοι είχαν επιδοθεί με ζήλο στην καλλιέργεια αυτή, η οποία τους απέδιδε αρχικά μεγάλο εισόδημα. Όλα τα σπίτια αποτελούσαν βιοτεχνικές μονάδες και σχεδόν όλοι οι κάτοικοι ασχολούνταν με τη διαδικασία της κουκουλοπαραγωγής. Ως χώρος τέτοιας παραγωγής χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τους Φάβρ και η Μονή Παναγιάς και συνεχίστηκε από την οικογένεια Τζήμερου. Στην περίοδο 1935-1955, σταδιακά, περιορίστηκε η παραγωγή λόγω της πτώσης των τιμών στη διεθνή αγορά και της εμφάνισης των συνθετικών υλικών (νάιλον, ακρυλικό κτλ). Ακόμα και σήμερα υπάρχουν ντόπιοι που έζησαν την παραγωγή μεταξιού, θυμούνται εικόνες και αφηγούνται στιγμές: «Ήμουν μικρό παιδί που καθόμουν μαζί με τα αδέρφια μου και φιλετάραμε σιγά και προσεκτικά τα κουκούλια», λέει ένας ντόπιος. «Τα είχαμε απλωμένα σε όλο το σπίτι, κι εδώ κι εκεί και από κάτω», θυμάται ένας άλλος, δείχνοντας τα ράφια και τις ντουλάπες του καθιστικού.
Κεράσια, Μήλα, Αχλάδια, Κάστανα, Φουντούκια
Πέρα από το μετάξι, η καλλιέργεια του βαμβακιού για ένα χρονικό διάστημα ενίσχυσε σημαντικά την τοπική κοινωνία ενώ η καλλιέργεια του φουντουκιού, με ιστορία που ξεπερνάει πλέον τα 100 χρόνια, έχει δημιουργήσει ένα σημαντικό κεφάλαιο στην ελληνική παραγωγή ξηρών καρπών ανώτερης ποιότητας. Από το 1950 και έπειτα, οι κάτοικοι ξεκίνησαν να καλλιεργούν μήλα, κεράσια, αχλάδια και σε μικρότερη κλίμακα ελιές, ροδάκινα και βερίκοκα. Υπολογίζεται ότι το σύνολο της παραγωγής του μήλου Αγιάς, καλύπτει περίπου το 20% της ποσότητας που καταναλώνεται σε όλη την Ελλάδα. Ειδικά όμως για το Μεταξοχώρι, η καλλιέργεια του κερασιού, βύσσινου και πετροκέρασου αποτελεί την κύρια καλλιέργεια. Προς τιμήν του, οι ντόπιοι έχουν θεσπίσει την ξακουστή πλέον «Γιορτή του Κερασιού», η οποία ξεκίνησε για πρώτη φορά το 1980 και συνεχίζεται ακόμη και σήμερα, όπου πλέον είναι ένας θεσμός που προσελκύει επισκέπτες από όλα τα μέρη της Ελλάδας.
Η γαστρονομία του Μεταξοχωρίου
Στο γαστρονομικό προφίλ του χωριού αποτυπώνεται η «ορεινή» κουζίνα της Ελλάδας που περιλαμβάνει μαγειρευτά κατσαρόλας με βασική πρωτεΐνη το πρόβειο κρέας, το αρνί, και το κατσίκι με συνταγές αργομαγειρεμένες σε ξυλόφουρνο καθώς και κοντοσούβλια, παϊδάκια και κεμπάπ προβατίνας ψημένα στα κάρβουνα. Οι επιρροές από την ηπειρώτικη κουζίνα αποτυπώνονται στις αλμυρές και γλυκές πίτες, στα κάθε λογής τουρσιά και σε μεζέδες που «τραβάνε» τσίπουρο. Στα highlights σημειώνεται το ντόπιο τσίπουρο που παράγεται από σύκα ή στέμφυλα, σε δύο εκδοχές, με ή χωρίς γλυκάνισο. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί η αξιόλογη προσπάθεια τοπικής οινοποίησης ποικιλιών όπως λημνιό, ασύρτικο, merlot, ξινόμαυρο κ.α.
