Τα Χριστούγεννα είναι πλέον πολύ κοντά και – παρά την πανδημία – το ίδιο και ο μαραθώνιος μαγειρικής που αναμένεται να συνοδεύσει τις γιορτές μας. Γιατί δεν υπάρχει τίποτα καλύτερο από το να μοιράζεσαι γεύσεις με τα αγαπημένα σου πρόσωπα. Μερικές από τις καλύτερες αναμνήσεις μας αυτές τις μέρες χτίζονται γύρω από ένα τραπέζι. Και όπως λέμε εδώ στην Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), τα τρόφιμα στην Ευρώπη είναι μέρος αυτού που είμαστε.
Εάν βρίσκεστε, για παράδειγμα, σε κάποιες περιοχές της Σκανδιναβίας, ίσως να ονειρεύεστε ένα πλούσιο Julbord, έναν χριστουγεννιάτικο μπουφέ γεμάτο λιχουδιές. Είναι ιδιαίτερα ευχάριστο να περνούν οι καλεσμένοι ο ένας μετά τον άλλο ξαναγεμίζοντας το πιάτο τους, έτσι δεν είναι; Ιδανικά, λοιπόν, ζεστά πιάτα όπως τα λουκάνικα θα πρέπει να διατηρούνται ζεστά, ενώ οι κρύες νοστιμιές, όπως ο σολομός ή το χέλι, θα είναι πιο ασφαλή σε κρύες πιατέλες – και γιατί να μην διατηρήσετε λίγα ακόμα ορεκτικά στο ψυγείο ώστε να συμπληρώσετε τον μπουφέ αργότερα; Σε κάθε περίπτωση, οι πιατέλες με φαγητό δεν πρέπει να παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα εκτεθειμένες στο τραπέζι, καθώς δεν είναι μόνο οι συγγενείς σας μεταξύ των πεινασμένων στο σαλόνι: μην ξεχνάτε και τα βακτήρια!
Αυτοί οι αόρατοι ανεπιθύμητοι επισκέπτες, λοιπόν, τριγυρνούν στο σπίτι μας. Επομένως, προκειμένου να αποφύγουμε την εμφάνιση τροφιμογενών νόσων σε «χριστουγεννιάτικη συσκευασία», το κλειδί είναι η καλή υγιεινή στη κουζίνα μας! Η χρήση κουζινικών σκευών ή επιφανειών με λανθασμένο τρόπο μπορεί να συμβάλει στην εξάπλωση των βακτηρίων. Επομένως, ο ασφαλής χειρισμός ωμού κρέατος και άλλων πρώτων υλών, η ενδελεχής μαγειρική και η υγιεινή μπορούν να αποτρέψουν ή έστω να μειώσουν τον κίνδυνο που ενέχουν αυτοί οι μικροοργανισμοί.
Αλλά ακόμη κι αν δεν είστε σεφ, μήπως σχεδιάζετε ένα δείπνο με σούσι για το ρεβεγιόν των Χριστουγέννων; Ποιος είπε ότι η μέρα αυτή δεν είναι κατάλληλη για να ταξιδέψετε στην Ανατολή, τουλάχιστον μέσω των γαστρονομικών σας επιλογών, αφού ο κορωνοϊός ή ίσως και ο προϋπολογισμός σας δεν επιτρέπει ένα τόσο μακρινό ταξίδι; Παρολ’ αυτά, ναι, είναι αλήθεια: η κατανάλωση ωμού φαγητού – όχι μόνο ψαριών, αλλά και γευστικών ταρτάρ όπως ένα fillet Americain από το Βέλγιο – μπορεί να καταλήξει σε τροφική δηλητηρίαση εάν δεν το διαχειριστείτε κατάλληλα. Μην ξεχνάτε λοιπόν, να διατηρείτε πάντα το ωμό κρέας, τα ψάρια και τα λαχανικά σας ξεχωριστά ενώ μαγειρεύετε, προκειμένου να αποφευχθεί η όποια πιθανή μόλυνση.
Επίσης, ένας καλός καταψύκτης μπορεί να είναι ένας πολύ καλός σύμμαχος για την εξουδετέρωση μικροβίων που ενδεχομένως κρύβονται στα τρόφιμα. Ωστόσο, πρέπει να χειρίζεστε τα αποψυγμένα προϊόντα όπως θα κάνατε με οποιαδήποτε αλλοιώσιμη τροφή. Όπως καταλαβαίνετε, ακόμη και αν έχετε μαζί σας στο παγοδρόμιο λίγη από εκείνη την ωραία ρωσική σαλάτα, η προσοχή είναι απαραίτητη.
Και αν τελικά αποφασίσετε να «ταξιδέψετε» νότια, πόσο δύσκολο θα είναι να αντισταθείτε σε ένα λαχταριστό και σιροπιασμένο μελομακάρονο ή σε έναν τραγανό κουραμπιέ με μπόλικη άχνη ζάχαρη; Να είστε προσεκτικοί όμως, γιατί ακόμη αν αυτά τα ωραία γλυκά αντέχουν κατά κανόνα για λίγες μέρες, πρέπει να τα διατηρείτε πάντα σε μέρος ξηρό, έτσι ώστε τα βακτήρια να μην αποτελούν απειλή για εσάς.
