Το κακάο, το φυτό από το οποίο προέρχεται η προσφιλής σε όλους μας σοκολάτα, αποτελεί ενδεχομένως το καλύτερο… διατροφικό δώρο της φύσης στον άνθρωπο! Και ποιος δεν λατρεύει τον γλυκό αυτό πειρασμό; Ωστόσο, ακριβώς λόγω της παγκόσμιας αυτής λατρείας, η σοκολάτα είναι το τρόφιμο που θέτει σε μεγαλύτερο κίνδυνο τη βιωσιμότητα του πλανήτη, καθώς για την παραγωγή της χρειάζονται άπειρα κακαόδεντρα! Όσο και αν μπορεί να μας σοκάρει, η σοκολάτα αποτελεί το δεύτερο κατά σειρά τρόφιμο -την πρωτιά κατέχει το κόκκινο κρέας– που βλάπτει περισσότερο το περιβάλλον! Ας δούμε όμως γιατί συμβαίνει αυτό.
Αναζητώντας τα ίχνη των παραγωγών
Η παραγωγή της σοκολάτας βρίσκεται σε παγκόσμιο επίπεδο στα χέρια πολύ λίγων τεράστιων βιομηχανικών κολλοσών. Δεν μπορούν αυτοί, λοιπόν, να ελέγξουν τα ίχνη των παραγωγών της σοκολάτας που διακινούν; Όχι, και δείτε γιατί. Τα κακαόδενδρα φύονται στις αφρικανικές χώρες, λόγω του κλίματός τους. Για την ακρίβεια, τα ¾ της σοκολάτας όλου του κόσμου παράγονται στην Γκάνα, στην Ακτή Ελεφαντοστού, στη Νιγηρία και το Καμερούν. Στη συνέχεια, μεταφέρονται στον υπόλοιπο κόσμο μέσα σε εμπορικά πλοία, τα οποία έχουν χωρητικότητα 25 τόνους. Για να μαζευτούν 25 τόνοι κακάο από την Αφρική, συμβάλλουν δεκάδες -αν όχι εκατοντάδες- μικροί παραγωγοί που είναι αδύνατον να ανιχνευτούν από τις μεγάλες εταιρείες. Στη συνέχεια, τη διακίνηση των προϊόντων αναλαμβάνουν μεσάζοντες, οι οποίοι δεν έχουν κάποιο οργανωμένο σύστημα καταγραφής των παραγωγών, με αποτέλεσμα να είναι σχεδόν αδύνατο να γνωρίζει κάποιος την ταυτότητα των κόκκων που έρχονται εντέλει στην κατοχή του!
Έλλειψη ιχνηλάτησης σημαίνει μη βιώσιμη καλλιέργεια
Σε μια εποχή που όλοι στρέφονται σε βιώσιμους τρόπους καλλιέργειας και παραγωγής των προϊόντων τους, η σοκολάτα -ένα προϊόν με απίστευτη απήχηση σε όλη την υφήλιο- δεν μπορεί να ενταχθεί σε αυτό το καθεστώς. Όσο περισσότερα χέρια εμπλέκονται στην παραγωγή και τη διανομή ενός προϊόντος, τόσο πιο δύσκολη είναι η ένταξή του σε ένα καθεστώς φιλικό προς το περιβάλλον. Και αφού η βιομηχανία σοκολάτας δεν μπορεί να έρθει σε επαφή με τους παραγωγούς του κακάο, είναι λογικό να μην μπορεί και να εξασφαλίσει βιώσιμους τρόπους καλλιέργειας, ώστε να προστατεύσει με τις ενέργειές της ολόκληρο τον πλανήτη.