Πού θα φάτε
Στο Μεταξοχώρι λειτουργούν όλο το χρόνο δύο παραδοσιακές ταβέρνες. Η «Στ’ Ρεματιά» βρίσκεται στην πλατεία του χωριού, όπου καθημερινά ψήνονται πρόβεια παϊδάκια και κοντοσούβλι, σκορδαλιά με καρύδι σε ντόπια μυστική συνταγή, μπάτζος και γαλοτύρι της περιοχής, σαλάτες εποχής και σπέσιαλ χειροποίητο παγωτό. Λίγο πιο πάνω, κοντά στο δέντρο του Κοσμά του Αιτωλού θα βρείτε την ταβέρνα «Το κεραμίδι» όπου σερβίρονται μαγειρευτά στη γάστρα, βασισμένα σε παραδοσιακές συνταγές, ντόπια κρεατικά στα κάρβουνα και πεντανόστιμος χαλβάς Φαρσάλων. Στο δημοτικό αναψυκτήριο μπορείτε να προμηθευτείτε τοπικά παραγόμενα προϊόντα, να δροσιστείτε με Λαρισαϊκές μπίρες ή και να γλυκαθείτε με γλυκά κουταλιού που φτιάχνονται με τον παραδοσιακό τρόπο από τις γυναίκες της περιοχής.
Στο αρχοντικό του Σουλιώτη
Ένα κτίσμα με ιστορία από τον 19ο αιώνα, το Αρχοντικό του Σουλιώτη, αποτελεί το μοναδικό ιστορικό οίκημα που μετατράπηκε σε ξενώνα, διατηρώντας αναλλοίωτα τα δυνατά σημεία του Μεταξοχωρίου. Ο ξενώνας αποτελείται από έξι δωμάτια, στο ισόγειο λειτουργεί ένας χώρος καθιστικού με τζάκι και στο παλιό «ντάμι» (σταύλος) μια μικρή σουίτα κυριολεκτικά χτισμένη μέσα στον βράχο. Κατά καιρούς στην κεντρική σάλα φιλοξενούνται εκθέσεις καλλιτεχνών ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι στο πρωινό σερβίρονται μόνο ελληνικές παραδοσιακές γεύσεις. Φρεσκοπλασμένες πίτες με σπανάκι ή τυρί, μηλόπιτα, αληθινή πορτοκαλάδα, γιαούρτι με ντόπιο μέλι, χειροποίητες μαρμελάδες, ψωμί ζυμωτό και φρέσκα φρούτα εποχής.
Στο Παρθεναγωγείο του Μεταξοχωρίου
Το κτίριο του Παρθεναγωγείου χτίστηκε το 1881 και ήταν το πατρικό σπίτι του Ιερόθεου Κακκάλη, ηγούμενου της Ι. Μονής της Παναγίας Μεταξοχωρίου και μετέπειτα επίσκοπου Γαρδικίου και Θαυμακού, ο οποίος στη συνέχεια το δώρισε προκειμένου να λειτουργήσει το πρώτο Γυμνάσιο Θηλέων, εξ’ ου και ο τίτλος «Παρθεναγωγείο». Πλέον λειτουργεί ως Πολιτιστικό Κέντρο με αίθουσες εκδηλώσεων και κειμήλια λαογραφικής αξίας. Εκεί στεγάζεται και ο Πολιτιστικός Εξωραϊστικός Σύλλογος Μεταξοχωρίου που διαφυλάσσει την ιστορία, τα ήθη και τα έθιμα της τοπικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Παρακάτω μπορείτε να δείτε 3 παραδοσιακές συνταγές του Μεταξοχωρίου από τις κυρίες του συλλόγου:
Ποτό Κεράσι
Υλικά
1 κιλό σιρόπι από το γλυκό κουταλιού κεράσι
800 γρ. λευκό κονιάκ
1 ξύλο κανέλας
15 καρφάκια γαρίφαλο
Διαδικασία
Σε ένα μεγάλο γυάλινο δοχείο, βάζουμε όλα τα υλικά μαζί, ανακατεύουμε ελαφρώς και αφήνουμε λίγες ημέρες, περίπου μία εβδομάδα, να ενωθούν μεταξύ τους. Ύστερα μοιράζουμε σε μικρότερα μπουκάλια.
