H Θεσσαλονίκη αναφέρεται συχνά ως η «πόλη με το καλό φαγητό» της Ελλάδας και πέρα από τα σύνορά μας. Γι’ αυτό άλλωστε η Unesco την ανακήρυξε ως την πρώτη πόλη γαστρονομίας της Ελλάδας τον Νοέμβριο του 2021. Γι’ αυτό και η βρετανική εφημερίδα guardian της αφιέρωσε ένα μεγάλης έκτασης άρθρο, εκθειάζοντας τη γαστρονομία της. Ωστόσο, ενώ τα τελευταία χρόνια στην πόλη συντελείται μια πραγματική γαστρονομική επανάσταση, οι συντάκτες του άρθρου παρέμειναν σε κλασικές, κλισέ επιλογές που ναι μεν αποτελούν στοιχεία της τοπικής γαστρονομίας, αλλά σίγουρα δεν είναι οι μόνες και πάντως όχι οι καλύτερες.
Η γαστρονομία της πόλης δέχτηκε πολλαπλές επιρροές και η πολυτάραχη ιστορία του σημαντικού εμπορικού λιμανιού της χώρας άφησε πολλά σημάδια στην τοπική κουζίνα. Ελληνιστική, ρωμαϊκή, βυζαντινή και οθωμανική αυτοκρατορία, καθώς και οι κάτοικοί της με τις τόσο διαφορετικές προελεύσεις, επηρέασαν κατά διαστήματα τη Θεσσαλονίκη και τη γαστρονομία της. Παράλληλα, η πόλη αποτελεί την καρδιά της Μακεδονίας, μιας εκ των σημαντικότερων γεωργικών περιοχών της Ελλάδας. Το αποτέλεσμα; Ένα μοναδικό, sui generis γαστρονομικό ρεπερτόριο, που ταιριάζει υπέροχα με τα κρασιά των τοπικών οινοποιείων.
Πάντως, στο θέμα του, ο Guardian έχει φτιάξει την «ιδανική» λίστα με τα μοναδικά προϊόντα και τα πιάτα που μπορεί κάποιος να απολαύσει στη Θεσσαλονίκη, εκείνα που κατά την άποψη της συντάκτριας την κάνουν να ξεχωρίζει. Καμία αναφορά στα ψάρια και τα θαλασσινά. Καμία στην αστική κουζίνα της πόλης. Καμία στους μεζέδες και τις αλοιφές που έφεραν μαζί τους οι πρόσφυγες. Στους μπαμπάδες με ρούμι, τα πεσ μελμπά, το Αρμενοβίλ και τη μόκα, τα σιροπιαστά και τα τσουρέκια. Ουσιαστικά, καμία αναφορά σε πιάτα-σημεία αναφοράς της πόλης και σίγουρα καμιά αναφορά στη νέα γαστρονομική σκηνή που ροκάρει τόσο δυνατά ώστε να ακούγεται έξω τα στενά όρια της χώρας. Δείτε λοιπόν ποια είναι τα στοιχεία που -σύμφωνα με την Elise Morton, συνθέτουν τη μοναδικότητα της γαστρονομίας της Θεσσαλονίκης.
Μπουγάτσα
Όταν ακούμε τη λέξη Θεσσαλονίκη, το πρώτο πράγμα που μας έρχεται στο μυαλό είναι η μπουγάτσα. Μπουγάτσα με κρέμα ή μπουγάτσα με τυρί; Αυτό είναι το δίλημμα που αντιμετωπίζει κάποιος, όταν σκέφτεται τι θα φάει για πρωινό. Το κλασικό αυτό βορειοελλαδίτικο έδεσμα έχει τις ρίζες του στη Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη. Το συγκεκριμένο είδος «πίτας» από φύλλο μπουγάτσας έφτασε στην πόλη των Σερρών (περίπου 70 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη) όταν οι Έλληνες δημιούργησαν κοινότητες εκεί με την ανταλλαγή πληθυσμών μετά τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1922. Αν έχετε περπατήσει νωρίς το πρωί στην πόλη, σίγουρα θα έχετε μυρίσει το άρωμα της φρεσκοψημένης μπουγάτσας. Μπορείτε να βρείτε στην πόλη από το πρωί μέχρι το βράδυ και σε διάφορες παραλλαγές, αλμυρή ή γλυκιά, με φέτα, με ζάχαρη και κανέλα ή και με μερέντα.
Δείτε και κάποιες συνταγές για μπουγάτσα:
Ιστορία της γεύσης: Μπουγάτσα (+ η συνταγή)
Μπουγάτσα με κρέμα πορτοκαλιού
Τυρομπουγατσάκια με πετιμέζι
Σουτζουκάκια
Η Θεσσαλονίκη απορρόφησε πολλούς από τους Έλληνες πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία σχεδόν ακριβώς πριν από έναν αιώνα. Αυτοί άφησαν ανεξίτηλη τη σφραγίδα τους στην τοπική κουζίνα. Το πιο χαρακτηριστικό πιάτο με μικρασιατική καταγωγή είναι τα σουτζουκάκια Σμυρναίικα: μακρόστενοι μοσχαρίσιοι κεφτέδες, καρυκευμένοι με σκόρδο και κύμινο αλλά και με μια πινελιά κανέλας, ένα αγαπημένο comfort food της ελληνικής κουζίνας γενικότερα.
