Κάποιοι θα τα φτιάξουν και κάποιοι θα τ’ αγοράσουν, πάντως μελομακάρονα, κουραμπιέδες, βασιλόπιτα, αλλά και χριστόψωμο και δίπλες, δεν θα λείψουν από τα σπίτια μας ούτε κι αυτά τα Χριστούγεννα. Ευκαιρία να μάθουμε, όμως και κάποια πράγματα για την ιστορία τους.
Μελομακάρονα
Από τη μακαρία στα Χριστούγεννα
Δεν υπάρχει κάποιος που να μη στάζει μέλι όταν μιλάει για μελομακάρονα. Τα καλύτερα είναι τραγανά εξωτερικά και αρκετά μελωμένα με μέλι εσωτερικά, πασπαλίζονται με άφθονο καρύδι και μοσχοβολούν μπαχαρικά. Η ετυμολογία της λέξης -μέλι και μακαρόνι- είναι ελληνική, με το μακαρόνι να κατάγεται από τη λέξη “μακαρωνία” που ήταν νεκρώσιμο δείπνο κατά τη διάρκεια του οποίου πρόσφεραν τη “μακαρία”, αλλιώς μια πίτα στην οποία με την πάροδο των χρόνων προστέθηκε μέλι και γι’ αυτό ονομάστηκε μελομακάρονο. Κι αν αναρωτιέστε γιατί καθιερώθηκε ως χριστουγεννιάτικο γλυκό, η απάντηση βρίσκεται στο μέλι, που θεωρείται ήδη από την αρχαιότητα σύμβολο ευζωίας και δημιουργίας, ό,τι δηλαδή επιθυμούμε να μας φέρει και κάθε νέο έτος.
Κουραμπιέδες
Παράδοση από τα βάθη της Ανατολής
Κανείς δεν έχει καταφέρει να φάει κουραμπιέ χωρίς να πασπαλιστεί έστω και λίγο με άχνη, αλλά η νοστιμιά του αξίζει κάθε θυσία. Για τους τέλειους κουραμπιέδες χρειάζεται καλής ποιότητας φρέσκο βούτυρο, πολλά αμύγδαλα και φυσικά άφθονη ζάχαρη άχνη. Κάποιοι προσθέτουν και ροδόνερο για επιπλέον άρωμα. Όσο για την ιστορία του; Η λέξη κουραμπιές προέρχεται από την τούρκικη λέξη kurabiye που σημαίνει ξηρό μπισκότο, έχει όμως αραβικές ρίζες. Στο ξερό μπισκότο προστέθηκαν αργότερα τα αμύγδαλα και η άχνη και κάπως έτσι φτάσαμε στον γνωστό και αγαπημένο μας κουραμπιέ, που βάζουμε στις πιατέλες σε απανωτές στρώσεις, σαν χιονισμένο βουνό.
Βασιλόπιτα
Η πίτα που ανοίγει γλυκά το νέο έτος
Είναι το πρώτο πράγμα που γευόμαστε μόλις αλλάξει ο χρόνος και είναι τόσο γλυκό όσο γλυκό ευχόμαστε να είναι το νέο έτος. Παραδοσιακά την κόβει ο νοικοκύρης του σπιτιού, αφού τη σταυρώσει με το μαχαίρι και τα πρώτα κομμάτια κόβονται συνήθως για τον Χριστό, την Παναγία, το σπίτι, τον φτωχό και μετά ακολουθούν τα μέλη της οικογένειας. Αυτό που περιμένουν όλοι βέβαια είναι σε ποιον θα πέσει το φλουρί που κρύβει μέσα της η βασιλόπιτα και το οποίο υπόσχεται τύχη όλο το χρόνο για τον τυχερό που θα το βρει.
Σύμφωνα με τη θρησκευτική παράδοση η βασιλόπιτα συνδέεται με τον Μέγα Βασίλειο, επίσκοπο στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Όταν ο έπαρχος της Καππαδοκίας επιχείρησε να καταλάβει και να λεηλατήσει την Καισάρεια, ο Μέγας Βασίλειος ζήτησε από τους πλούσιους της πόλης να μαζέψουν ό,τι χρυσαφικά μπορούσαν για να τα παραδώσει ως “λύτρα”. Ωστόσο, ο έπαρχος υποχώρησε και προκειμένου ο Μέγας Βασίλειος να επιστρέψει τα τιμαλφή στους δικαιούχους, αγνοώντας σε ποιον ανήκει τι, έδωσε εντολή να παρασκευαστούν μικροί άρτοι εντός των οποίων τοποθέτησε από ένα νόμισμα και τα διένειμε στους κατοίκους.
Δίπλες
Όπου γάμος και γιορτές
Από τα πιο παραδοσιακά ελληνικά γλυκά, όμως είναι και οι δίπλες, οι οποίες πρωταγωνιστούν τις μέρες των Χριστουγέννων, ενώ είναι και ένα από τα γλυκά που προσφέρονται στους γάμους. Πρόκειται για μια λεπτή ζύμη στην οποία παραδοσιακά δίνεται σχήμα ρολού -διπλώνει δηλαδή- τηγανίζεται σε καυτό λάδι και στο τέλος τη βουτάμε σε σιρόπι με μέλι. Για περισσότερο άρωμα οι δίπλες πασπαλίζονται με κανέλα, ενώ στη ζύμη τους προστίθενται αβγά (εάν θέλουμε να παραλείψουμε τα αβγά κάνουμε την κρητική συνταγή για ξεροτήγανα). Οι δίπλες συμβολίζουν τα σπάργανα του Χριστού και όπως στα μελομακάρονα το μέλι συμβολίζει την ευζωία και τη δημιουργία που θέλουμε να μας φέρει το νέο έτος.
Χριστόψωμο
Το πλουμιστό ψωμί των Χριστουγέννων
Το ψωμί του Χριστού είναι από εκείνα τα αρτοποιήματα που δεν λείπουν ποτέ από το χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Παραδοσιακά ετοιμάζεται 2-3 ημέρες πριν τα Χριστούγεννα, αλλά να είναι καλά οι φούρνοι μπορούμε να το βρούμε κι αυτό έτοιμο και πεντανόστιμο. Φτιάχνεται με τα βασικά υλικά του ψωμιού και η ιδιαιτερότητά του βρίσκεται στη διακόσμηση του, που περιλαμβάνει ένα σταυρό από ζυμάρι στην κορυφή και ίσως και κάποια άλλα σχέδια από ζυμάρι, καθώς και σουσάμι και καρύδια. Από τόπο σε τόπο η παράδοση που σχετίζεται με το χριστόψωμο διαφέρει, αλλά είναι κοινό σημείο ότι δεν κόβεται με μαχαίρι, αλλά με το χέρι.
Και οι συνταγές για να τα ετοιμάσετε:
Μελομακάρονα παραδοσιακά
Κουραμπιέδες
Δίπλες παραδοσιακές
Χριστόψωμο
Βασιλόπιτα με καρύδια, ξερά φρούτα και μπαχαρικά
Βασιλόπιτα τσουρέκι
