Τρεις νησιώτικοι προορισμοί του Βορείου Αιγαίου ξεχωρίζουν για τον πλούτο και τη μοναδικότητα της τοπικής τους παραγωγής. Λέσβος, Χίος, Λήμνος, κάθε νησί διαθέτει τη δική του ξεχωριστή ταυτότητα, με προϊόντα που αντλούν τη γεύση και την ποιότητά τους από το ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον, το μικροκλίμα και τις παραδοσιακές μεθόδους παραγωγής.

Πέρα από τις ελιές της Λέσβου υπάρχει ο γλυκάνισος από το Λισβόρι που αρωματίζει το ούζο, αλλά και το αλάτι της Καλλονής. Πέρα από την πολύτιμη μαστίχα της Χίου, η μυροβόλος νήσος μοσχοβολάει φλισκούνι, τσίκουδο και φιστίκι. Πέρα από τα τυροκομικά της Λήμνου, το σουσάμι αφήνει το δικό μου μοναδικό αποτύπωμα γεύσης και παράδοσης. Αυτά και άλλα πολλά, είναι μόνο λίγα από όσα καλλιεργούνται, μεταποιούνται και συσκευάζονται σε προϊόντα που πρεσβεύουν την αυθεντική γεύση του Βορείου Αιγαίου. Και όλα μαζί, προσφέρουν μια βαθύτερη σύνδεση με την πολιτιστική και γαστρονομική κληρονομιά της Ελλάδας.

20 γεύσεις και αρώματα από την κληρονομιά του Βορείου Αιγαίου

Φωτογραφία: Lambros Mentzos Photography

Γλυκάνισος από το Λισβόρι
Λέσβος χωρίς ούζο δεν νοείται και ο γλυκάνισος είναι το πρώτο συστατικό που δίνει χαρακτήρα στις γεύσεις του. Η ποιότητά του είναι μοναδική και η καλλιέργειά του σπάνια. Μια καλλιέργεια που ίσως και να χανόταν ή να ερχόταν από «απέναντι», αν δεν υπήρχαν άνθρωποι όπως ο παραγωγός από το Λισβόρι, Κώστας Ματαρέλλης. Η παραγωγή δεν είναι εύκολη και η ποσότητα δεν είναι σε αφθονία, οπότε είναι μία καλή ευκαιρία να επισκεφθείτε το νησί για να το προμηθευτείτε.

Άγρια Ρίγανη από τον Μεσαγρό της Λέσβου
Πλούσια σε αιθέρια έλαια, η άγρια ρίγανη καλλιεργείται στο χωριό Μεσαγρό της Λέσβου, συλλέγεται με το χέρι και στεγνώνει στον καθαρό αέρα του Αιγαίου, πριν τριφτεί και συσκευαστεί σε σακουλάκια. Παραγωγός είναι η Agnus Vitta και μπορείτε να προμηθευτείτε τη ρίγανη και άλλα μυρωδικά στο κατάστημα Evelyn Spices που βρίσκεται στη Μυτιλήνη.

Φυσικό αλάτι από τον κόλπο της Καλλονής
Έχουμε κάνει ρεπορτάζ και έχουμε γράψει τόσα πολλά για τη Λέσβο και όμως δεν έχουμε καταφέρει ακόμα να καταγράψουμε τον πλούτο της. Αυτό το φυσικό αλάτι είναι μαζεμένο από τον Κόλπο της Καλλονής και έχει αρωματιστεί με φλούδες από ντόπια πορτοκάλια και φύλλα δεντρολίβανου. Είναι ιδανικό για να αρτύζει κρεατικά και ψάρια ψημένα στα κάρβουνα, μακαρονάδες με κόκκινη σάλτσα αλλά και αλμυρά μπισκότα. Αναζητήστε περισσότερα αρωματικά αλάτια «Αιγαίου Γεύσεις» στο 5ο χλμ. Μυτιλήνης – Καλλονής, Λέσβος και ζητήστε την Βικτώρια Βελούτσου.

Το σουσάμι της Αθηνάς Καβαλέρη. Φωτογραφία: Θοδωρής Τέμπος

Ελαφρώς καβουρδισμένο σουσάμι από τη Λήμνο
Η Λήμνος κάποτε δεν είχε ελιές, πέρα από ελάχιστα μεμονωμένα δέντρα και όχι οργανωμένα. Το βασικό λίπος στις μαγειρικές τους ήταν το ζωικό βούτυρο και σε σημαντική ποσότητα το σουσαμέλαιο. Το σουσάμι της Λήμνου είναι μικρό σε μέγεθος, έχει σκούρο καφετί χρώμα και ένα μπουκέτο γεύσεων που κάνει τη διαφορά. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το γεγονός ότι οι πιο νόστιμοι χαλβάδες και το πιο νόστιμο ταχίνι θα τα βρείτε στη Λήμνο. Παραγωγός είναι η Αθηνά Καβαλέρη από το Καρπάσι Ατσικής και θα το βρείτε στα social media ως «Η Μάντρα της Αθηνάς στην Κρηνίδα».

Εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, ποικιλίας «Κολοβή» από το Πλωμάρι
Το Protoleo είναι εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο πρώιμης συγκομιδής, που παράγεται από την αρωματική ποικιλία Κολοβή. Είναι πικρό, πικάντικο και φρουτώδες, συλλέγεται όταν ο καρπός είναι ακόμα πράσινος και επεξεργάζεται την ίδια ή την επόμενη ημέρα. Παραγωγός είναι ο Protoulis Master Olive Oil Makers, στην περιοχή Τρύγονας Πλωμαρίου.

Κάππαρη Τουρσί, Φλισκούνι, Ρίγανη, Θυμάρι από τον Χαλκειό
Η κάπαρη, καρπός που αυτοφύεται σε όλα τα θαλασσινά μέρη της Ελλάδας, αν και νοστιμεύει πολλά από τα παραδοσιακά φαγητά μας, δεν είχε μεθοδική, οργανωμένη και καθετοποιημένη παραγωγή στην Ελλάδα. Μια νέα αγρότισσα, μορφωμένη και πολύ-βραβευμένη σε εθνικό και Ευρωπαϊκό επίπεδο, έβαλε νέο σημάδι στον γαστρονομικό χάρτη της Χίου. Παραγωγός είναι η γεωπόνος Αργυρώ Κουτσουράδη, που μεταξύ άλλων καλλιεργεί στο χωριό Χαλκείος, κρίταμο και αρωματικά φυτά όπως φλισκούνι, ρίγανη, θυμάρι και άλλα πολλά. Αναζητήστε τα προϊόντα με το brand: Myrovolos Organics.

Το αλάτι στον κόλπο της Καλλονής. Φωτογραφία: Πέτρος Σοφικίτης

Χιώτικο Μανταρίνι γλυκό κουταλιού
Οι Χιώτες δίδαξαν σε όλη την Ελλάδα την μεταποίηση των φρούτων. Ειδικότερα, τα γλυκά του κουταλιού φημίζονται όχι μόνο για την εκλεκτή ποιότητα των ντόπιων καρπών αλλά και για την άρτια τεχνική τους. Ναυαρχίδα βέβαια στα γλυκά κουταλιού, σήμα κατατεθέν είναι το αρωματικό μανταρίνι. Παράγεται από την επιχείρηση: Κοράκης – Μαρίνος που έχει μακρόχρονη εμπειρία στην παραδοσιακή ζαχαροπλαστική. Όταν θα σας βγάλει ο δρόμος σας στη Χίο, μη φύγετε χωρίς το υποβρύχιο με πλούσιο άρωμα μαστίχας.

Φιστίκι γλυκό κουταλιού από τη Χίο
Η ιστορία λέει ότι οι Αιγινίτες έπαιρναν κλαδιά από την αγριοφιστικιά της Χίου για να ημερέψουν τα δέντρα τους. Ωστόσο, αυτό το ατίθασο αυτοφυές, αν και δεν είχε την τύχη ως φιστικόδεντρο που παράγει τον νόστιμο ξηρό καρπό, έδωσε την γεύση του σε αυτό το υπέροχο και σπάνιο γλυκό του κουταλιού. Όποιος ξέρει, στέλνει μήνυμα «άμα πας στη Χίο, μην ξεχάσεις να φέρεις γλυκό κουταλιού φιστίκι» και έχει τα δίκια του. Σε αυτό το βαζάκι παραγωγός είναι η Χιώτισσα λαογράφος και μαγείρισσα Άννα Καρυστιανού και χωρίς ίχνος υπερβολής, είναι ένα γευστικό αριστούργημα.

Το τσίκουδο. Ο πασατέμπος της Χίου. Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Σοφικίτης

Ξηρά σύκα από την Ερεσσό της Λέσβου
Με ιστορία αρχαιοτάτων χρόνων, το χωριό της Σαπφούς, έχει ξακουστή φήμη για τα πεντανόστιμα σύκα της. Για όσους δεν μπορούν να αντισταθούν στην πικάντικη γλύκα τους όσο είναι φρέσκα, υπάρχει και πιο μεστή εκδοχή, με την συμπυκνωμένη και βαθιά γεύση του. Το αποξηραμένο «Ερέσσυκο» ειναι φυσικό προϊόν και δεν έχει υποστεί καμία επεξεργασία. Η παραγωγή είναι περιορισμένη και – αν το βρείτε, μην ξεχάσετε να πάρετε και το βράσμα, δηλαδή το πετιμέζι από σύκο.