Δείτε εδώ συνταγές:
Σουτζουκάκια σμυρναίικα με ψιλοκομμένες τομάτες
Σουτζουκάκια σμυρναίικα με ελιές και πουρέ πατάτας
Κουλούρι Θεσσαλονίκης
Το κλασικό για όλους τους Έλληνες Κουλούρι Θεσσαλονίκης -που έχει πάρει το όνομά του άλλωστε από την πόλη- δεν ήταν δυνατόν να μη λείπει από το συγκεκριμένο αφιέρωμα, καθώς είναι σήμα-κατατεθέν της γαστρονομίας της πόλης αλλά και της Ελλάδας γενικότερα. Άλλωστε πλέον έχουν αρχίσει να ξεπηδούν κουλουράδικα νέας γενιάς, που τείνουν να αντικαταστήσουν τους κλασικούς κουλουράδες του δρόμου, που βρίσκαμε σε κάθε γωνία στις μεγάλες πόλεις. Τι κι αν η ονομασία του στη Θεσσαλονίκη είναι σιμίτι, από το τουρκικό σιμίτ, το κουλούρι με το σουσάμι δηλαδή, σημασία έχει ότι πολιτογραφήθηκε θεσσαλονικιώτικο.
Εβραϊκή κουζίνα
Η Θεσσαλονίκη υπήρξε η πόλη με μια από τις μεγαλύτερες εβραϊκές κοινότητες και μάλιστα είχε χαρακτηριστεί παλαιότερα ως «μητέρα των Εβραίων». Οι Σεφαραδίτες Εβραίοι έφτασαν στην πόλη το 1492, ύστερα από τον διωγμό τους από την Ισπανία και επηρέασαν σαφώς και την τοπική κουζίνα με τις συνταγές τους. Υπάρχουν στη Θεσσαλονίκη και σήμερα κάποια εστιατόρια που σερβίρουν πιάτα από την εβραϊκή κουζίνα.
Μπουγιουρντί
Στη Θεσσαλονίκη συνήθως τα φαγητά έχουν περισσότερα μπαχαρικά απ’ ό,τι σε άλλες περιοχές της χώρας μας. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το μπουγιουρντί, δηλαδή ψητή φέτα με ντομάτα, φρέσκες καυτερές πιπεριές και νιφάδες μπούκοβο, με ρίγανη και ελαιόλαδο.
Μύδια
Καθώς λέγεται η “Νύμφη του Θερμαϊκού”, η Θεσσαλονίκη, δεν είναι δυνατόν να λείπουν από τα πιάτα της τα θαλασσινά. Η συντάκτρια του άρθρου αναφέρεται αποκλειστικά στα πιάτα με μύδια: μυδοπίλαφο με πολλά πιπέρια και μπαχαρικά ή μύδια σαγανάκι.
Τοπικά κρασιά
Αν και η Ελλάδα έγινε γνωστή αρχικά με τη ρετσίνα, ο Guardian αναγνωρίζει πως η Ελληνική οινοπαραγωγή έχει πάρει τα πάνω της, καθιστώντας την χώρα μας έναν σημαντικό οινικό προορισμό. Εκτός από τις διεθνείς ποικιλίες, οι αμπελώνες γύρω από τη Θεσσαλονίκη φιλοξενούν ντόπιες ποικιλίες σταφυλιών, όπως η λευκή Μαλαγουζιά και το Ασύρτικο, καθώς και το κόκκινο Ξινόμαυρο, το Μαυρούδι και το Λημνιό.
Τρίγωνα
Αγαπημένο γλυκό για τους ντόπιους αλλά και τους τουρίστες, τα τρίγωνα Πανοράματος. Κι εδώ έχουμε φύλλο ζαχαροπλαστικής σε σχήμα χωνιού γεμισμένο με κρέμα βανίλιας ή σοκολάτας.
Φραπέ
Τα Θεσσαλονικιώτικα καφέ στην παραλία είναι σχεδόν πάντα γεμάτα, ό,τι ώρα και αν περάσει κάποιος. Αυτό κάνει εντύπωση στους Άγγλους καθώς δεν συνηθίζουν να κάθονται με τις ώρες να απολαμβάνουν τον καφέ τους. Πλέον βέβαια, σπανίως θα βρούμε κάποιον να πίνει φραπέ, καθώς έχει αντικατασταθεί από τη μόδα του espresso freddo, ακόμα και στη Θεσσαλονίκη, τη γενέτειρά του. Για την ιστορία, ο φραπέ εφευρέθηκε τυχαία στη στη ΔΕΘ το 1957, όταν ο εκπρόσωπος της Nestlé Γιάννης Δρίτσας βρέθηκε χωρίς ζεστό νερό για το συνηθισμένο διάλειμμα του καφέ του. Αντ’ αυτού, έβαλε τον καφέ με κρύο νερό και πάγο σε ένα σέικερ.
Δείτε επίσης:
Κουλούρι Θεσσαλονίκης: Το street food που αγαπάμε
Η γαστρονομία της Θεσσαλονίκης ένα από τα «δυνατά χαρτιά» για τον τουρισμό
Θεσσαλονίκη, η βυζαντινή κουζίνα της πόλης ζει μέχρι σήμερα!
