Όχι, δεν το εφηύραν οι Γάλλοι. Το βούτυρο είναι ένα από τα αρχαιότερα προϊόντα διατροφής, με μακραίωνη ιστορία και πλούσια ποικιλία χρήσεων στη γαστρονομία.
Από τη Μεσοποταμία στις Άλπεις: Το ταξίδι του βουτύρου
Η ιστορία του ξεκινά πριν από χιλιάδες χρόνια, μαζί με την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας. Οι πρώτες αναφορές το εντοπίζουν στην αρχαία Μεσοποταμία, στην Ινδία και την Αίγυπτο, όμως η ακριβής προέλευσή του παραμένει άγνωστη. Εφευρέθηκε μάλλον τυχαία και όχι μέσω συγκεκριμένης γαλακτοκομικής επεξεργασίας. Για αυτό το πολύτιμο υλικό θα πρέπει αιώνια να ευχαριστούμε τους κτηνοτρόφους της αρχαιότητας, οι οποίοι ανακάλυψαν ότι το ξινισμένο γάλα που μετέφεραν αναδευόταν για ώρες, με αποτέλεσμα να χωρίζεται σε δύο μέρη: το ένα ήταν η απαρχή του βουτύρου. Στην αρχαία Ελλάδα, αλλά και στην αρχαία Ρώμη χρησιμοποιούνταν κατά κύριο λόγο ως φαρμακευτική ουσία. Ως μαγειρική ουσία το πρωτοχρησιμοποίησαν οι Νορμανδοί και μετέπειτα λαοί της Σκανδιναβίας. Η διάδοσή του ως τροφή ξεκίνησε σε άλλες χώρες κατά τον 12ο αιώνα μ.Χ.
Βούτυρο: 3 πρακτικές συμβουλές για τη χρήση του
1. Λίγο παγωμένο βούτυρο στο τέλος μιας ζεστής σάλτσας, δίνει βελούδινη υφή και γυαλιστερό αποτέλεσμα (monté au beurre).
2. Όταν ψήνουμε κρέας σε τηγάνι, προς το τέλος πρόσθετουμε 1–2 κουταλιές βούτυρο μαζί με σκόρδο και μυρωδικά (θυμάρι ή δεντρολίβανο) και το περιχύνουμε με κουτάλι (basting). Έτσι αποκτά πλούσια γεύση και αρωματική κρούστα.
3. Μπορούμε να αρωματίσουμε το μαλακό βούτυρο με μυρωδικά, μπαχαρικά ή ακόμα και εσπεριδοειδή (π.χ. μαϊντανό, σκόρδο, ξύσμα λεμονιού) για να δώσουμε περισσότερη γεύση στα φαγητά μας.
Οι ιδιότητες του βουτύρου αλλάζουν ανάλογα με τη φυσική του κατάσταση. Αυτό έχει καθοριστική σημασία στη ζαχαροπλαστική και στις ζύμες. Όταν είναι κρύο, είναι ιδανικό για τραγανές πολυεπίπεδες υφές, ενώ όταν είναι σε θερμοκρασία δωματίου δημιουργεί απαλές, μαλακές υφές.
Ποιος τρώει περισσότερο βούτυρο;
Πρώτη χώρα σε κατανάλωση βουτύρου παγκοσμίως είναι η Ινδία, με ποσοστό πάνω από 6.800.000 τόνους βουτύρου ghee.
Για το αγελαδινό βούτυρο μόνο, η κατανάλωση παγκοσμίως ανήλθε το 2024 σε περίπου 5.900.000 τόνους, ελαφρώς μειωμένο κατά 0,2 % σε σχέση με προηγούμενα χρόνια.
Ο ετήσιος μέσος όρος κατανάλωσης ανά άτομο παγκοσμίως είναι 0,7 κιλά/έτος, με την υψηλότερη να καταγράφεται στη Νέα Ζηλανδία με 37 κιλά/άτομο το έτος, ενώ ακολουθούν η Γαλλία (περίπου 7,3- 7,7 κιλά/έτος) και η Γερμανία (5,4 κιλά/έτος).
Στη χώρα μας κυμαίνεται περίπου στα 0,71 κιλά/έτος, που είναι και ο παγκόσμιος μέσος όρος.
Οι προβλέψεις δείχνουν ότι η συνολική κατανάλωση στη χώρα μας θα διατηρηθεί έως το 2026 στα επίπεδα προηγούμενων ετών, περίπου 9.000 τόνους/έτος.
Το 2022 καταναλώθηκαν στη χώρα μας πάνω από 11.000 τόνοι αγελαδινού βουτύρου, εκ των οποίων οι 2.600 αφορούν εγχώρια παραγωγή, ενώ περίπου 9.150 τόνοι ήταν εισαγωγές.
Δείτε επίσης
Bούτυρο δεν είναι μόνο ένα – 6 διαφορετικά και όσα πρέπει να ξέρετε για νοστιμιά στην κουζίνα