Ξίδι Τριαντάφυλλο από τη Φίλια της Λέσβου
Αν δεν υπήρχαν κάτι ρομαντικοί οικοτέχνες, θα είχαμε χάσει τις μισές γεύσεις της αυθεντικής Ελλάδας. Χάριν στην τόλμη της Ελένη Σιβρή, αναβίωσε μια αλλοιώτικη αρωματική παλέτα της Λέσβου. Η οικοτέχνισσα, σε πείσμα των καιρών και των συνθηκών, φρόντισε τις αυτόχθονες τριανταφυλλιές, διάβασε τη νομοθεσία και αναβίωσε όχι μόνο τα τριαντάφυλλα αλλά και τον τρόπο με τον οποίο έφτιαχνε η γιαγιά της το ροδόσταμα. Όση συγκίνηση προκαλεί η παράδοση του αληθινού ροδοστάματος με το μεθυστικό άρωμα, άλλη τόση προκαλεί η καινοτομία αυτού του ξιδιού που είναι μία κατηγορία από μόνο του. Για περισσότερες πληροφορίες αξίζει να ακολουθήσετε την Οικοτεχνία Filia γη, στα social media.

Σάλτσα ντομάτας ελιές και Ούζο Μυτιλήνης
Αυτή η σάλτσα θα μπορούσε να λέγεται αλλιώς «η Λέσβος σε βαζάκι». Ντομάτα, ελιά και ούζο είναι άλλωστε ένα σκηνικό φαγητού από μόνο του. Δοκιμάστε αυτή τη σάλτσα σε τηγανητά αλλά και μακαρόνια με καμένο βούτυρο και λαδοτύρι και θα μας θυμηθείτε. Παραγωγός είναι ο Παπαγιαννίδης, της εταιρείας PapayiannidesΕlaitis και η έδρα του βρίσκεται στο Παναγή της Μυτιλήνης.

Το δάκρυ της μαστίχας. Φωτογραφία: Κωνσταντίνος Σοφικίτης

Μαστίχα Χίου ΠΟΠ & Τσίκλα Χίου
Πολύτιμο το δάκρυ της, τον Σεπτέμβριο του 2024 ταξιδέψαμε στα μαστιχοχώρια για να δούμε από κοντά τους ανθρώπους που το παράγουν, καταγράψουμε την παραγωγή του, ακούσαμε ιστορίες και φωτογραφήσαμε τα σπάνια δέντρα με το ασπρόχωμα. Για να μάθετε περισσότερες πληροφορίες διαβάστε το ρεπορτάζ: Ιστορίες με δάκρυα μαστίχας. ή ενημερωθείτε από την Ένωση Μαστιχοπαραγωγών Χίου.

Μαστιχοκαραμέλα γεμιστή
Αυτή η καραμέλα με την αυθεντική γεύση της μαστίχας και το έντονο άρωμα του μαστιχέλαιου ήταν η αφορμή για να αναζητήσουμε περισσότερες πληροφορίες για τους παραγωγούς και τα προϊόντα τους. Μάθαμε λοιπόν ότι πίσω από αυτή την παραγωγή βρίσκονται οι Μπενέτος Γιάννης και Γαλατούλας Γιώργος, δημιουργοί των Χιώτικων προϊόντων «Anemos» με βάση τη μαστίχα.

Μαρμελάδα Λεμόνι με μέλι
Με το brand «Biomeraki» δοκιμάσαμε μια βελούδινη και ταυτόχρονα τραγανή μαρμελάδα με όλη τη σπιρτάδα και την φινέτσα της φλούδας του λεμονιού. Η προσθήκη του ντόπιου μελιού ισορροπεί την οξύτητα και το τελικό αποτέλεσμα δίνει ένα έξτρα αρωματικό άλειμμα που ταιριάζει με λιπαρά ψάρια, κροκέτες τυριού και κέικ βανίλιας. Μια κουταλιά αυτής της μαρμελάδας σε σιμιγδαλένια κρέμα, σίγουρα θα κερδίσει τις εντυπώσεις. Είναι βιολογικό προϊόν περιορισμένης ποσότητας και παράγεται στην περιοχή Τρίγωνας, στο Πλωμάρι της Λέσβου.

Τα προϊόντα της Λέσβου είναι προσφορά του καταστήματος Evelyn Spices. Ερμού 117, Μυτιλήνη, τηλ: 2251 040424

Φωτογραφία ανοίγματος: Κωνσταντίνος Σοφικίτης