Συνταγή: Φανή Κομισοπούλου
Πρασοκεφτέδες με ντομάτα στο φούρνο
Υλικά
5 πράσα
1 κούπα ρύζι
½ κρεμμυδάκι φρέσκο
1 κρεμμύδι ξερό
φρέσκο χυμό ντομάτας
μαϊντανό
άνηθο
δυόσμο
ε.π. ελαιόλαδο
αλάτι
πιπέρι
Διαδικασία
Ψιλοκόβουμε τα πράσα και τα κρεμμύδια. Σε ένα τηγάνι, τα τσιγαρίζουμε με ελαιόλαδο. Μόλις μαλακώσουν προσθέτουμε το μαϊντανό, τον άνηθο, τον δυόσμο, αλατοπιπερώνουμε και αφήνουμε για το τέλος το ρύζι.
Προσθέτουμε λίγο νερό, εφόσον χρειαστεί. Αποσύρουμε από την εστία και αφήνουμε το μείγμα να κρυώσει. Πλάθουμε όπως τα μπιφτέκια και τα τοποθετούμε σε ταψί που έχουμε πρώτα λαδώσει. Επάνω στους πρασοκεφτέδες προσθέτουμε τον χυμό ντομάτας. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο, στους 180oC για 45’
Συνταγή: Βίκυ Δελκαργύρη
Αρνάκι καπαμά με πλιγούρι
Υλικά
1 κιλό αρνάκι, το μπροστινό κομμένο σε μερίδες
2 αυγά
1 λεμόνι
πλιγούρι
ε.π. ελαιόλαδο ή φρέσκο βούτυρο
αλάτι
πιπέρι
Διαδικασία
Σε μία κατσαρόλα ρίχνουμε λίγο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, τοποθετούμε τις μερίδες του αρνιού και γυρίζουμε έως ότου πάρουν λίγο χρώμα. Στη συνέχεια προσθέτουμε ζεστό νερό, τόσο ώστε να σκεπαστεί και αφήνουμε να βράσει μιάμιση ώρα. Χτυπάμε τα αυγά, προσθέτουμε το λεμόνι και αυγοκόβουμε. Παράλληλα, σε μία κατσαρόλα βράζουμε το πλιγούρι στο ζωμό που από το αρνάκι. Σερβίρουμε με αρκετό ζουμί και προσθέτουμε το πλιγούρι.
Κάθε σπίτι έχει τις δικές του παραλλαγές και προτιμήσεις. Η ίδια συνταγή, σε άλλα σπίτια μαγειρεύεται με βούτυρο αντί για εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο και με κόκκινη σάλτσα αντί για αυγολέμονο.
Και επειδή το κεράσι έχει την τιμητική του στο Μεταξοχώρι, μπορείτε να δείτε παρακάτω λαχταριστές αλμυρές και γλυκές συνταγές με πρωταγωνιστή το αγαπημένο καλοκαιρινό φρούτο:
Παντζαροσαλάτα με κεράσια
Μια συνταγή για γλυκιά και δροσερή σαλάτα με παντζάρια, κεράσια και μέλι, ιδανική για το καλοκαιρινό τραπέζι.
Μπρουσκέτες με τηγανητά κεράσια και φέτα
Τηγανίζουμε τα καλοκαιρινά κεράσια και τα συνδυάζουμε με φέτα για να φτιάξουμε μπρουσκέτες ως λαχταριστό ορεκτικό για κάθε τραπέζι.
Αμυγδαλωτά με φρέσκα κεράσια
Παραδοσιακή συνταγή από το Μεταξοχώρι της Αγιάς στη Λάρισα για αμυγδαλωτά με καλοκαιρινά κεράσια.
