Η εξέλιξη της διατροφής του ανθρώπου ανά τους αιώνες διαμορφώθηκε ανάλογα με τα μέσα και τις ανάγκες της εκάστοτε καθημερινότητάς του. Έχετε όμως αναρωτηθεί ποιες ήταν οι διατροφικές συνήθειες των προγόνων μας κατά τα προϊστορικά χρόνια; Η Ολλανδή αρχαιολόγος Stephanie Schnorr μελέτησε και αναδόμησε τις προϊστορικές κουζίνες δίνοντας μια σαφή εικόνα του πώς τελικά ήταν.
Ο τρόπος που οι άνθρωποι των σπηλαίων συνήθιζαν να τρώνε στην προϊστορική περίοδο έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον των αρχαιολόγων εδώ και αρκετά χρόνια με τα αποτελέσματα όμως των ερευνών συνήθως να μην δίνουν μια ξεκάθαρη εικόνα για τη διατροφική τους καθημερινότητα. Γνωρίζουμε βέβαια ότι ήταν παμφάγοι και ότι οι ρίζες ήταν μία από τις βασικές τους τροφές ενώ τρέφονταν επίσης με μούρα, σπόρους και φυσικά ψάρια και οτιδήποτε μπορούσαν να κυνηγήσουν.
Ελάχιστοι ωστόσο είναι οι ερευνητές που τόλμησαν να κάνουν μια σοβαρή απόπειρα αναδρομής στις προϊστορικές κουζίνες ώστε να προβούν σε πιο βάσιμες θεωρίες που θα αποτελούνται από λεπτομερείς αναφορές στις μεθόδους, τεχνικές και θερμοκρασίες μαγειρέματος. Σίγουρα είναι πολύ δύσκολο οι ειδικοί να παρουσιάσουν εμπεριστατωμένες μελέτες με στοιχεία όπως η γεύση των τροφών κ.λ.π, με μοναδικά χειροπιαστά δεδομένα τη σύνθεση των οστών, των δοντιών, τις σωματικές αναλογίες ανθρωπίδων και βακτηριακά ευρήματα.
Η διορατική και ενθουσιώδης όμως αρχαιολόγος Stephanie Schnorr του πανεπιστημίου Leiden της Ολλαδίας τόλμησε να διεξάγει σχετικές έρευνες ανάλυσης σε βάθος της προϊστορικής κουζίνας ξεκινώντας από τη μελέτη μιας από τις τελευταίες αυτόχθονες φυλές που αναζητούν ακόμα την τροφή τους στη φύση, την φυλή Χάτζα στην Τανζανία. Οι επιζώντες της φυλής είναι ελάχιστοι και διαμένουν κοντά στο Όλντουβάι Γκοτζ, ένα από τα πιο ενδιαφέροντα αρχαιολογικά αξιοθέατα του κόσμου.
«Στοχοποιώντας» τη ζελατινοποίηση του αμύλου
Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε από το Science Daily, η αρχαιολόγος περιγράφει τη διαδικασία της έρευνας και, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά, σε πρώτη φάση επιβεβαίωσε ότι τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, ρίζες και λαχανικά σερβίρονταν συχνά στο προϊστορικό τραπέζι παρέχοντας την απαραίτητη ενέργεια για επιβίωση. Οι ρίζες θεωρείται ότι τρώγονταν ωμές ή ψητές και ότι οι Χάτζα είχαν ανακαλύψει τρόπους μαγειρέματος για κάνουν αυτές τις τροφές εύγευστες διατηρώντας επίσης τη σωστή υφή και τα θρεπτικά τους στοιχεία. Πιο συγκεκριμένα, η αρχαιολόγος αναφέρει ότι οι Χάτζα, είχαν ανακαλύψει τη διαδικασία της ζελατινοποίησης του αμύλου που περιείχαν οι ψητές ρίζες και βολβοειδή λαχανικά και ότι τα έψηναν στην κατάλληλη θερμοκρασία και στον κατάλληλο χρόνο. Φαίνεται λοιπόν ότι είχαν αντιληφθεί ότι το φαγητό ήταν πιο απολαυστικό αν είχαν την υπομονή να περιμένουν το μαγείρεμά του, το σκεπτικό τους δηλαδή ήταν ακριβώς όπως το σημερινό.
Αυτή η διαδικασία σημειώστε ότι είναι μείζονος σημασίας σε πολλά είδη μαγειρεμένου φαγητού όπως ψωμί, ζυμαρικά, ρύζι και γλυκά αφού διασφαλίζει ουσιαστικά την πεπτικότητα των τροφίμων που περιέχουν άμυλο.
Από το κρέας στις σούπες
Η έρευνα, που εστίασε στις μεθόδους μαγειρικής κατά τη Λίθινη Εποχή, κάνει αναφορά σε ειδικά δοχεία που χρησιμοποιούνταν για τη διατήρηση της γεύσης και της σωστής θερμοκρασίας του φαγητού. Το κρέας μαγειρευόταν ψητό ή καπνιστό σε μεγάλες τρύπες στο έδαφος όπου τοποθετούνταν καυτοί τσιμεντόλιθοι. Σπόροι και ρίζες βράζονταν και μετά οι ρίζες κόβονταν σε κομμάτια ώστε στη συνέχεια να προστεθούν σε σούπες που μαγειρεύονταν σε δοχεία φτιαγμένα από κορμούς δέντρων ή σάκους φτιαγμένους από μέρη ζώων που είχαν κυνηγήσει. Την ίδια περίοδο εμφανίζονται και τα πρώτα κεραμικά δοχεία και οι μαγειρικές μέθοδοι τελειοποιούνται και σε αυτή τη φάση αρχίζουν να γίνονται παρόμοιες με τις σημερινές. Τέλος, η έρευνα εστιάζει και στη νεολιθική εποχή, όταν, όπως η Schnorr αναφέρει, μαζί με τις υπάρχουσες μαγειρικές μεθόδους στις «κουζίνες» εμφανίζεται και η τεχνική της συντήρησης του κρέατος με αλάτι ενώ την ίδια περίοδο χρονολογούνται και οι πρώτες προσπάθειες παραγωγής κρασιού.