Η παραγωγή του κακάο αυξάνει την αποψίλωση των δασών
Καθώς φαίνεται -και σύμφωνα με τις παρατηρήσεις διεθνών περιβαλλοντικών οργανώσεων- η ανεξέλεγκτη μαζική παραγωγή της σοκολάτας συντελεί στην αποψίλωση των δασών. Για παράδειγμα, η Ακτή Ελεφαντοστού έχασε λόγω των κακαόδεντρων το 80% της δασικής της έκτασης τα τελευταία 50 χρόνια! Είναι ασύλληπτη για τον ανθρώπινο νου η καταστροφή στη χλωρίδα και την πανίδα της συγκεκριμένης περιοχής. Πέρα από τα ζώα και τα φυτά που έχασαν το φυσικό τους «σπίτι» και απειλούνται με εξαφάνιση, η καταστροφή των δασών ευνοεί το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αφήνοντας να περνάει περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα και λιγότερο οξυγόνο στον αέρα που εισπνέουμε.
Τα δάση μετατρέπονται σε φυτείες κακαόδεντρων
Τα δάση δίνουν τη θέση τους σε φυτείες όπου καλλιεργείται αποκλειστικά το κακάο, μιας και η ζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο είναι πάντα πολύ υψηλή. Και ο φαύλος κύκλος συνεχίζεται. Η μονο-καλλιέργεια έχει ως αποτέλεσμα να μη φυτρώνει μεγάλη ποικιλία άγριων φυτών και οργανισμών στο συγκεκριμένο έδαφος και το χώμα ξεραίνεται ενώ δυσχεραίνει και την ίδια την παραγωγή του κακάο. Για να μη μιλήσουμε και για την παιδική εργασία στο κομμάτι αυτό: οι μικροί παραγωγοί -που τους εκμεταλλεύονται οι μεσάζοντες- δεν έχουν αρκετά χρήματα για να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο, με αποτέλεσμα να τα στέλνουν στα χωράφια για μεροκάματο…
Υπάρχει λύση στο πρόβλημα;
Είναι πολύ θλιβερό το γεγονός ότι η παραγωγή της αγαπημένης σε όλους σοκολάτας είναι τόσο καταστροφική προς το περιβάλλον και ευνοεί και την παιδική εκμετάλλευση και εργασία. Κι όμως, υπάρχουν βιώσιμες λύσεις…
Πρώτον, οι βιομηχανίες σοκολάτας πρέπει να προβούν σε ιχνηλάτηση των παραγωγών τους. Είναι πολύ δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο. Και υπάρχουν κάποιες μικρές εταιρείες που το έχουν ξεκινήσει και βρίσκονται σε πολύ καλό δρόμο! Μάλιστα, εφαρμόζουν τεχνικές βιώσιμης γεωργίας στα χωράφια των παραγωγών τους ενώ ευνοούν και την καλλιέργεια και άλλων ειδών πέρα από το κακάο, ώστε να διατηρούν το χώμα σε μια καλή, πιο γόνιμη κατάσταση. Φυσικά για να γίνει αυτό χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια αλλά και στήριξη και από τα αφρικανικά κράτη, κάτι που είναι πολύ δύσκολο. Και φυσικά απαιτεί περισσότερα χρήματα και χρόνο, κάτι που συνήθως δεν διαθέτουν οι μεγάλες εταιρείες.
Μια άλλη λύση, όχι τόσο ευχάριστη για εμάς είναι να μειώσουμε την κατανάλωση σοκολάτας. Μικρότερη ζήτηση θα οδηγούσε σε μειωμένη παραγωγή και επομένως πιο ανθρώπινες συνθήκες για τους εργαζόμενους. Όσο κι αν σας αρέσει η σοκολάτα, να έχετε στο μυαλό σας πόσο μας βλάπτει όλους μακροπρόθεσμα η κατανάλωσή της…
Δείτε επίσης:
Η Σοφία και η Ευδοκία δημιουργούν χειροποίητες ελληνικές σοκολάτες
Πράσινη ζεστή σοκολάτα υπάρχει; Ναι, με τσάι μάτσα!
Θα επιβιώσει η σοκολάτα από την κλιματική αλλαγή;
