Κάθε χρόνο, τη Μεγάλη Δευτέρα οι νοικοκυρές ξεκινούσαν την καθαριότητα του σπιτιού και του περιβόλου του. Σήμανε η έναρξη για τις «πασχαλινές δουλειές». Καθάριζαν όλο το σπίτι, γυάλιζαν τα πατώματα, τα τζάμια και τα κουζινικά σκεύη. Τα σπίτια ασβεστώνονταν τουλάχιστον τρεις φορές τον χρόνο (Πάσχα, Δεκαπενταύγουστο, Χριστούγεννα) στο εσωτερικό και στο εξωτερικό τους, στις μάντρες, στα πεζούλια και στα δέντρα.
Ο ασβέστης ήταν φθηνό υλικό, εύκολο στη χρήση του, δεν ήθελε ιδιαίτερες αναλογίες, πρώτο χέρι αραιό, δεύτερο πιο πηχτό στο οποίο πρόσθεταν λίγο λουλάκι για να δώσει φωτεινότητα και μια χούφτα χοντρό αλάτι ή ζάχαρη για να μην ξεβάφει όταν το ακουμπάς. Οι γλάστρες –συνήθως μεγάλοι τενεκέδες φέτας ή λαδιού– βάφονταν κόκκινες, το χρώμα της Ανάστασης. Η καθαριότητα του σπιτιού κρατούσε μέχρι αργά το μεσημέρι της Μεγάλης Τρίτης και οι γυναίκες τελείωναν λίγο προτού ετοιμαστούν για να πάνε στην εκκλησία και να παρακολουθήσουν κι αυτές τις ακολουθίες του Θείου Πάθους. Το φαγητό της Μεγάλης Δευτέρας ήταν λιτό, συχνά αλάδωτο για όσους τηρούσαν πιστά τις παραδόσεις.
3 συνταγές για τη Μεγάλη Δευτέρα
Πικάντικη ντοματόσουπα
Συνταγή, φωτογραφία: Εύα Μονοχάρη
1 ώρα | Εύκολο | Συνταγή για 3-4 άτομα
Υλικά
6 κουτ. σούπας ε.π. ελαιόλαδο
1 κρεμμύδι, ψιλοκομμένο
1 μεγάλο στικ σέλερι, χοντροκομμένο
400 γρ. ντοματίνια
600 γρ. ντοματοχυμό, καλής ποιότητας
3 κουτ. σούπας σάλτσα Worcester
½ κουτ. γλυκού μπούκοβο
αλάτι, μαύρο πιπέρι
Για το σερβίρισμα
μπούκοβο
φρέσκο θυμάρι
κρίθινο παξιμάδι,
σπασμένο ή κρουτόν
Διαδικασία
Σε μια κατσαρόλα ζεσταίνουμε το μισό ελαιόλαδο σε μέτρια προς δυνατή φωτιά και σοτάρουμε το κρεμμύδι και το σέλερι για 3′ ανακατεύοντας διαρκώς.
Προσθέτουμε τα ντοματίνια, τον χυμό ντομάτας, τη σάλτσα Worcester, αλάτι, μαύρο πιπέρι και μαγειρεύουμε για 20′ σε μέτρια προς χαμηλή φωτιά με κλειστό το καπάκι. Μόλις συμπυκνωθεί ωραία η σούπα την πολτοποιούμε επιτόπου με ραβδομπλέντερ ή σε δόσεις σε μπλέντερ. Θέλουμε να γίνει βελουτέ. Στη συνέχεια επαναφέρουμε τη σούπα στην κατσαρόλα και τη μαγειρεύουμε για 5′ επιπλέον. Αποσύρουμε το σκεύος από τη φωτιά, προσθέτουμε το υπόλοιπο ελαιόλαδο και ανακατεύουμε να ομογενοποιηθούν τα υλικά. Μοιράζουμε τη σούπα σε βαθιά πιάτα ή μπολ και γαρνίρουμε από πάνω με θυμάρι και κρίθινα παξιμάδια σπασμένα ή κρουτόν. Σερβίρεται ζεστή ή ελαφρώς δροσερή.
Νόστιμο tip: Αν η σάλτσα μας φαίνεται πολύ όξινη, προσθέτουμε 1-2 κουτ. γλυκού ζάχαρη στο βράσιμο.
Καλαμάρια γεμιστά με κουνουπίδι
Συνταγή, φωτογραφία: Εύα Μονοχάρη
1 ώρα | Εύκολο | Συνταγή για 4 άτομα
Υλικά
1 κιλό φρέσκα καλαµάρια, καθαρισµένα
Για τη γέμιση
250 γρ. κουνουπίδι
150 γρ. πιπεριές, σε κυβάκια
1 κρεµµύδι ξερό, ψιλοκοµµένο
2 σκελίδες σκόρδο, ψιλοκοµµένες
2 φρέσκα κρεµµυδάκια, ψιλοκοµµένα
2 κουτ. σούπας άνηθο, ψιλοκοµµένο
2 κουτ. σούπας µαϊντανό, ψιλοκοµµένο + έξτρα
½ κουτ. γλυκού δυόσµο ξερό
5 λιαστές ντοµάτες, ψιλοκοµµένες
2 κουτ. σούπας ε.π. ελαιόλαδο
αλάτι, µαύρο πιπέρι
Για το ψήσιμο
100 ml νερό
100 ml λευκό ξηρό κρασί
50 ml ε.π. ελαιόλαδο
1 λεµόνι, κοµµένο σε φέτες
αλάτι, µαύρο πιπέρι
Διαδικασία
Γέμιση: Στο μίξερ πολυκόφτη κόβουµε το κουνουπίδι σε µέγεθος ρυζιού, με διακεκομμένη λειτουργία του μίξερ. Σε ένα µπολ ανακατεύουµε όλα τα υλικά για τη γέµιση, προσθέτοντας αλάτι και πιπέρι. Γεµίζουµε τα καλαµάρια, στερεώνοντας αν θέλουμε με μια οδοντογλυφίδα για να μη βγει έξω η γέμιση. Τα βάζουμε το ένα δίπλα στο άλλο σε ένα πιρέξ. Περιχύνουµε τα καλαµαράκια µε το νερό, το κρασί, το ελαιόλαδο, προσθέτουµε τις φέτες του λεµονιού, αλάτι και πιπέρι. Ψήνουμε σε πολύ καλά προθερµασµένο φούρνο, στους 200ºC για 25′-30′. Σερβίρουµε τα καλαµάρια µε επιπλέον ψιλοκοµµένο µαϊντανό.