Από την άλλη, τα ψάρια χαίρουν επίσης ιδιαίτερης εκτίμησης αυτήν την περίοδο από πολλούς Ευρωπαίους, όπως οι Πορτογάλοι, οι Ισπανοί και οι Τσέχοι. Ωστόσο, μηn ξεχνάτε ορισμένα κατάλοιπα όπως ο υδράργυρος ή τα μικροπλαστικά που μπορεί να ανιχνευθούν στο εσωτερικό των ψαριών, ειδικά στα μεγαλύτερα είδη. Το ίδιο ισχύει και για τα θαλασσινά, αλλά ο Άγιος Βασίλης ξέρει ότι σε πολλές περιοχές στη Γαλλία, τα Χριστούγεννα δεν θα ήταν Χριστούγεννα χωρίς στρείδια…
Όχι, δεν χρειάζεται να απαρνηθείτε τις «αγαπημένες» σας λιχουδιές: τα θρεπτικά οφέλη από την κατανάλωση ψαριών παραμένουν ιδιαίτερα σημαντικά. Απλώς μην τρώτε το ίδιο κάθε μέρα. Η επιστήμη δείχνει ότι ο καλύτερος τρόπος είναι μια ποικίλη και ισορροπημένη διατροφή: θα μειώσετε τις πιθανότητές να εκτεθείτε επανειλημμένα σε συγκεκριμένους μολυσματικούς παράγοντες και σίγουρα θα επωφεληθείτε διατροφικά.
Επειδή η EFSA λαμβάνει σοβαρά υπόψη την ασφάλεια των Ευρωπαίων, τελευταία επανεξετάζει τη χρήση των γλυκαντικών και είναι ιδιαίτερα συντηρητική ως προς τις συστάσεις της. Σκεφτείτε μόνο ότι η στέβια που βάζετε στο ζεστό ρόφημα σας, ίσως επειδή αισθάνεστε ένοχοι για τα μελομακάρονα που καταναλώνετε αυτές τις μέρες, έχει 200-300 φορές μεγαλύτερη γλυκαντική ισχύ από τη σακχαρόζη.
Αυτή την περίοδο, η EFSA επανεξετάζει δεδομένα για όλα τα γλυκαντικά που διατέθηκαν στην αγορά πριν από τον Ιανουάριο του 2009, μεταξύ αυτών της ακεσουλφάμης K (E 950), της σακχαρίνης (E 954) και της σουκραλόζης (E 955). Για να γίνει αυτό, η EFSA, όπως και άλλοι οργανισμοί με παρόμοιο αντικείμενο, διενεργεί αυστηρές αξιολογήσεις κινδύνου όλων των χημικών ουσιών που προτείνονται για χρήση σε τρόφιμα ώστε να προσδιορίσει ποιες μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε ποιο βαθμό, δίχως περαιτέρω δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων και το περιβάλλον.
Και αν στο τέλος του εορταστικού γεύματος θελήσετε να πιείτε ένα καφεδάκι, μην ξεχνάτε πως η EFSA έχει καθορίσει ως ημερήσιο επίπεδο ασφαλείας για μια συνήθη κατανάλωση καφεΐνης τα 3mg ανά κιλό σωματικού βάρους. Αυτό δεν αφορά μόνο τον αγαπημένο μας ιταλικό εσπρέσο – περίπου 80mg καφεΐνης ανά φλυτζάνι, ή ένα φλιτζάνι μαύρου τσαγιού – 50mg – που απολαμβάνουν συχνά οι Βρετανοί, αλλά αφορά και τη μπάρα σοκολάτας -25 mg ή 10mg εάν πρόκειται για σοκολάτα γάλακτος- που θα φάτε καθώς θα παρακολουθείτε στην τηλεόραση για μια ακόμη φορά – αλλά όχι τελευταία- το Μόνος στο Σπίτι!…
Τελικά τα Χριστούγεννα αποτελούν μια πρόκληση από μόνα τους. Τόσο για ένα πετυχημένο τραπέζι -ακόμα και αυτή την περίοδο που τα τραπέζια θα είναι μεταξύ της οικογένειας μόνο- όσο και για τη διατήρηση της ασφάλειας μας. Καλές γιορτές με υγεία!
* Το άρθρο είναι από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA), που έχει έδρα στην Πάρμα της Ιταλίας (European Food Safety Authority
Communication, Engagement and Cooperation Unit, https://www.efsa.europa.eu/)
Δείτε επίσης:
Γιορτινό δείπνο για vegans
Τι ετοιμάζουν τα εστιατόρια με Michelin στον κόσμο για τις γιορτές;
Αγιορείτικα Χριστούγεννα στο Περιβόλι της Παναγιάς