Tip 1: Επεδή το κουνουπίδι και το μπρόκολο σε υφή μοιάζουν πολύ, μπορείτε, αν σας αρέσει το μπρόκολο, να το χρησιμοποιήσετε σε αυτήν εδώ τη συνταγή. Του ταιριάζει πολύ το σχοινόπρασο ή το φρέσκο κρεμμυδάκι, που θα προσθέσετε ψιλοκομμένα στο μείγμα της γέμισης, και, φυσικά, ο άνηθος.
Tip 2: Το συγκεκριμένο πιάτο μπορεί να μαγειρευτεί και στην κατσαρόλα αντί για τον φούρνο. Αν επιλέξετε αυτόν τον τρόπο μαγειρικής, χρησιμοποιήστε μια ευρύχωρη ρηχή κατσαρόλα με βαρύ μεταλλικό πάτο ώστε να μην καεί το φαγητό, και για να χωρέσουν τα καλαμαράκια σε μονή στρώση, σιγοβράζοντας σε μέτρια προς χαμηλή φωτιά.
Γίγαντες φούρνου με ελιές
Συνταγή: Φάνης Μαϊκαντής | Styling: Τζαννής Σιφναίος, Food Styling: Μάκης Γεωργιάδης | Φωτογραφία: Lambros Mentzos Photography
3 ώρες + 2 μέρες αναμονή | Εύκολο | Συνταγή για 4 άτομα
Υλικά
300 γρ. γίγαντες
100 ml ε.π. ελαιόλαδο + λίγο επιπλέον
100 γρ. κρεµµύδι ξερό, ψιλοκοµµένο
80 γρ. πιπεριά Φλωρίνης, ψιλοκοµµένη
2 σκελίδες σκόρδο, σε λεπτές φέτες
30 γρ. πράσο, ψιλοκοµµένο
1 κουτ. σούπας µείγµα µπαχαρικών tika masala
1 κουτ. γλυκού µείγµα µπαχαρικών garam masala
1 κουτ. γλυκού κοφτή πελτέ ντοµάτας
150 ml λευκό ξηρό κρασί
1 λίτρο ζωµό λαχανικών
200 γρ. ντοµάτα τριµµένη
12 ελιές Καλαµών, κοµµένες στη µέση, χωρίς κουκούτσι
1 φρέσκο κρεµµυδάκι, µόνο το πράσινο µέρος, για το σερβίρισµα
αλάτι
Διαδικασία
Δύο μέρες πριν μουλιάζουμε τους γίγαντες σε ένα µεγάλο µπολ µε νερό. Την τρίτη μέρα, σε µια πλατιά κατσαρόλα ζεσταίνουµε καλά το ελαιόλαδο και σοτάρουµε το κρεµµύδι, την πιπεριά, το σκόρδο, το πράσο και τα µπαχαρικά να βγάλουν το άρωµά τους. Προσθέτουµε τον πελτέ ανακατεύοντας καλά.
Σβήνουµε µε το κρασί. Μόλις εξατµιστεί το αλκοόλ, προσθέτουµε τους γίγαντες, τον ζωµό και την τριµµένη ντοµάτα μαγειρεύοντας για 5′. Μεταφέρουµε το περιεχόµενο του σκεύους σε ένα ταψί, καλύπτουµε µε αλουµινόχαρτο και µαγειρεύουµε στους 140ºC για 2,5-3 ώρες, µέχρι να µαλακώσουν οι γίγαντες, ανακατεύοντας ανά διαστήµατα. Τα τελευταία 15′ αφαιρούµε το αλουµινόχαρτο και προσθέτουµε τις ελιές.
Σερβίρουµε περιχύνοντας µε λίγο επιπλέον ελαιόλαδο και πασπαλίζοντας µε το ψιλοκοµµένο φρέσκο κρεµµυδάκι.
Tip: Αν δεν σας αρέσουν τα έθνικ μπαχαρικά, μπορείτε να προσθέσετε μόνο μπούκοβο ή πάπρικα και αν η σάλτσα σας φαίνεται πολύ όξινη, προσθέτετε 1-2 κουτ. γλυκού ζάχαρη στο βράσιμο. Η ίδια συνταγή γίνεται εξίσου ωραία με φασόλια χάντρες κατεψυγμένα ή ακόμα και με ρεβίθια.
Δείτε επίσης
Πάσχα στα νησιά: Τα έθιμα, οι συνταγές και οι παραδόσεις σε Ιόνιο και Αιγαίο
